Là một nghệ thuật trang trí truyền thống, cái tên Petrykivka cho thấy nguồn gốc của chúng, đó là xuất phát từ làng Petrykivka ở Dnipropetrovsk oblast (Ukraine). Ban đầu dân địa phương vẽ tranh này để trang trí tường nhà, gian bếp, khung cửa sổ, cửa ra vào và các vật dụng bằng gỗ trong gia đình, về sau họ có thể vẽ trên những vật liệu khác, đặc biệt là những chiếc rương (rương cưới thì càng trang trí đẹp hơn nữa).
 |
Hoa và khuôn mặt người nữ trong tranh dân gian Petrykivka |
123rf.com |
 |
Tranh Petrykivka có tính biểu tượng, gà trống tượng trưng cho lửa và sự thức tỉnh tâm linh (trái); chim biểu thị ánh sáng, sự hòa hợp và hạnh phúc |
behance.net, topguide24.com |
Tranh Petrykivka có niên đại từ thế kỷ 18, tiếp tục phát triển mạnh cho tới ngày nay với tư cách là một loại hình nghệ thuật hiện đại. Việc trang trí tường bằng sơn phổ biến nhiều nơi ở Ukraine, mỗi vùng có phong cách đặc trưng riêng.
Theo truyền thống người ta vẽ tranh Petrykivka qua đề tài chủ yếu là thực vật, đặc biệt là hoa – những loại hoa trong vườn như hoa hồng, tulip, cúc tây, thược dược hoặc những hoa dại như cúc la mã, hoa ngô đồng; còn cây thì thường là nho, dâu tây, dương xỉ hay những loài thuộc kim ngân hoa…
Nghệ nhân cũng thường kết hợp hoa với các loài chim, đôi khi là người với những con vật quen thuộc, có thể vẽ chân phương hoặc huyền ảo khi kết hợp với chim phượng hoàng hoặc chim lửa. Tất cả đều có tính biểu tượng: gà trống tượng trưng cho lửa và sự thức tỉnh tâm linh; chim biểu thị ánh sáng, sự hòa hợp và hạnh phúc. Theo tín ngưỡng dân gian, loại tranh Petrykivka có thể giúp con người thoát khỏi nỗi buồn và bảo vệ trước cái ác.
Theo Wikipedia và Britannica, nghệ nhân truyền thống thường vẽ tranh Petrykivka trên nền trắng (tường quét vôi trắng hoặc trên giấy trắng), song các nghệ sĩ đương đại thì sử dụng nền có nhiều màu sắc khác nhau, bao gồm đen, xanh lam, xanh lục và đỏ.
 |
Họa sĩ đang vẽ tranh Petrykivka |
youtube.com |
Các họa sĩ Petrykivka chuyên nghiệp hầu hết làm việc mà không có bản phác thảo vẽ sẵn và không sử dụng các công cụ đo lường. Thay vào đó, họ tạo ra bố cục trong mắt của họ và không bắt đầu thực hiện cho đến khi nó đã được suy nghĩ thấu đáo.
Nghệ nhân thường vẽ tranh Petrykivka trên giấy trong suốt hoặc bán trong suốt, có thể gắn lên tường, về sau, để tạo ra những bức tranh độc lập, họ thực hiện trên giấy màu tempera.
Vật liệu và 4 nét cọ đặc trưng trong cách vẽ tranh Petrykivka
Theo truyền thống, nghệ nhân thường chiết xuất màu từ các loại thảo mộc, lá, quả mọng và hoa bằng các phương pháp đã chuẩn bị cụ thể. Màu đỏ làm từ nước ép anh đào, màu xanh lá cây từ cỏ và cây mắc ca, còn màu xanh lam thì từ hoa tuyết. Màu vàng với những sắc tố khác nhau thì chế biến từ cánh hoa hướng dương, vỏ cây táo và vỏ hành.
Bột màu thì làm từ lòng đỏ trứng hoặc sữa, cô đặc bằng nhựa anh đào hoặc đường từ củ cải đường, kết hợp với phấn, đất sét và bồ hóng. Về sau người ta sử dụng thuốc nhuộm tổng hợp để tạo màu, còn bột màu và màu nước chỉ xuất hiện trong thời kỳ hậu chiến. Các vật liệu cũng có nguồn gốc tự nhiên, ví dụ bàn chải thì làm từ lông mèo, chồi cây, cỏ đầm lầy (đặc biệt là cói và đuôi mèo).
 |
Một cửa hàng bán tranh Petrykivka ở Ukraine năm 2019. Những tác phẩm thể hiện trên dĩa, khay, bình, thùng chứa và quả chùy |
dreamstime.com |
Để vẽ tranh Petrykivka, người ta sử dụng bốn nét cọ đặc trưng:
Hrebinets (cái lược): một nét cọ bắt đầu bằng một lực mạnh, tạo ra một đường dày rồi kết thúc bằng một nét nhẹ hơn với một đường mảnh. Nét vẽ này có tên như vậy là do tạo các nét giống như một chiếc lược chải tóc, thường sử dụng cho hoa, lá và cỏ có hình dạng tròn,
Zerniantko (hạt giống): một nét bút vẽ ngược lại với nét “cái lược”, với áp lực nhẹ ban đầu và áp lực nặng cuối cùng, sử dụng cho những chiếc lá có mép răng cưa.
Horishok (quả hạch): bao gồm hai nét “cái lược” uốn cong, đặt cạnh nhau. Làm đầy ở giữa bằng một nét “zerniatko” sẽ tạo ra một hình dạng tương tự như hạt phỉ và được dùng để mô tả nhụy hoa và nụ.
Perekhidnyi mazok (nét vẽ chuyển tiếp): được tạo ra bằng một cây bút lông duy nhất với hai sắc tố màu khác nhau. Đầu tiên, một bàn chải khô được nhúng vào một màu (ví dụ: xanh lá cây) rồi đến một sơn khác (ví dụ: vàng). Kết quả là một đường màu vàng rồi dần dần chuyển thành màu xanh lá cây, thường dùng để vẽ cánh hoa và lá với yêu cầu tô bóng tông màu.
Tranh Petrykivka thường là một nghề thủ công của gia đình, do đó có những nghệ sĩ nổi tiếng trong gia đình nào đó, nổi bật hơn cả là “triều đại” của Panko, Pikush, Statyva và Skliar.
Bình luận (0)