Những ai có nguy cơ bị phình, vỡ động mạch chủ bụng?

Ngày 2.3, bác sĩ Nguyễn Thành Hưng, chuyên khoa Ngoại lồng ngực - mạch máu, Bệnh viện Quốc tế Minh Anh (TP.HCM) cho biết, bệnh viện vừa thực hiện phẫu thuật cứu sống nữ bệnh nhân người Campuchia (76 tuổi) bị vỡ phình động mạch chủ bụng.

Trước đó, nữ bệnh nhân nhập viện vì đau khắp bụng 3 ngày (đau nhiều, bụng chướng, mạch 2 chân vỡ). Tại bệnh viện, sau khi thăm khám và chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ xác định bệnh nhân bị phình động mạch chủ bụng đã vỡ, mạch nhanh, huyết áp tụt và đang đe dọa tính mạng. Các bác sĩ tiến hành hồi sức, truyền bù máu, đồng thời phẫu thuật cấp cứu.

ẢNH: BV

Sau hơn 3 giờ, các bác sĩ lấy ra nhiều máu cục và xơ vữa quanh động mạch chủ bụng vỡ. Đồng thời nối bắc cầu qua chỗ phình vỡ, nối hai đầu động mạch chủ bụng với động mạch chậu chung phải và động mạch chậu chung trái. Sau đó, các bác sĩ ghép động mạch nhân tạo thay cho đoạn động mạch phình vỡ.

Sau phẫu thuật, nữ bệnh nhân được hồi sức tích cực. Hiện tại bệnh nhân tỉnh, có thể vận động nhẹ và tập vật lý trị liệu tại giường.

Theo bác sĩ Nguyễn Thành Hưng, phình động mạch chủ bụng (Abdominal Aortic Aneurysm - AAA) là tình trạng giãn bất thường của động mạch chủ đoạn bụng, thường xảy ra ở phía dưới động mạch thận. Khi đường kính động mạch chủ bụng lớn hơn 3 cm, được coi là phình. 

Nguyên nhân chính là do tăng huyết áp, hút thuốc lá, tiền sử gia đình có người bị phình động mạch chủ bụng, người cao tuổi (thường gặp ở nam trên 65 tuổi), có bệnh lý mô liên kết (như hội chứng Marfan, Ehlers-Danlos).

Bác sĩ Hưng cũng cho biết các triệu chứng cảnh báo phình động mạch chủ bụng như: Đau bụng dữ dội, đau lan ra lưng hoặc hông; huyết áp tụt, sốc mất máu; bụng căng cứng, sờ thấy khối đập theo nhịp tim. Nếu không được phẫu thuật cấp cứu ngay lập tức, hầu hết bệnh nhân đều không qua khỏi.

Bác sĩ Hưng cho hay, vỡ phình động mạch chủ bụng là biến chứng nghiêm trọng nhất, với tỷ lệ tử vong cao (khoảng 80 - 90% nếu không được cấp cứu kịp thời). Tuy nhiên, 60% bệnh nhân phình động mạch chủ bụng không có triệu chứng. Khi có triệu chứng là dấu hiệu dọa vỡ hoặc có biến chứng, vì vậy thường không điều trị kịp thời. Nên vai trò của tầm soát sớm là quan trọng.

Bác sĩ khuyến cáo, nam giới trên 65 tuổi, có hút thuốc lá thì nên siêu âm tầm soát bệnh ít nhất một lần. Người có tiền sử gia đình bị động mạch chủ bụng thì nên tầm soát sớm hơn (từ 50 - 55 tuổi).