Những tờ báo đầu tiên trên các châu lục và tại Việt Nam

Trước hết là bản tin Acta Diurna (Sinh hoạt hàng ngày), một hình thức báo chí đầu tiên của La Mã xuất hiện vào thời cổ đại.

Bản tin Acta Diurna có thể xem là tờ báo đầu tiên do chính quyền La Mã thực hiện từ năm 59 trước Công nguyên cho tới năm 222 sau Công nguyên. Tuy nhiên đây chỉ là bản tin khắc trên đá và kim loại, được đặt ở những nơi công cộng, chưa phải là dạng báo chí như cách hiểu ngày nay, vì ngoài việc in ra, một tờ báo phải đáp ứng bốn tiêu chí: tính công khai (công chúng có thể tiếp cận nội dung của báo một cách hợp lý); định kỳ (báo được xuất bản đều đặn); tính hiện tại (thông tin của báo được cập nhật) và tính phổ quát (bao gồm nhiều chủ đề).

Wikipedia

Dưới đây là những tờ báo lâu đời nhất trên thế giới, được sắp xếp theo ngày xuất bản lần đầu.

Tại Trung Quốc, tờ báo đầu tiên xuất hiện ở dạng công báo, gọi là Để báo (邸報), lưu hành trong giới quan chức triều đình vào cuối đời nhà Hán (thế kỷ 2 – 3 sau Công nguyên). Từ năm 713 đến 734 triều đình nhà Đường thực hiện một bản tin gọi là Khai nguyên tạp báo (開元雜報). Đây là tờ báo đầu tiên của Trung Hoa và cũng là tờ nhật báo đầu tiên trên thế giới, viết bằng tay trên lụa.

Những tờ báo đầu tiên ở châu Âu và châu Mỹ

Ở châu Âu, nhà xuất bản người Đức Johann Carolus đã thực hiện một tờ báo viết bằng tiếng Đức, có nhan đề là Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien (Bản ghi chép về tất cả những câu chuyện nổi tiếng và đáng nhớ), gọi tắt là The Relation, xuất bản vào năm 1605. Hiệp hội Báo chí thế giới và nhiều nhà nghiên cứu công nhận đây là tờ báo đầu tiên ở châu Âu. Tuy nhiên, nhà sử học người Anh Stanley Morison cho rằng nên phân loại The Relation là một quyển sách - báo, vì nó có định dạng và quy cách của một quyển sách.

Wikipedia

Wikipedia

Ở châu Mỹ, tờ The Boston News-Letter, xuất bản lần đầu vào ngày 24.4.1704, được coi là tờ báo xuất bản liên tục đầu tiên ở thuộc địa Massachusetts (Province of Massachusetts Bay), do chính phủ Anh trợ cấp, phát hành với số lượng hạn chế.

Ở châu Phi và châu Á

Tờ báo đầu tiên ở châu Phi là Annonces, Affiches et Avis Divers pour les Colonies des Isles de France et de Bourbon, xuất bản ở Mauritius hàng tuần từ ngày 13.01.1773 đến ít nhất là năm 1790. Hicky's Bengal Gazette hay Original Calcutta General Advertiser là tờ báo đầu tiên ở Nam Á, phát hành từ năm 1780 đến 1782, do James Augustus Hicky, người Ireland thực hiện. Đây là tờ tuần báo tiếng Anh, xuất bản ở Kolkata (về sau là Calcutta), thủ đô của Ấn Độ thuộc Anh. Tờ báo này rất quan trọng vì dám khiêu khích và đấu tranh cho quyền tự do ngôn luận ở Ấn Độ.

Ở Đông Á, tờ báo đầu tiên là Bataviase Nouvelles en Politique Raisonnementes, viết bằng tiếng Hà Lan, xuất bản năm 1744 tại Batavia, thủ đô của Đông Ấn Hà Lan, khu vực ngày nay trùng với ranh giới của Jakarta, Indonesia.

Tại châu Đại Dương, vào năm 1803 xuất hiện tờ The Sydney Gazette and New South Wales Advertiser. Đây là tờ báo đầu tiên được in ở Úc, phát hành từ ngày 5.3.1803 đến ngày 20.10.1842. Tờ báo này là ấn phẩm bán chính thức của chính phủ New South Wales, do Thống đốc Philip Gidley King cấp phép và George Howe biên tập và in ấn.

Những tờ báo đầu tiên tại Việt Nam

Tại Việt Nam, khi nói đến tờ báo viết bằng chữ Quốc ngữ đầu tiên, nhiều người biết rằng đó là tờ Gia Định Báo do Trương Vĩnh Ký thành lập, xuất bản từ ngày 15.4.1865 (?) tại Sài Gòn, đình bản vào ngày 1.1.1910.

Còn tờ Nông-Cổ Mín-Đàm là tờ báo kinh tế đầu tiên của nước ta, do Paul Canavaggio làm chủ bút trong thời kỳ đầu, số 1 phát hành ngày 1.8.1901, đến ngày 4.11.1921 thì báo bị đình bản. 

baotanglichsu.vn

Nữ giới chung tờ báo đầu tiên của phụ nữ Việt Nam, do bà Sương Nguyệt Anh làm chủ bút, phát hành số báo đầu tiên vào ngày 1.2.1918. Chủ trương của tờ Nữ giới chung là nâng cao dân trí, khuyến khích công nông thương, đặc biệt là đề cao vai trò phụ nữ trong xã hội, đến tháng 7.1918 tờ báo này bị đình bản. 

Riêng báo Thanh niên do đồng chí Nguyễn Ái Quốc sáng lập và chỉ đạo là tờ báo cách mạng Việt Nam đầu tiên, viết bằng tiếng Việt, xuất bản lần đầu ngày 21.6.1925. Báo Thanh niên do đồng chí Nguyễn Ái Quốc sáng lập phát hành hằng tuần, mỗi số in khoảng 100 bản. 88 số đầu do đồng chí Nguyễn Ái Quốc trực tiếp phụ trách cho đến tháng 4.1927, sau đó những người khác trong Tổng bộ kế tục xuất bản cho đến tháng 2.1930.