Nhìn lại vụ án 6 cựu chiến binh ra tù vẫn đeo bám kêu oan suốt 10 năm

Theo kế hoạch, ngày 18.2.2025, TAND thành phố Gia Nghĩa (tại tỉnh Đắk Nông) sẽ xét xử sơ thẩm trở lại vụ án 6 cựu chiến binh về tội hủy hoại rừng theo khoản 1 điều 189 bộ luật Hình sự 1999 (có khung hình phạt lên đến 5 năm tù).

Vụ án gây chú ý vì 6 cựu chiến binh từng bị kết tội với mức án từ 6 đến 7 tháng tù. Sau khi ra tù, các cựu chiến binh tiếp tục kêu oan. Vụ án đã được TAND cấp cao tại TP.HCM hủy án vì chưa đủ căn cứ buộc tội, và cũng vì thế, 6 cựu chiến binh sẽ tiếp tục hầu tòa.

Dọn rẫy hay phá rừng?

Suốt 10 năm qua, 6 cựu chiến binh gồm các ông: Đỗ Mạnh Hùng (63 tuổi), Ngân Xuân Dũng (65 tuổi), Vũ Tất Đắc (72 tuổi), Hoàng Văn Sằn (68 tuổi), Nguyễn Nam Thái (58 tuổi) và Cao Minh Điến (57 tuổi, cùng ở huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) đã liên tục gửi đơn kêu oan lên rất nhiều cơ quan.

Họ tin rằng mình không phạm tội hủy hoại rừng tại khu vực Lô 3, Lô 6, Khoảnh 1, Tiểu khu 1710 (trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa, nay là thành phố Gia Nghĩa).

ẢNH: TƯ LIỆU

Nguồn cơn bắt đầu từ một cuộc họp đầu năm 2015, cho rằng không còn rừng nên ông Đỗ Mạnh Hùng, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh thôn 6 (tại xã Trường Xuân, huyện Đắk Song), đưa ra ý kiến chi hội sẽ phát dọn đất rừng tại Lô 3, Lô 6, Khoảnh 1, Tiểu khu 1710 để trồng cây keo gây quỹ hoạt động. Đây là đất rừng, do UBND tỉnh Đắk Nông giao Xí nghiệp lâm nghiệp Nghĩa Tín (thuộc Công ty TNHH một thành viên Gia Nghĩa) quản lý. Ý kiến này được tất cả hội viên đồng ý.

Trong 2 ngày của tháng 1.2015 và 2 ngày của tháng 4.2015, các hội viên Chi hội Cựu chiến binh thôn 6 đã chặt những cây bụi, dây leo, cây gỗ có đường kính từ 10 cm trở xuống và gom lại thành từng đống chờ khô sẽ đốt. Chính hành động này đã khiến 6 cựu chiến binh bị truy tố và xét xử.

Kết luận giám định nhận định họ đã hủy hoại gần 1 hecta loại rừng là rừng sản xuất. Tuy nhiên, các cựu chiến binh một mực khẳng định rằng thời điểm họ chặt các cây bụi, dây leo; và theo họ, thời điểm đó khu vực này đã không còn rừng, nên họ không thể bị buộc tội hủy hoại rừng.

Ra tù vẫn kêu oan

Theo diễn biến vụ việc, vào tháng 4.2016, TAND thị xã Gia Nghĩa đã xét xử sơ thẩm lần đầu tuyên phạt 6 cựu chiến binh với mức án từ 6 đến 7 tháng tù. Không đồng tình với bản án nên các cựu chiến binh đã kháng cáo.

Tháng 6.2016, tại phiên xét xử phúc thẩm TAND tỉnh Đắk Nông đã hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.

Tháng 9.2017, TAND thị xã Gia Nghĩa xét xử sơ thẩm lần 2 vẫn tuyên phạt các bị cáo từ 6 – 7 tháng tù. 6 cựu chiến binh tiếp tục kháng cáo kêu oan.

Tháng 12.2017, TAND tỉnh Đắk Nông xét xử phúc thẩm lần 2 không chấp nhận kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm lần 2.

Sau khi chấp hành xong hình phạt tù, 6 cựu chiến binh tiếp tục gửi đơn kêu oan.

ẢNH: TƯ LIỆU

Vì thế năm 2020, TAND cấp cao tại TP.HCM đã xét xử giám đốc thẩm nêu ra 9 vấn đề cho thấy chưa đủ căn cứ buộc tội các bị cáo, từ đó hủy tất cả các bản án từng kết tội 6 cựu chiến binh để điều tra lại.

Lại sắp trở thành bị cáo

Sau khi bị tòa cấp cao hủy án, vào năm 2023, TAND thành phố Gia Nghĩa đã 2 lần ra quyết định trả hồ sơ, đề nghị điều tra bổ sung nhiều vấn đề vì cho rằng "thiếu chứng cứ dùng để chứng minh về hành vi hủy hoại rừng của các bị can".

Mới đây, ngày 3.1.2025, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an thành phố Gia Nghĩa ban hành kết luận điều tra bổ sung. Sau đó, ngày 20.1.2025, Viện KSND thành phố Gia Nghĩa đã ra thông báo giữ nguyên quyết định truy tố 6 cựu chiến binh về tội hủy hoại rừng và chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến tòa. Và sắp tới, vụ án một lần nữa sẽ được xét xử sơ thẩm lần thứ 3.

Nhiều năm qua, phóng viên Báo Thanh Niên từng nhiều lần đặt câu hỏi đối với các cựu chiến binh, cũng là bị can - bị cáo trong vụ án này rằng: sau khi đã chấp hành xong án phạt tù, họ hoàn toàn có thể trở về với cuộc sống bình thường; thế nhưng vì sao suốt nhiều năm qua, họ liên tục gửi đơn kêu oan đi khắp nơi?

ẢNH: TƯ LIỆU

Trả lời phóng viên, những cựu chiến binh già này vẫn một mực cho rằng mình không có tội. Họ cho rằng mình không hủy hoại rừng, không phá rừng vì thực tế vào thời điểm xảy ra vụ án, khu vực này không còn rừng. Và dù đã thụ án tù xong từ lâu, họ vẫn đang tiếp tục kiên trì đeo đuổi hành trình kêu oan vì cho rằng mình không đáng phải chịu những hình phạt như vậy.

Liên quan đến vụ án này, Hội cựu chiến binh Việt Nam và Hội Cựu chiến binh tỉnh Đắk Nông cũng vào cuộc bảo vệ 6 hội viên khi đã nhiều lần có văn bản kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền xem xét vụ án. Đồng thời, còn cử cán bộ trực tiếp bảo vệ quyền lợi cho các cựu chiến binh tại phiên tòa.