Phải minh bạch mức lời, lỗ của doanh nghiệp BOT

Khi đọc được thông tin Bộ GTVT đề xuất các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp (DN) BOT, trong đó bao gồm giải pháp “tăng phí theo lộ trình”, rất nhiều bạn đọc (BĐ) ngạc nhiên vì giá điện, giá xăng… đang được Chính phủ “kìm cương” để kích cầu nền kinh tế sau giai đoạn giãn cách xã hội, thì phí BOT lại được đề xuất tăng.

Nhiều BĐ cho rằng không chỉ riêng DN BOT đang gặp khó khăn mà còn nhiều DN ở những ngành nghề khác đang cần được tạo điều kiện nhanh chóng phục hồi sản xuất. Một trong những điều kiện tiên quyết, phải nhắc đến là phí vận chuyển. Tạo sức ép lên chi phí vận chuyển đâu phải là cách khuyến khích sản xuất, tiêu dùng?

DN BOT cũng là một trong những DN làm ăn phải cạnh tranh. Bộ GTVT có lo lắng cho các DN vận tải không? Văn Minh

Chưa kể, như lưu ý của BĐ Minh Bạch “đề xuất của Bộ GTVT liệu có phù hợp với luật DN?”, BĐ này phân tích rằng luật DN quy định DN “tự chịu trách nhiệm về hiệu quả kinh doanh” nhưng trong trường hợp các DN BOT thì “hễ có gì hơi khó, cơ quan quản lý lại đề xuất nhà nước tháo gỡ, hỗ trợ?”.

Một trong các lý do “giải cứu BOT” được đưa ra, là các DN BOT gặp rất nhiều khó khăn khi phải bổ sung kinh phí để “cố gắng trả nợ ngân hàng”. BĐ Ly Truong nhận xét: “BOT là lĩnh vực kinh doanh lâu dài, nếu nợ ngân hàng thì đề xuất ngân hàng giãn nợ, khi hết dịch, lưu lượng giao thông tăng, nguồn thu vượt…, sẽ ổn định”. BĐ Lê An hỏi thẳng: “Đầu tư, kinh doanh thì có lời lỗ, phải chịu rủi ro. Khi các BOT lãi thì có giảm phí cho dân không?”. Đồng tình, BĐ Phong Mai Văn cho rằng nếu cứ phải mãi đi giải cứu BOT thì kinh doanh như các DN BOT là “sướng thật, vì chẳng bao giờ lo phá sản”.

Liệu có hay không một “cam kết” rằng BOT sẽ chẳng bao giờ lỗ nên không ít DN BOT sẵn sàng “tay không bắt giặc” khi mạnh tay vay ngân hàng mà không cần màng đến phương án trả nợ đảm bảo? BĐ Thanh Le nhận xét: “Mấy ông khi quyết định đi đầu tư, chọn cách vay nợ ngân hàng, thì không thể lại lấy ngân hàng ra để nói khó này kia. Vô lý”.

Câu chuyện lời, lỗ thực sự của các DN BOT cũng đặt ra cho BĐ Báo Thanh Niên nhiều câu hỏi. BĐ Xuan Cam Le cho rằng việc cần làm ngay của Bộ GTVT lúc này không phải là đề xuất giải cứu BOT, mà là “nhanh chóng hoàn thành thu phí tự động ngay trong năm nay - 2020. Chỉ khi nào có sự minh bạch trong thu phí thì mới đủ cơ sở tính toán tăng hay giảm mức thu”.

Hậu quả của việc nhận thầu mà vốn đầu tư lại đi vay phần lớn.  Anh làm ăn mà không tính đến phương án thua lỗ, liều lĩnh vay như vậy có đúng với nguyên tắc kinh doanh không? Hữu Hà

BĐ Dinh Tam Tran đề nghị “Chỉ khi nào tiến hành toàn bộ thu phí tự động thì mới biết thực sự các BOT có lỗ hay không, mới tính tiếp”. BĐ Thái Bình Dương phân tích con số được Bộ GTVT đưa ra là 58/60 dự án BOT “doanh thu thực tế thấp hơn doanh thu dự báo” và đặt câu hỏi “Bộ GTVT có công khai cho người dân được biết dự toán, tổng mức đầu tư và thời gian hoàn vốn thi công dự án đó hay không? Đâu thể cứ ngồi đó mà nghe các DN BOT báo cáo lên?”. BĐ Dân Việt hỏi tiếp: “Tại sao không chịu triển khai triệt để thu phí không ngừng, sẽ minh bạch nguồn thu, bây giờ nói thấp nói lỗ, bằng chứng đâu?”.

Nhiều BĐ cũng cho rằng phương án tài chính của một dự án BOT không thể phụ thuộc hay bị ảnh hưởng của giai đoạn ngắn - khoảng thời gian gặp khó khăn vì giãn cách xã hội mà đều phải được tính toán lộ trình vài mươi năm. Liệu “than khó” vì Covid-19 chỉ là một bước trong lộ trình tăng phí đã được chốt từ lâu?