Những ‘người khổng lồ’ thay đổi cục diện thị trường

“Các tập đoàn tư nhân là những người “khổng lồ” sẽ đưa đất nước vươn xa hơn. Họ đang ngày càng khẳng định vai trò và đóng góp to lớn cho nền kinh tế, trở thành mũi nhọn tại một số lĩnh vực đầu tư như du lịch, bán lẻ, chế biến thực phẩm, hàng không...; giúp Việt Nam thăng hạng vị thế trên trường quốc tế”. GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư nước ngoài

Thị trường bán lẻ trong nước vừa chứng kiến một thương vụ “bom tấn”, hệ thống phân phối lớn nhất Việt Nam mang tên Vinmart chính thức sáp nhập vào công ty tiêu dùng Masan với tham vọng trở thành tập đoàn tiêu dùng hàng đầu Việt Nam. Tham vọng này là hoàn toàn có cơ sở, bởi cú bắt tay này sẽ giúp Masan tận dụng được mạng lưới phân phối rộng khắp của Vinmart, từ đó thâm nhập thị trường bán lẻ hiện đại. Nhưng trước khi nói đến tập đoàn tiêu dùng hàng đầu, không thể không nhắc Vinmart, hệ thống bán lẻ đã “hoàn thành sứ mệnh” đề ra của Tập đoàn Vingroup. Đó là xây dựng thành công Vinmart trở thành hệ thống bán lẻ theo tiêu chuẩn quốc tế, có quy mô lớn nhất Việt Nam. Không chỉ đủ năng lực cạnh tranh và khả năng đối trọng sòng phẳng với các doanh nghiệp (DN) bán lẻ nước ngoài, giành và giữ được thị phần cho người Việt, thông qua kênh phân phối của mình, VinCommerce còn tiên phong hỗ trợ các nhà sản xuất nội địa cùng phát triển.

Còn nhớ trước khi có Vinmart, thị trường bán lẻ nội địa là “sân chơi” của các ông lớn ngoại đến từ khắp nơi trên thế giới. Cuộc cạnh tranh không cân sức giữa các nhà phân phối trong nước ít về kinh nghiệm, khiêm tốn về tài chính với các “đại gia” ngoại khiến thị trường trong nước ngập tràn hàng Thái, Hàn, Nhật... Nhưng chỉ sau 5 năm tham gia, Vingroup đã thay đổi cục diện thị trường và trở thành hệ thống phân phối lớn nhất Việt Nam, đưa hàng Việt “chảy” khắp các ngõ ngách.

Tương tự, dù được ví là “mỏ vàng” nhưng trước đây du lịch Việt Nam chưa được khai thác do chưa có những sản phẩm du lịch đẳng cấp, xứng tầm. Mọi chuyện thay đổi khi những quần thể du lịch, công viên chủ đề lớn giúp ngành du lịch nói chung và nhiều địa phương “lột xác”. Rõ nhất là Đà Nẵng, Quảng Ninh, Phú Quốc... Cách đây khoảng 10 năm, Đà Nẵng gần như không có gì ngoài biển và như một điểm trung chuyển để khách du lịch tới Hội An, Huế. Theo thống kê từ Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Đà Nẵng, năm 2008, tổng lượng du khách đến với “thành phố đáng sống” này chỉ đạt 1,26 triệu lượt, chưa bằng 1/3 lượng khách đến TP.HCM. Nhưng khi Bà Nà Hills được đánh thức bởi Tập đoàn Sun Group, du lịch Đà Nẵng đã đột phá. Trong một lần trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Xuân Bình, Phó giám đốc Sở Du lịch Đà Nẵng, khẳng định: Du lịch Đà Nẵng không thể phát triển mạnh đến như vậy nếu không có sự hỗ trợ của các DN. Những hoạt động sáng tạo, liên tục đổi mới dịch vụ, trải nghiệm như Bà Nà Hills là “chìa khóa” để Đà Nẵng có thể kéo khách tới và quay lại nhiều lần. “Thực tế, địa phương nào cũng chỉ có nguồn lực tài chính và nguồn nhân lực hạn chế. Trước đây Đà Nẵng tổ chức Lễ hội pháo hoa quốc tế, rất thành công, nhưng nếu không có sự hỗ trợ của Sun Group, chắc chắn không thể kéo dài, trở thành lễ hội thường niên thu hút lượng khách du lịch cực lớn như hiện nay. TP không thể có đủ chi phí và nguồn nhân lực để duy trì”, ông Bình nói.

Nếu trước kia, khách sạn - khu nghỉ dưỡng 5 sao là “sân chơi” riêng của DN nước ngoài thì hiện nay, các tập đoàn kinh tế tư nhân đã vươn lên thống lĩnh thị trường. Tại sự kiện Giải thưởng du lịch thế giới (World Travel Award) 2019 được coi là “Oscar của ngành du lịch” thế giới mới đây, Sun Group đã nhận 13 giải thưởng danh giá cho 6 khách sạn, khu nghỉ dưỡng, 2 khu du lịch và vui chơi giải trí Sun World Ba Na Hills, Sun World Fansipan Legend, và Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn. Vingroup cũng “ẵm” hàng chục giải thưởng...

Không chỉ soán ngôi của các DN nước ngoài, nhiều lĩnh vực trước đây DN nhà nước độc quyền khai thác thì nay các DN tư nhân đã tham gia mạnh mẽ và hiệu quả hơn hẳn. Đơn cử như lĩnh vực hạ tầng hàng không, trước đây hoàn toàn do DN nhà nước đầu tư nhưng sân bay Vân Đồn, một sân bay nổi tiếng về thời gian thực hiện nhanh, chất lượng - dịch vụ hàng đầu trong nước và khu vực là do Sun Group, một tập đoàn tư nhân thực hiện. Không có kinh nghiệm về đầu tư, quản lý và khai thác sân bay; cũng không phải đơn vị “trong ngành” nhưng Sun Group cho thấy họ làm được và làm rất tốt. Hiện Việt Nam có 22 sân bay, ngoại trừ sân bay Vân Đồn là do tư nhân đầu tư, 21 sân bay còn lại đều do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý, khai thác. Nhưng sau thành công của sân bay Vân Đồn, cánh cửa cho tư nhân đầu tư sân bay đã mở.

Nếu trước đây, bầu trời chỉ có 3 hãng hàng không nhà nước độc quyền khai thác thì hiện nay, VietJet đã trở thành thương hiệu quen thuộc với rất nhiều người với 44% thị phần. Sắp tới, sẽ có thêm nhiều hãng hàng không tư nhân cũng chính thức cất cánh. Hay trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, tham gia đấu thầu cao tốc bắc - nam có rất nhiều DN tư nhân. Cao tốc Hạ Long - Vân Đồn là do tập đoàn tư nhân đầu tư, cảng tàu khách quốc tế Hạ Long cũng do DN tư nhân thực hiện...

Nhìn ra thế giới, các cường quốc kinh tế đều có đặc điểm chung là sự lớn mạnh của các tập đoàn kinh tế tư nhân. 10 tập đoàn kinh tế tư nhân lớn của Hàn Quốc đóng góp hơn 44% GDP. Thống kê từ tạp chí Fortune năm 2018 cho thấy 500 tập đoàn kinh tế lớn nhất nước Mỹ có tổng doanh thu đạt 12.800 tỉ USD, đóng góp 2/3 GDP và sử dụng 28,2 triệu lao động trên toàn cầu. Với Việt Nam, Top 10 DN tư nhân Việt vừa được Vietnam Report công bố cuối tháng 11 vừa qua không chỉ dẫn đầu tại các lĩnh vực họ đang đầu tư mà chính các nhà đầu tư này đang góp phần to lớn trong tham vọng nâng vị thế Việt Nam vươn ra trường quốc tế. Diễn đàn Kinh tế thế giới đánh giá năng lực cạnh tranh của Việt Nam cải thiện vượt bậc trên cả 3 trụ cột thể chế, cơ sở hạ tầng và kỹ năng, xếp thứ 67/141 quốc gia, vùng lãnh thổ, tăng 10 bậc so với năm 2018.