Đón tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây năm nay, tôi lại phải xa nhà.Nhận món quà từ Phum Sroc gửi lên - đòn bánh tét thơm ngon, gợi nhớ miền quê da diết. Và phút chốc, một miền ký ức vô tư của tuổi ấu thơ lại ùa về, thật mến thương và đầm ấm...
 |
Niềm vui gói bánh tét của bác còn là sự sum họp gia đình và các câu chuyện vui được các thành viên kể nhau nghe mỗi khi ngồi gói bánh |
tgcc |
Đã hơn 40 năm nay, từ khi học được nghề gia truyền gói bánh tét của ông bà để lại, hầu như những ngày cận Chôl Chnam Thmây năm nào, mẹ tôi đều hối hả chuẩn bị nồi bánh tét. Và, năm nay cũng không ngoại lệ.
Để có được nồi bánh tét thơm ngon, mẹ đã phải trải qua hơn trăm lần “thử tay nghề” bằng cách gói bánh bằng vật liệu lá chuối và đất cát khi còn là thiếu nữ. Với mẹ, công đoạn nào trong việc tạo nên đòn bánh tét cũng quan trọng, từ việc chuẩn bị lá chuối, mỡ heo, nếp, đậu xanh, dây buộc… cho đến việc chuẩn bị gia vị nêm nếm, nếu không đúng liều lượng thì bánh cũng sẽ không ngon.
Bánh tét do mẹ nấu phải có màu xanh đẹp mắt và thơm hương vị đặc trưng của quê nhà, nên lá bồ ngót là vật liệu không thể thiếu trong khâu chuẩn bị của mẹ. Công đoạn gói bánh cũng mang yếu tố quyết định độ ngon của bánh. Nếu bánh cột và siết không chặt và đều tay, thì bánh sẽ không tròn. Kể cả khâu luộc bánh cũng phải có kinh nghiệm. Khi luộc bánh cần canh lửa, rồi trở bánh, không khéo bánh sẽ không chín đều, hoặc nhân bánh sẽ bị sống... Mỗi đòn bánh đều phải tỉ mỉ từng công đoạn như thế.
Để có được nồi bánh tét mang tính thẩm mỹ, thơm ngon, Mẹ đã mất hết 02 ngày để thức dậy thật sớm, rồi phân chia công việc cho các thành viên trong gia đình. Người phụ trách đi chợ sớm để chọn mỡ heo tươi ngon, người lau và phơi lá chuối, người chuẩn bị nhân bánh, người khéo tay nhất đảm nhận gói bánh và người vụn về thì ngồi chờ cột bánh... cuối cùng cha tôi sẽ là người chịu trách nhiệm thức khuya, canh củi lửa và thêm nước cho nồi bánh cho đến khi bánh chín.
 |
| Canh củi lửa, trở đều bánh và thêm nước cho nồi bánh chín đều |
tgcc |
Mỗi khi nhà gói bánh tét, vui nhất vẫn là trẻ nhỏ. Dù không được phân công nhiệm vụ nào trong công đoạn gói bánh, nhưng chúng cứ xúm lại, hết trầm trồ ngạc nhiên vì sự khéo léo của bà của mẹ, lại vui sướng khi bốc trộm được một miếng đậu xanh nấu chín. Nhiều đứa trẻ hiếu kỳ, cũng muốn có được những đòn bánh tét do chính tay mình làm và bận rộn không kém người lớn. Tiếng nói, tiếng cười râm ran của bọn trẻ, xua tan tâm trạng mệt nhọc của người lớn đang cất công ngồi gói bánh. Không khí Chôl Chnam Thmây như đến sớm hơn, rộn ràng hơn trong ngôi nhà nhỏ.
Cũng như gia đình tôi, lò bánh tét của nhà bác Năm (bà Thạch Thị Hoàng, ấp Trì Phong, xã Hòa Lợi, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) những ngày này, đang đỏ lửa. Bởi bác năm thường dạy chúng tôi: những ngày Chôl Chnam Thmây nếu như thiếu đi bánh tét, chẳng khác nào mất đi hương vị của những ngày tết cổ truyền. Niềm vui gói bánh tét của bác còn là sự sum họp gia đình và các câu chuyện vui được các thành viên kể nhau nghe mỗi khi ngồi gói bánh.
Bác Năm còn chia sẻ: Năm nào sức khỏe không được tốt thì kể như năm đó không thể gói bánh tét. Gia đình không gói được bánh tét thì ra chợ vẫn có nhiều người gói bán theo nhu cầu, nhưng vẫn thấy thiếu đi hương vị tết cổ truyền. Do đó, mỗi năm bác Năm cố gắng truyền nghề lại cho con cháu và luôn nhắc nhở con cháu, sau này có bận rộn đến đâu thì trước Chôl Chnam Thmây tranh thủ thời gian cùng tham gia gói bánh với gia đình, xem như là phong tục truyền thống.
Về Trà Vinh những ngày cận tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây, tình cờ đi trên những con đường đường quê hay ghé thăm hộ đồng bào Khmer nào đó trên địa bàn tỉnh, mọi người thường mở đầu câu chuyện bằng câu chào hỏi “năm nay, ở nhà có gói bánh tét không?”. Điều đó, minh chứng cho việc, từ lâu “bánh tét” đã trở thành món ăn truyền thống không thể thiếu đối với đồng bào Khmer, mỗi dịp Chôl Chnam Thmây cận kề.
 |
Trẻ nhỏ thích thú khoe với cha tôi về những đòn bánh tét do chính tay mình gói |
tgcc |
Lúc còn sống, Ngoại tôi vẫn hay khuyên răn chúng tôi: thời xưa và nay đồng bào Khmer vẫn xem bánh tét là thứ không thể thiếu trong các lễ hội, trong đó có Tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây và lễ Sêne Đôlta (cúng ông bà). Đồng bào Khmer gói bánh tét để dâng các vị chư tăng và dành đón tiếp các vị khách. Khi khách đến nhà chúc mừng Chôl Chnam Thmây, nếu không tổ chức tiệc tùng mời khách dùng cơm, thì có bánh tét để làm quà. Cắt mời khách miếng bánh tét, xem như cùng chung vui đón năm mới với gia đình mình.
Nhớ lời ngoại dặn, năm nào nhà tôi, nhà bác Năm và họ hàng dòng tộc vẫn phát huy nghề gói bánh truyền thống. Ngày đầu năm mới, những đòn bánh tét thơm ngon, được gia đình dâng lên các vị sư ở chùa, cúng ông bà tổ tiên và góp mặt trên mâm cơm sum họp, đã làm cho những món ăn truyền thống thêm phần phong phú. Lúc này, thưởng thức những khoanh bánh tét thơm ngon mới thấy hết giá trị của không khí gia đình truyền thống và ý nghĩa Tết cổ truyền của đồng bào Khmer.
Với đồng bào Khmer Trà Vinh, ẩm thực dân gian dù trải qua nhiều thăng trầm, có lúc chịu ảnh hưởng bởi sự du nhập của các món ăn ngoại, thế nhưng gói bánh tét mỗi dịp Tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây vẫn được đồng bào Khmer gìn giữ và phát huy, trong đó có gia đình tôi.
Những ngày này, nếu có dịp về thăm Trà Vinh, bạn cũng sẽ như tôi, cũng cảm nhận được không khí chuẩn bị chào đón tết cổ truyền của đồng bào Khmer. Chứng kiến cảnh nhà nhà bắt đầu lau dọn, sửa soạn lại bàn thờ gia tiên, bàn thờ Phật để chào đón năm mới. Người già, phụ nữ, trẻ em thì tất bật chuẩn bị các vật dụng để gói bánh tét - món ăn truyền thống đậm hương vị tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây. Lúc đó, mới cảm nhận hết không khí rộn ràng, sung túc đậm chất nghĩa tình người miền Tây.
Dù có đi đâu xa, “hương vị bánh tét quê nhà” vẫn là ngon nhất và ấm áp nhất. Màu xanh của lá bồ ngót, mùi thơm của nếp mới, vị ngọt bùi của nhân mỡ heo được bao quanh bởi lớp đậu xanh - sẽ là hương vị đậm đà khó quên cho mỗi người - mỗi nhà, nhất là đối với những ai xa xứ, những du khách đã một lần ghé thăm Trà Vinh và cùng đón tết cổ truyền Chôl Chnam Thmây với đồng bào Khmer Nam bộ.
Bình luận (0)