Những đại dịch trước đây kết thúc như thế nào?

Kết thúc dịch bệnh được chia ra làm 3 giai đoạn khác nhau: kết thúc về y tế khi bệnh tật thuyên giảm, kết thúc về chính trị khi các biện pháp phòng ngừa của chính phủ chấm dứt và kết thúc về xã hội khi mọi người có thể tiếp tục sinh hoạt, làm việc như trước dịch bệnh.

Cúm

Trước Covid-19, cúm được coi là căn bệnh gây ra đại dịch chết người nhiều nhất. Các nhà sử học ước tính đại dịch cúm năm 1918-1919 đã khiến 50 triệu người tử vong trên thế giới, trong đó có 675.000 người ở Mỹ.

Một bệnh viện cấp cứu tại Trại Funston, Kansas, dành cho những người lính bị cúm năm 1918

reuters

Một đại dịch cúm khác vào năm 1957-1958 đã khiến khoảng 116.000 người Mỹ chết. Đại dịch năm 1968 cũng làm chết 100.000 người khác. Một đợt cúm mới vào năm 2009 đã gây ra một đại dịch khác, nhưng hóa ra lại không đặc biệt nguy hiểm đối với người cao tuổi - nhóm có xu hướng tử vong nhiều nhất vì bệnh cúm và các biến chứng của nó. Cuối cùng, có chưa đầy 13.000 trường hợp tử vong ở Mỹ do đại dịch này.

Dịch giảm dần theo thời gian và dân số nói chung đã có khả năng miễn dịch. Cúm đã trở thành bệnh theo mùa trong những năm sau đó. Các chuyên gia cho biết có lẽ mô hình này cũng sẽ xảy ra với virus corona.

Chuyên gia Matthew Ferrari, giám đốc Trung tâm động lực học các bệnh truyền nhiễm của bang Penn cho biết: "Có một xu hướng đều đặn là có thời điểm trong năm sẽ có nhiều ca mắc hơn, và có thời điểm ít hơn. (Covid-19) sẽ giống như một bệnh cúm theo mùa hoặc cảm lạnh thông thường".

HIV

Năm 1981, các quan chức y tế Mỹ đã báo cáo một loạt các trường hợp ung thư và viêm phổi ở những người đồng tính nam ở bang California và New York.

Ngày càng có nhiều ca bệnh bắt đầu xuất hiện, và đến năm sau đó, giới chức gọi đây là AIDS, một hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải. Các nhà nghiên cứu sau đó đã xác định căn bệnh này là do HIV, một loại virus làm suy yếu hệ thống miễn dịch của người bằng cách phá hủy tế bào chống lại bệnh tật và nhiễm trùng.

AIDS được xem là một bản án tử hình đáng sợ trong nhiều năm trước

who/David Kirby

Trong nhiều năm, AIDS được xem là một bản án tử hình đáng sợ. Và đến năm 1994, nó trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho những người Mỹ ở độ tuổi từ 25-44. Nhưng các phương pháp điều trị có sẵn vào những năm 1990 đã biến nó thành một tình trạng mãn tính có thể kiểm soát được đối với hầu hết người Mỹ.

Tuy nhiên tại châu Phi và nhiều khu vực khác trên thế giới, đây vẫn được xem là căn bệnh nặng.

Zika

Vào năm 2015, Brazil đã phải hứng chịu một đợt bùng phát bệnh truyền nhiễm do virus Zika, do muỗi lây lan, có xu hướng chỉ gây bệnh nhẹ cho hầu hết người lớn và trẻ em.

Tuy nhiên, căn bệnh này đã trở thành nỗi kinh hoàng vì nếu người bệnh nhiễm virus trong thời kỳ mang thai, đứa bé được sinh ra có thể bị dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến sự phát triển của não, khiến kích thước đầu của chúng bị nhỏ bất thường.

Một em bé bị chứng đầu nhỏ do Zika

bbc

Vào cuối năm đó, muỗi cũng đã lây lan virus này ở các nước Mỹ Latinh khác. Năm 2016, WHO đã công bố đây là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ đã ghi nhận 224 trường hợp mắc Zika do muỗi ở Hoa Kỳ lục địa và hơn 36.000 trường hợp ở các vùng lãnh thổ Mỹ - phần lớn ở Puerto Rico. Nhưng con số này đã giảm đáng kể vào năm 2017 và hầu như biến mất ngay sau đó, ít nhất là ở Mỹ.

Giới chuyên gia tin rằng dịch bệnh đã biến mất khi mọi người có khả năng miễn dịch. Có thể Zika sẽ là một vấn đề tiềm ẩn trong nhiều năm nhưng các đợt bùng phát có thể xảy ra một lần nữa nếu virus đột biến hoặc nếu số người trẻ tuổi không có miễn dịch tăng lên.

Covid-19

WHO đã tuyên bố Covid-19 là đại dịch vào ngày 11.3.2020. Tổ chức này sẽ quyết định thời điểm để công bố tình trạng khẩn cấp y tế quốc tế kết thúc. Đó là khi số ca mắc giảm, hoặc ít nhất là số ca nhập viện và tử vong giảm ở một số lượng quốc gia nhất định.

Tuy nhiên, WHO vẫn chưa công bố ngưỡng mục tiêu. Số ca mắc Covid-19 đang giảm dần trên toàn cầu nhưng vẫn đang tăng lên ở nhiều nơi như Anh, New Zealand và Hồng Kông.

Một điểm xét nghiệm Covid-19 ở Brooklyn, bang New York

reuters

Tiến sĩ Carissa Etienne, Giám đốc Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO), thuộc WHO, cho biết người dân ở nhiều quốc gia cần vắc xin và thuốc. Riêng ở Mỹ Latinh và Caribe, hơn 248 triệu người chưa được tiêm ngừa.

Bà Etienne cũng nhận định rằng các nước có tỷ lệ tiêm chủng thấp có thể phải trải qua đợt gia tăng số ca mắc, nhập viện và tử vong trong tương lai.

Tiến sĩ Ciro Ugarte, giám đốc phụ trách các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe của PAHO, nhấn mạnh: "Thế giới vẫn chưa thoát khỏi đại dịch".