Những mỏ vàng mang tên Saffron

Câu chuyện dù nhỏ về các cánh đồng hoa nghệ tây luôn thu hút sự chú ý bởi loại gia vị này là thực phẩm đắt nhất thế giới, cao hơn cả trứng cá và nấm truffle. Năm 2018 đã dự báo, giá saffron sẽ tăng vọt vì Kashmir - thủ phủ saffron mất mùa.

Saffron là gia vị, là chất tạo màu tự nhiên và trên hết là một vị thuốc quý được người dân nhiều vùng ở Trung Đông và châu Á tin rằng chữa được 100 loại bệnh. Báu vật thiên nhiên này luôn gắn với nhiều truyền thuyết suốt hơn 3.000 năm qua, đi theo các thương lái như một mặt hàng trao đổi trong lịch sử loài người. Sở dĩ, saffron có giá cao như thế bởi nó có nhiều điểm đặc biệt mà đặc biệt nhất là: cần phải có sự can thiệp của con người.

Là loại thực vật không rõ nguồn gốc trong tự nhiên, cây hoa nghệ tây không có khả năng sinh sản độc lập, phải cần đến phương pháp cắt ghép để nhân giống thủ công. Củ nghệ tây sống được một mùa, cho ra khoảng một chục củ con để phát triển thành cây mới vào mùa sau. Người ta cho rằng cây nghệ tây được trồng đầu tiên ở Iraq rồi sau đó lan đến Abruzzo (Ý), La Mancha (Tây Ban Nha) rồi Kashmir và Mashad (Iran). Cũng có thời nổi lên những trang trại cây nghệ tây ở New Zealand, Argentina và Thụy Sĩ nhưng rồi tàn lụi theo thời gia chỉ bởi 1 lý do rất đơn giản: đàn ông ở đây không gánh vác nổi danh hiệu người trồng nghệ tây.

Khí hậu, đất đai vốn là những yếu tố hàng đầu trong nông nghiệp, nhưng riêng việc trồng và thu hoạch nghệ tây đòi hỏi tính chịu cực, tính nhẫn nại, chịu khó và sự khéo léo của con người mà tổng thể những đức tính này rất khó tìm... ở đàn ông. Bởi vậy đây là một trong những yếu tố khiến saffron có mức giá khủng đến thế.

Thử một lần đến Kashmir - nơi cung cấp 1/10 sản lượng saffron thế giới, sẽ cảm nhận được giá trị của những sợi saffron. Khoảng tháng 10 và 11 mỗi năm, những cánh đồng nghệ tây sẽ rực sắc tím khi cây nghệ tây đã cao chừng 20 - 30 cm.

Mùa thu hoạch, hay chính xác là mùa hái hoa, chỉ kéo dài 1 tuần - 10 ngày. Khi hoa nở lúc bình minh, những phụ nữ địa phương người Kashmir trong trang phục truyền thống pheran sẽ ra đồng, vừa nhanh tay vừa lẹ mắt để hái hoa bởi hoa sẽ héo rất nhanh khi mặt trời xuống. Bạn có thể cúi mặt suốt ngày xuống sát gần mặt đất để nhẹ nhàng ngắt những bông hoa như thế không? Xong rồi lại quây quần bên nhau suốt tối để ngắt 3 đầu nhụy màu đỏ thẫm rực rỡ rồi đem phơi và bỏ 3 nhụy vàng đi. Nhẹ như nhụy hoa khô, nên phải cần đến 150 bông hoa mới thu hoạch được 1 gr saffron.

Suốt hơn 3.000 năm lịch sử, saffron có mặt khắp các lục địa qua những câu chuyện tôn giáo đầy bí ẩn và trong những chuyện kể thần thoại. Nữ hoàng Cleopatra từng dùng saffron làm nước hoa, thuốc nhuộm và thậm chí là thuốc kích thích ham muốn. Người Hy Lạp và La Mã cũng dùng saffron để nhuộm quần áo và tóc, cho vào rượu trong các lễ cúng kiếng cũng như tẩy uế khu vực linh thiêng.

Ngày nay, saffron với ngôi vị vua gia vị dù đắt đỏ nhưng là loại gia vị dễ sử dụng nhất và được ưa chuộng nhất trong các nền ẩm thực, nhất là khu vực Địa Trung Hải. Chỉ cần cho vài sợi saffron vào ấm trà là bạn có thể có được loại thức uống đánh thức cả thị giác, vị giác và khứu giác.