Ô tô, xe máy vượt đèn vàng có bị xử phạt?

Đã có không ít trường hợp, người điều khiển phương tiện giao thông cố tình lái xe qua giao lộ lúc tín hiệu màu vàng đã bật sáng. Tuy nhiên, khi bị lực lượng CSGT dừng xe, xử phạt; những tài xế này lại rất bất ngờ, thậm chí không ít người còn tỏ thái độ, chống đối người thi hành công vụ vì cho rằng "vượt đèn vàng" không vi phạm luật giao thông.

Mặc dù vậy, trên thực tế, việc lực lượng CSGT dừng xe và xử phạt với người điều khiển ô tô, xe máy cố tình vượt đèn vàng trong một vài tình huống cụ thể là có cơ sở.

Trường hợp nào CSGT bắt lỗi vượt đèn vàng?

Liên quan đến tín hiệu đèn, Luật giao thông đường bộ năm 2008 quy định: Tín hiệu đèn giao thông gồm có ba màu. Trong đó, tín hiệu màu xanh là được đi; tín hiệu đỏ là cấm đi và tín hiệu vàng là phải dừng lại trước vạch dừng, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng thì được đi tiếp; trong trường hợp tín hiệu vàng nhấp nháy là được đi nhưng phải giảm tốc độ, chú ý quan sát, nhường đường cho người đi bộ qua đường (khoản 3 Điều 10).

Bên cạnh đó, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ QCVN 41:2019/BGTVT Ban hành kèm theo Thông tư 54/2019/TT-BGTVT cũng giải thích ý nghĩa của đèn tín hiệu. Cụ thể như sau:

- Tín hiệu xanh: cho phép đi.

- Tín hiệu vàng báo hiệu thay đổi tín hiệu của đèn xanh sang đỏ. Tín hiệu vàng bật sáng, phải dừng lại trước vạch dừng, trường hợp đã đi quá vạch dừng hoặc đã quá gần vạch dừng nếu dừng lại thấy nguy hiểm thì được đi tiếp. Trong trường hợp tín hiệu vàng nhấp nháy là được đi nhưng phải giảm tốc độ, chú ý quan sát, nhường đường cho người đi bộ qua đường hoặc các phương tiện khác theo quy định của Luật Giao thông đường bộ.

- Tín hiệu đỏ: báo hiệu phải dừng lại trước vạch dừng. Nếu không có vạch dừng thì phải dừng trước đèn tín hiệu theo chiều đi.

Như vậy, căn cứ theo quy định, CSGT hoàn toàn có thể dừng xe và xử phạt nếu người lái điều khiển phương tiện chưa đi quá vạch dừng xe nhưng vẫn cố tình đi tiếp. Trừ trường hợp xe vẫn chưa đi quá vạch dừng xe nhưng nếu dừng lại sẽ gây nguy hiểm cho mình hoặc cho phương tiện khác.

Vượt đèn vàng xử phạt ra sao?

Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định 123/2021/NĐ-CP) hiện nay chưa có quy định cụ thể về hành vi vi phạm là "vượt đèn vàng", thậm chí cũng không có lỗi "vượt đèn đỏ"; mà chỉ quy định chung là hành vi "Không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông".

Mức xử phạt cụ thể với hành vi này như sau:

Đối với người điều khiển ô tô, phương tiện tương tự ô tô: Phạt tiền từ 3 - 5 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng hoặc 2 - 4 tháng nếu gây tai nạn (điểm a khoản 5, điểm b, c khoản 11 Điều 5).

Đối với người điều khiển mô tô, xe gắn máy, xe máy điện: Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 1 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng (điểm e khoản 4, điểm b khoản 10 Điều 6).

Đối với người điều khiển xe đạp, xe đạp máy, xe đạp điện: Phạt tiền từ 100.000 - 200.000 đồng (điểm đ khoản 2 Điều 8).

Đối với người điều khiển máy kéo, xe máy chuyên dùng: Phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe (khi điều khiển máy kéo) hoặc Chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ (khi điều khiển xe máy chuyên dùng) từ 1 - 3 tháng hoặc 2 - 4 tháng nếu gây tai nạn (điểm đ khoản 5, điểm a, b khoản 10 Điều 7).

Đặc biệt, người đi bộ vượt đèn vàng cũng sẽ bị xử phạt từ 60.000 - 100.000 đồng (điểm b khoản 1 Điều 9).