“Nới cửa” cho casino: Tại sao casino ở Việt Nam thua lỗ ?

Trong tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi nghị định kinh doanh casino, Bộ Tài chính cho biết doanh thu của 8/12 casino đã đi vào hoạt động tăng mạnh trong 3 năm qua. Cụ thể năm 2017, doanh thu của 8 casino đạt 1.190 tỉ đồng, nộp ngân sách 645 tỉ đồng; năm 2018 tăng lên 1.560 tỉ đồng, nộp ngân sách 898 tỉ đồng; năm 2019 đạt 2.500 tỉ đồng, nộp ngân sách 1.340 tỉ đồng. Như vậy doanh thu của các casino đã tăng gấp đôi trong 3 năm qua.

Tuy nhiên, thực tế không phải casino nào cũng kinh doanh có lãi. Năm 2019, một loạt casino ở Hạ Long, Hồ Tràm đều liên tục báo lỗ. Báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019 của Công ty cổ phần quốc tế Hoàng Gia - đơn vị vận hành The Royal casino Hạ Long (casino Hoàng Gia), ghi nhận lỗ trên 72 tỉ đồng. Trước đó, từ ngày đi vào hoạt động năm 2013 cho đến năm 2017, mỗi năm casino này đều báo lỗ hàng chục tỉ đồng. Tương tự, casino Hồ Tràm (Bà Rịa-Vũng Tàu) bắt đầu hoạt động từ giữa năm 2013, trong 2 năm 2016 và 2017, Công ty TNHH dự án Hồ Tràm (chủ sở hữu casino Hồ Tràm) lỗ lũy kế trên 300 triệu USD. Ngay với casino mới được đưa vào hoạt động năm 2019 là casino Phú Quốc, dù được thí điểm cho người Việt vào chơi, nhưng năm 2019 vẫn lỗ hơn 2.500 tỉ đồng bao gồm lỗ trong hoạt động kinh doanh casino và hoạt động kinh doanh khác.

Một sòng bài của Campuchia giáp biên giới VN, phía cửa khẩu Hà Tiên (Kiên Giang) Ảnh: M.V

Đáng nói, do phụ thuộc vào khách nước ngoài là chủ yếu nên tình trạng lỗ của các casino càng thê thảm hơn khi đại dịch Covid-19 khiến các đường bay quốc tế đến Việt Nam đến nay vẫn chưa được nối lại. Nhiều casino gần như đóng cửa không hoạt động do không có khách. Một quản lý casino ở một tỉnh phía bắc cho hay do sát biên giới nên khách đến chơi ở casino này chủ yếu là từ Trung Quốc. Tuy nhiên, ngay từ tháng 2, khi dịch Covid-19 bùng phát ở Vũ Hán (Trung Quốc) rồi lan rộng ra thế giới, lượng khách đã sụt gần 80%, doanh thu cũng giảm tương đương. Mặc dù đã cho nhân viên nghỉ làm, giảm tối đa chi phí nhưng do phải hoạt động duy trì bộ máy ở mức cơ bản, nên đến nay, mỗi tháng casino này lỗ gần chục tỉ đồng.

Nhưng dịch bệnh cũng chỉ là một phần. Nghịch lý casino là “cỗ máy in tiền” của nhiều nền kinh tế lớn nhưng tại Việt Nam lại trở thành “cỗ máy rút tiền” của doanh nghiệp (DN) phần nhiều do cơ chế, chính sách quản lý chưa rõ ràng. Từ năm 1995, Việt Nam đã đồng ý xây dựng casino Đồ Sơn tại Hải Phòng nhưng đến nay mô hình này vẫn gần như dừng ở bước thí điểm. Vẫn chưa có một tổng kết chính thức nào về các hoạt động kinh doanh casino trong suốt thời gian qua để chỉ ra những điểm nào được, điểm nào chưa được. Bên cạnh đó, chủ trương cho phép hoạt động casino nhưng các điều kiện kinh doanh lại siết chặt, trong đó yếu tố quan trọng nhất là không cho người Việt vào casino đã làm khó DN.

PGS-TS Đinh Xuân Thảo, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ví von cơ chế cho kinh doanh casino tại Việt Nam là “đi trước về sau”, không những về sau mà về sau cùng.

Cần một cơ chế, chủ trương xuyên suốt và nhất quán đối với loại hình casino, trong đó có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ DN. Chẳng hạn, xác định rõ thời gian thí điểm, trong thời gian này thu thuế vừa phải, hợp lý để DN có thể tồn tại được. Thứ hai, tạo điều kiện giải phóng mặt bằng cho một khu đất tương đối rộng, đủ để DN phát triển một tổ hợp casino đúng nghĩa. Thứ ba, rà soát, tiết giảm những giấy tờ bắt buộc đối với du khách, đảm bảo họ chứng minh được nguồn thu nhập thường xuyên, không “đổ” hết gia tài vào casino nhưng cũng không nên yêu cầu quá nhiều giấy tờ dẫn đến phiền phức...  TS Phạm Trung Lương

Dẫn câu chuyện từng nghe về 10 năm trước khi có một thương hiệu casino nổi tiếng của Mỹ, từng có dự định đầu tư tại một tỉnh ven biển phía nam nhưng sau đó rút lui chỉ vì không được phép cho người Việt vào chơi, ông Thảo cho biết dự án đầu tư hàng tỉ USD mà họ không khai thác được tại thị trường nội địa, rất khó tồn tại. Chúng ta phải đặt ngược lại câu hỏi khi làm luật, là tại sao người Việt có thể vào casino để tham quan, chơi ở Macao (Trung Quốc), Singapore, Malaysia, Mỹ... nhưng casino ở Việt Nam thì không được. Trong một lần đi thực tế tại Hà Tiên (Kiên Giang), ông Thảo chứng kiến ngay bên kia cửa khẩu Xà Xía (Hà Tiên) là casino của Campuchia, xây dựng sát biên giới Việt Nam. Hằng ngày, người Việt lũ lượt sang, đổi tiền Việt lấy ngoại tệ chơi.

“Khi làm luật liên quan lĩnh vực casino phải có tư duy rằng nó là phương tiện giải trí, thu hút du khách không phân biệt trong và ngoài nước, ngăn chặn chảy máu ngoại tệ, tăng nguồn thu trong nước, quản lý tệ nạn xã hội... thì chúng ta sẽ có những quy định chặt chẽ nhưng rõ ràng hơn. Chẳng hạn, Singapore thu vé vào cổng 150 đô la Singapore và không cho người dưới 21 tuổi vào các điểm casino, cấm đặt các máy rút tiền tự động trong casino nhằm giảm thiểu rủi ro người nghiện cờ bạc, bắt buộc trong tài khoản có lượng ngoại tệ bao nhiêu, các đối tượng thất nghiệp, phá sản không được phép vào các sòng bài... Cách làm của họ rất chặt chẽ nên ngành casino nước này càng ăn nên làm ra và nhà kinh doanh tăng lợi nhuận từ nguồn thu khách nội địa”, PGS-TS Đinh Xuân Thảo phân tích.

TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, khẳng định casino là yếu tố rất quan trọng đối với du lịch. Đặc biệt, kinh tế đêm mà không có casino thì không còn nhiều ý nghĩa. Người vào casino chủ yếu là giới trung, thượng lưu. Họ vào không chỉ đánh bạc mà còn để mua sắm, ăn uống, vui chơi giải trí nhiều loại hình khác. Lợi ích mà một tổ hợp casino tạo ra cho ngành du lịch, ngành kinh tế là rất lớn. “Đừng đổ lỗi cho casino gây tệ nạn xã hội vì nếu không cho người dân nội địa vào chơi thì họ cũng tìm đến những hình thức cờ bạc khác. Trung bình mỗi năm, người Việt Nam mang hàng tỉ USD ra nước ngoài đánh bạc tại các casino, nạp thẻ chơi game online, “đổ” 3 - 4 tỉ USD mua xổ số... và số tiền không nhỏ chưa thể thống kê cho hàng trăm loại hình cờ bạc, cá cược khác. Những thứ này nhà nước vừa không quản được, vừa đổ lượng lớn ngoại tệ ra nước ngoài, trong khi họ có nhu cầu thì lại không cho vào chơi. Mở cửa đàng hoàng thì quản lý sẽ tốt hơn nhiều”, TS Phạm Trung Lương nhấn mạnh.