Những công việc thú vị dành cho bạn trẻ muốn tạo tác động xã hội

M.H

Tất nhiên ai đi làm cũng cần có tiền, nhưng đối với một số người, tiền không phải là động lực lớn nhất. Xã hội nào cũng cần có những người tâm huyết với việc tìm ra giải pháp cho các vấn đề trục trặc, sao cho giữ được lợi ích lớn nhất cho cộng đồng.

Nếu bạn là người hay nghĩ đến việc tạo tác động xã hội và cho rằng những công việc mang tính thương mại thuần túy hay khu vực nhà nước đều không thực sự dành cho mình, bạn có thể phù hợp với một không gian làm việc nằm ở khoảng giao thoa giữa khu vực công (nhà nước) và khu vực tư (doanh nghiệp).

Không gian này đang ngày càng được mở rộng, không chỉ gói gọn trong các tổ chức cộng đồng hay tổ chức phi chính phủ. Các doanh nghiệp cũng đang chung tay vào công cuộc tạo giá trị chung này, và vì thế, nhiều đường hướng công việc mới đã và đang được hình thành.

Dưới đây là ba gợi ý về công việc trong các doanh nghiệp nhưng lại chú trọng đến lợi ích chung.

Người phụ trách chính sách công tại các tập đoàn

Các tập đoàn đa quốc gia làm việc tại Việt Nam từ trước đến nay đều có vị trí phụ trách quan hệ đối ngoại, bao gồm quan hệ công chúng, quan hệ chính phủ, xây dựng thương hiệu về trách nhiệm xã hội cho công ty. Ở một số tập đoàn như Google hay Meta, vị trí này còn được gọi cụ thể là Quản lý Chính sách Công (Public Policy Manager). Theo TS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright, đây là dấu hiệu cho thấy vai trò của chuyên gia chính sách công đã được nhìn nhận rõ ràng hơn.

Theo ông, tương tác giữa doanh nghiệp và chính phủ không đơn thuần chỉ là tiếp nhận chính sách một cách thụ động hay tác động để có được những chính sách có lợi cho riêng mình. "Một doanh nghiệp lớn với hiểu biết chuyên sâu về ngành có thể đưa ra những gợi ý chính sách khôn khéo mà nhà nước có thể ghi nhận để tạo ra được lợi ích chung. Với nguồn lực của doanh nghiệp, họ còn có thể dễ dàng giúp cho các ý tưởng có lợi cho cộng đồng trở thành hiện thực", TS Tự Anh nói.

N.T

Vai trò của Grab trong giai đoạn Covid-19 là một ví dụ cho sự hợp tác này. Vào khoảng tháng 7 - 8.2021, khi các quy định giãn cách hạn chế việc đi lại của người dân, phía Grab đã tích cực làm việc cùng chính quyền TP.HCM để đảm bảo sự vận hành của dịch vụ giao nhận bằng xe hai bánh.

Theo chị Đặng Thùy Trang, Giám đốc Đối ngoại, phụ trách vấn đề chính sách công tại Grab Việt Nam, đây là một việc không chỉ tốt cho bản thân Grab, mà còn giúp đảm bảo công việc cho các tài xế và đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của người dân. Đó là một trong những tác động đáng kể mà vai trò quản lý chính sách công ở các doanh nghiệp lớn có thể góp phần kiến tạo.

Người quản lý mục tiêu phát triển bền vững trong các doanh nghiệp

Tại các doanh nghiệp, các giá trị và trách nhiệm xã hội đang được lồng ghép vào hoạt động theo nhiều cách khác nhau. Những tiêu chuẩn như ESG (Environment, Sustainability, Governance - Môi trường, Bền vững, Quản trị) hay DEI (Diversity, Equity, Inclusion - Đa dạng, Bình đẳng, Dung hợp) ngày càng trở nên phổ biến, thậm chí trở thành điều kiện để doanh nghiệp được tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo khảo sát của PwC Việt Nam năm 2022 với 234 doanh nghiệp về mức độ sẵn sàng thực hành ESG, khoảng 80% đã có cam kết hoặc có kế hoạch cam kết thực hành trong 2-4 năm tới. Nhóm có tỷ lệ cam kết cao nhất là các doanh nghiệp FDI.

M.H

Anh Nguyễn Đỗ Thuyên, người có kinh nghiệm quản lý các dự án về hiệu quả năng lượng cho biết, đơn cử như ngành dệt may, nhiều người mua (buyer) lớn như các nhãn hàng thời trang từ các nước phát triển đang ngày càng chú trọng các tiêu chí tạo tác động khi lựa chọn nhà cung ứng (supplier). Và vì đây không phải là những tiêu chí có thể đạt được một sớm một chiều, doanh nghiệp sẽ cần chuẩn bị để thích ứng. Đó là lúc cần có những người quan tâm đến các giá trị, hiểu quy định, hiểu địa phương, và có thể thực hiện điều phối các bên có liên quan để tạo ra thay đổi.

Tham gia những doanh nghiệp giải quyết vấn đề xã hội

Doanh nghiệp xã hội (social enterprises) là một kiểu tổ chức điển hình cho thấy sự giao thoa giữa hai khu vực công và tư. Đây là những công ty vì lợi nhuận, nhưng lại được sinh ra với sứ mệnh tạo lợi ích cộng đồng, và cam kết sử dụng 51% tổng lợi nhuận sau thuế hàng năm để tái đầu tư nhằm thực hiện mục tiêu đã đăng ký. Họ dùng chính sản phẩm/ dịch vụ của mình để giải quyết các vấn đề xã hội. Tại Việt Nam, theo thống kê của Hội đồng Anh, có khoảng 1.000 DNXH tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau.

Wellbeing (thành lập từ năm 2014) là một doanh nghiệp như thế. Với mong muốn phổ cập kiến thức y tế cho cộng đồng vì một Việt Nam an toàn hơn, họ cung cấp các khóa học về sơ cấp cứu cho các tổ chức, công ty, trường học trên khắp Việt Nam. Họ cũng là đơn vị cung cấp máy AED (máy khử rung tim ngoài tự động) cho các sân bay trong nước.

H.N

"Bản thân doanh nghiệp xã hội đã là một khái niệm mới và chính sách về loại hình này cũng còn nhiều điểm chưa thực sự rõ ràng. Vì thế, đội ngũ nòng cốt luôn cần những người đa năng, với hiểu biết về quy trình chính sách và tinh thần vừa dấn thân nhưng lại vừa thực dụng", bác sĩ Nguyễn Văn Công, người sáng lập và điều hành Wellbeing chia sẻ.

"Hơn nữa, giải quyết vấn đề xã hội nằm trong thiết kế của các doanh nghiệp xã hội, nên nếu ai đó đã có sẵn tinh thần này, họ sẽ luôn có động lực làm việc mà mình không cần phải liên tục thúc đẩy. Đó là thứ khó tìm và khó đào tạo hơn kiến thức đơn thuần", ông cho biết thêm.