Vị tổng thống gây tranh cãi
Cho đến nay, cuộc đời, sứ mệnh chính trị của ông Park Chung-hee vẫn để lại nhiều tranh cãi. Ông đảo chính giành chính quyền năm 1961. Ngày 26.10.1979, ông bị thuộc hạ bắn chết sau 4 nhiệm kỳ làm tổng thống, đưa nền kinh tế Hàn Quốc đạt được những bước tiến kinh ngạc.
Park Chung-hee là người đầu tiên trong loạt bài “những nhân vật có ảnh hưởng nhất đến Hàn Quốc” được nhật báo Korea Times đăng tải. Cuộc bình chọn được Gallup tổ chức năm 2015, 44% dân Hàn xem ông là tổng thống vĩ đại nhất lịch sử.
Có người bảo ông độc tài, có người chọn ông là người tạo bước ngoặt hiện đại hóa nền công nghiệp, và sau là cả đất nước Hàn Quốc vốn dĩ thiên về đạo Khổng, suốt thời gian sau chiến tranh Triều Tiên vẫn chỉ chăm bẵm, dạy dỗ lớp trẻ về lịch sử, đạo đức và... làm thơ. Ở Hàn Quốc lúc đó, không ai dạy cách làm thương mại.
Sau chiến tranh Triều Tiên, đất nước Hàn Quốc đắm chìm trong nghèo khó. Tăng trưởng kinh tế gần như con số 0 và gần như lệ thuộc hoàn toàn vào viện trợ Mỹ. Trên chính trường, công chức đi làm lương không đủ ăn. Khi có chức, họ cố gắng vơ vét theo tư duy nhiệm kỳ.
Vừa nắm quyền, ông Park mở cùng lúc 3 mặt trận: chống tham nhũng, phát triển kinh tế theo mô hình tập trung và... bố ráp những người giàu. Nhiều thương nhân giàu có bị bắt, nhưng sau đó hầu hết đều được thả ra sau khi họ cam kết thành lập những công ty phục vụ cho nền kinh tế tập trung mà ông Park và đội ngũ tham mưu đã hoạch định sẵn.
Khi vây bắt người giàu, lực lượng đối lập đã trông chờ ông Park sẽ thẳng tay đàn áp. Nhưng không, ông Park đã tận dụng tài làm ăn của họ để thúc đẩy lợi nhuận cho quốc gia. Tuy nhiên, giới chủ ngân hàng thì bị quốc hữu hóa hoàn toàn. Vì sao? Ông Park muốn biết chắc rằng các khoản ngân hàng cho vay đều phải được đổ vào đúng hướng ông muốn. Đây là một yếu tố quyết định đến kế hoạch phát triển kinh tế tập trung như đã phác thảo.
Đi ngược những lời khuyên
Năm 1962, ông Park tiến hành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Không có mấy ai ấn tượng. Châu Á lúc đó, Burma (nay là Myanmar) và Philippines mới là những nền kinh tế nhiều hứa hẹn. Tất cả dự đoán cho nền kinh tế Hàn Quốc lúc đó thật ảm đạm.
Hơn ai hết, ông Park hiểu bầu sữa viện trợ của Mỹ một ngày nào đó sẽ không còn. Đầu thập niên 1960, Hàn Quốc là nước nhận viện trợ lớn thứ 3 của Mỹ, chỉ sau Việt Nam Cộng hòa và Israel. Ông khuyến khích người dân tập trung sản xuất để xuất khẩu. Khẩu hiệu “xuất khẩu: tốt, nhập khẩu: xấu” được lan rộng. Các doanh nghiệp được giao chỉ tiêu xuất khẩu hàng năm, nếu đạt hoặc vượt chỉ tiêu, doanh nghiệp sẽ được chính phủ ưu tiên tính dụng, ưu đãi thuế, ưu tiên chính sách. Trái lại, các doanh nghiệp không đạt sẽ có nguy cơ bị thay thế hoặc xóa sổ.
Song song đó, ông tập trung phát triển các tập đoàn công nghiệp đa quốc gia với sự hỗ trợ tối đa của chính phủ đồng thời tiến hành hiện đại hóa nông thôn. Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, tăng trưởng kinh tế đạt 8,3%/năm, kế hoạch 5 năm lần 2, mức tăng trưởng đạt đến mức chính ông Park và đội ngũ tham mưu cũng không dám nghĩ: 11,4%/năm.
Tuyến cao tốc Seoul – Busan được xem là biểu tượng của lòng kiên định và tinh thần “có thể làm” trong công cuộc cải cách của ông Park. Trước lễ khởi công năm 1968, đảng đối lập cho rằng “Hàn Quốc không hề có kinh nghiệm, công nghệ và thiết bị để làm” và “ông Park sẽ làm kiệt quệ ngân khố vì con đường này”. World Bank khuyến cáo ông Park “không nên”. Ngân hàng quốc tế về Tái thiết và Phát triển từ chối cho vay và quốc hội bỏ phiếu phủ quyết, cho rằng ông Park sẽ đẩy Hàn Quốc đến nguy cơ phá sản.
Trạm thu phí cao tốc Seoul – Busan Ảnh tư liệu |
Thế nhưng, Park Chung-hee phớt lờ tất cả. Ông và các cộng sự được truyền cảm hứng từ hệ thống đường cao tốc ở Đức và Mỹ, chứng kiến hệ thống này thúc đẩy nền kinh tế như thế nào. Ngày 1.2.1968, tuyến cao tốc Seoul – Busan vẫn nhất quyết được khởi công. 29 tháng sau, tuyến đường đã hoàn thành, kết nối Seoul với Suwon, Daejon, Gumi, Daegu và Busan. Tổng chiều dài đạt 416 km, tốc độ cho phép lên đến 100 km/giờ với tổng chi phí 42,9 tỉ won, tương đương với 23,6% tổng ngân sách quốc gia năm 1967.
Chỉ 3 năm sau, 80% lượng phương tiện đi lại của Hàn Quốc đã sử dụng tuyến đường này và những địa phương tuyến cao tốc đi qua đã đem lại hơn 76% tổng sản phẩm quốc nội và hơn 80% sản phẩm công nghiệp. Trong ngày khánh thành, ông Park Chung-hee nhấn mạnh: “Hôm nay, ao ước từ lâu của người dân Hàn Quốc đã được thực hiện. Đây là thành quả của máu, mồ hôi và lòng quyết tâm của nhân dân. Qua dự án này, chúng ta đã chứng tỏ được khả năng, nguồn lực và sức mạnh của chúng ta là vô tận”.
70 công nhân đã thiệt mạng trong quá trình thi công và tính đến năm 2008, Hàn Quốc đã có hệ thống gồm 27 tuyến đường cao tốc với chiều dài lên đến 3.500km, trong đó tuyến Seoul – Busan đóng vai trò quan trọng trong hệ thống 20,557 km cao tốc của châu Á, kết nối Hàn Quốc với các nền kinh tế Nhật, Trung Quốc, Đông Nam Á, Ấn Độ, Pakistan, Iran và đến tới cả biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, Bulgaria.
Trong lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Công ty Đường cao tốc Hàn Quốc (2008), Bộ trưởng Giao thông Chung Jong-hwan nhìn nhận: “Những tuyến đường cao tốc, tiêu biểu như Seoul – Busan, chính là công cụ để đưa kinh tế Hàn Quốc phát triển”.
|
Cuộc đảo chính diễn ra ngày 16.5.1961, được tổ chức và tiến hành bởi Park Chung-hee và một số sĩ quan đồng minh, lập ra Ủy ban Quân sự Cách mạng, dẫn đầu bởi Tổng tham mưu trưởng quân đội Chang Do-yong. Cuộc đảo chính phế truất chính quyền dân cử của Yun Posen và kết thúc nền đệ nhị cộng hòa, thành lập Hội đồng tối cao tái thiết quốc gia do Park Chung Hee đứng đầu sau khi tướng Chang bị bắt vào tháng 7. Tháng 10.1979, trong bối cảnh lãnh đạo đối lập Kim Young-sam bị loại khỏi quốc hội và các cuộc biểu tình làm tê liệt các thành phố Busan và Masan, trong một bữa ăn tối, Park Chung-hee nặng lời với Giám đốc cơ quan tình báo Hàn Quốc Kim Jae-kyu vì không kiểm soát được tình hình. Cận vệ của Park là Cha Ji-chul cũng lên tiếng chê trách Kim. Kim rời phòng ăn rồi trở lại với khẩu súng lục trên tay, bắn chết Cha sau đó đến Park. Hơn 2 triệu người Hàn Quốc đã đổ ra đường phố Seoul để đưa quan tài Park Chung Hee đến nghĩa trang quốc gia. Sau 18 năm cầm quyền, Park Chung-hee đã đưa thu nhập bình quân đầu người dân Hàn Quốc từ 94 USD/năm (1961) lên đến 1.784 USD/năm vào năm 1979. Năm 2019, GDP đầu người của Hàn Quốc đạt 38.416 USD/năm, đứng hạng 28 thế giới. |
Bình luận (0)