Oppenheimer trong phim của Christopher Nolan là thiên tài hay kẻ sát nhân?

Tác phẩm mới nhất của đạo diễn Christopher Nolan - Oppenheimer - kể câu chuyện về quả bom nguyên tử qua lăng kính của người tạo ra nó là J.Robert Oppenheimer do ngôi sao Cillian Murphy thủ diễn.

Bộ phim có dàn diễn viên phụ đầy sao bao gồm Matt Damon, Emily Blunt, Florence Pugh, Robert Downey Jr., dựa trên cuốn tiểu sử đoạt giải Pulitzer của Kai Bird và Martin J.Sherwin là American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer.

CNN

Oppenheimer được coi là cha đẻ của bom nguyên tử. Sinh ngày 22.4.1904 tại New York, ông là con trai của một nhà nhập khẩu dệt may người Đức. Oppenheimer nhanh chóng trở nên nổi tiếng với tư cách là một nhà vật lý nổi tiếng quốc tế, được chính phủ Mỹ tuyển dụng để chế tạo bom nguyên tử nhằm dập tắt mối đe dọa của Đức Quốc xã.

Nhưng sự nghiệp của ông bị hủy hoại bởi những tranh cãi khi ông buộc phải đấu tranh để giải quyết những tác động của việc tạo ra vụ nổ hạt nhân đầu tiên trên thế giới.

Hai thập kỷ sau, Oppenheimer nói với phóng viên sau khi quả bom thử nghiệm Trinity phát nổ vào ngày 16.7.1945 tại một địa điểm hẻo lánh ở sa mạc New Mexico rằng: "Chúng tôi biết thế giới sẽ không còn như cũ. Một vài người cười, một vài người khóc, hầu hết mọi người đều im lặng. Giờ đây, tôi trở thành Thần Chết, kẻ hủy diệt thế giới".

Oppenheimer tin rằng việc chế tạo bom nguyên tử là cần thiết để kết thúc Thế chiến II. Nhưng ông luôn bị ám ảnh khi biết rằng bằng cách tạo ra quả bom, ông đang cho phép thế giới bị hủy diệt.

Xung đột đạo đức này cuối cùng đã dẫn đến cảm giác ô nhục của Oppenheimer. Ông phản đối mạnh việc tạo ra bom khinh khí trên cơ sở đạo đức và chính trị, sau đó bị buộc tội làm chậm quá trình phát triển bom khinh khí.

IMDb

Ủy ban Năng lượng nguyên tử Mỹ (AEC) cho biết vào năm 1954: "Nếu tiến sĩ Oppenheimer nhiệt tình ủng hộ chương trình nhiệt hạch, dự án bom H sẽ được theo đuổi mạnh mẽ hơn đáng kể, do đó ngày càng tăng khả năng thành công sớm hơn trong lĩnh vực này".

Dự án Manhattan

Sự trỗi dậy của Adolf Hitler ở Đức đã khiến các nhà vật lý như Albert Einstein, Leo Szilard và Eugene Wigner cảnh báo chính phủ Mỹ về mối nguy hiểm có thể gây ra cho nhân loại nếu Đức Quốc xã chế tạo được bom hạt nhân trước.

Đáp lại, chính phủ Mỹ tiến hành tập hợp một nhóm gồm các nhà vật lý nguyên tử tài giỏi – đứng đầu là Oppenheimer, người đã nổi tiếng quốc tế nhờ nghiên cứu về các hạt hạ nguyên tử.

Trong Dự án Manhattan, Oppenheimer và nhóm của ông đã chuyển nghiên cứu của họ đến một địa điểm xa xôi ở Los Alamos, bang New Mexico. Tháng 7.1945, vụ nổ hạt nhân đầu tiên trên thế giới đã diễn ra ở đây.

Chưa đầy một tháng sau, vào ngày 6 và 9.8.1945, quân đội Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki (Nhật Bản), giết chết 110.000 người ngay lập tức và hàng chục nghìn người khác trong thời gian sau đó.

Năm 1947, Oppenheimer trở thành người đứng đầu Viện nghiên cứu cao cấp ở Princeton, New Jersey. Từ năm 1947 đến năm 1952, ông là chủ tịch của Ủy ban cố vấn chung thuộc Ủy ban Năng lượng nguyên tử. Tháng 10.1949 ông kịch liệt phản đối việc phát triển bom khinh khí.

IMDb

Vào thời hậu Thế chiến II, khi thế giới bước vào Chiến tranh lạnh, Oppenheimer bị tình báo Mỹ nghi ngờ có quan hệ với những người thuộc phía bên kia "bức màn sắt".

Oppenheimer phải đối mặt với cáo buộc không trung thành do phản đối việc tạo ra bom khinh khí, cũng như tình bạn của ông trong những năm 1930 với các sinh viên chống phát xít. Kết quả là vào năm 1954, ông bị kiểm soát an ninh chặt chẽ đồng thời mất vị trí cố vấn cho chính phủ Mỹ.

Oppenheimer quan tâm đến xung đột giữa đạo đức và tiến bộ khoa học trong những năm còn lại của đời mình. Ông nghỉ hưu năm 1966 và qua đời năm sau ở tuổi 63.

Năm ngoái, Bộ Năng lượng Mỹ chính thức hủy bỏ việc AEC thu hồi giấy phép của Oppenheimer, gọi quy trình năm 1954 là "thiếu sót".

Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm tuyên bố vào tháng 12.2022: "Thời gian trôi qua, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy sự thiên vị và không công bằng trong quy trình mà tiến sĩ Oppenheimer phải tuân theo, trong khi bằng chứng về lòng trung thành và tình yêu đất nước của ông là quá rõ".