Theo báo cáo, năm 2022, các nhà nghiên cứu đã mở 5 hố khai quật khảo cổ với tổng diện tích 900 m2 tại khu vực cánh đồng Nội Trong, cánh đồng Hang Trâu và vườn chùa Nhất Trụ. Đây là những địa điểm đã được xác định có tư liệu vật chất của các công trình kiến trúc cung điện, cùng các ngôi chùa và miếu thời Đinh - Tiền Lê thế kỷ 10, thuộc di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư.
 |
Khu vực khai quật xung quanh chùa Nhất Trụ |
Bước đầu, các nhà khảo cổ đã phát hiện dấu tích quan trọng về địa tầng văn hóa, những di vật như sành, đất nung và đồ gốm men. Đặc biệt là những cấu kiện bằng gỗ - hiện vật của các công trình kiến trúc cổ. Khu vực Cấm thành là nơi ở của hoàng gia đã dần phát lộ. Trong đó, cánh đồng Nội Trong được nhận định là khu vực Hậu cung - nơi ở của hoàng thái hậu, hoàng hậu cùng các phi tần, cung nữ. Tại đây, nhiều hiện vật như gạch, ngói có niên đại trước thế kỷ 10 vẫn được nhà Đinh - Tiền Lê sử dụng xây dựng. Những tư liệu thu thập ở khu vực này chứng minh nhà Đinh và sau đó là nhà Tiền Lê đã xây dựng kinh đô trên khu vực trước đây từng là trị sở của Trường Châu (thời thuộc Đường), tuy nhiên không gian kiến trúc lớn hơn so với không gian trị sở thời Bắc thuộc.
 |
Hiện vật được phát hiện tại các hố khai quật ở di tích kinh đô Hoa Lư |
Các hố khai quật ở địa điểm cánh đồng Hang Trâu đã xác định nơi đây là không gian chuyển đổi giữa hai không gian kiến trúc khu Chính điện và Hậu cung của kinh đô Hoa Lư. Vào thời Đinh, đây là một khu vực sân vườn với những cây cổ thụ mọc trên địa hình tự nhiên. Đến thời Tiền Lê, nó chuyển đổi thành một nền sân đất nện được đắp bồi rất rộng. Như vậy, ngay từ lần đầu tiên tiến hành khai quật nghiên cứu, địa điểm Hang Trâu đã góp thêm những tư liệu mới để có nhận thức rõ ràng hơn về quy hoạch chung của nội đô Hoa Lư.
Khu di tích lớn, đặc biệt quan trọng
Hoa Lư được vua Đinh Tiên Hoàng chọn làm kinh đô của nước Đại Cồ Việt từ năm 968. Trong 42 năm đảm nhiệm vị trí là kinh đô của các triều Đinh, Tiền Lê và buổi đầu triều Lý, Hoa Lư đã trở thành trung tâm chính trị, quân sự, kinh tế và văn hóa của một nhà nước độc lập và tự chủ.
Công tác nghiên cứu khảo cổ ở khu vực Cố đô Hoa Lư đã được thực hiện từ những năm 60 của thế kỷ 20 đến nay. Mặc dù các đợt thăm dò, khai quật diễn ra không liên tục, nhưng những kết quả thu được trong gần 60 năm qua đã giúp các nhà nghiên cứu thống nhất ghi nhận đây là khu di tích lớn, đặc biệt quan trọng với lịch sử - văn hóa của VN.
Chùa Nhất Trụ được lịch sử biết đến là ngôi quốc tự đầu tiên của Nhà nước Đại Cồ Việt - nhà nước độc lập tự chủ đầu tiên của VN. Ngoài cột kinh bằng đá được vua Lê Đại Hành dựng năm 996, đợt khảo cổ năm 1991 do Bảo tàng Hà Nam Ninh thực hiện đã phát hiện những dấu tích có thể là móng trụ của một công trình kiến trúc có quy mô lớn nằm gần cột kinh bằng đá hiện còn. Đợt khai quật năm 2022 đã tiếp tục làm xuất lộ thêm 2 công trình kiến trúc phân bố ở phía đông bắc chùa. Những dấu tích kiến trúc thu thập qua các đợt khai quật đã góp phần xác định trong không gian chùa Nhất Trụ xưa bao gồm nhiều đơn nguyên kiến trúc khác nhau.
 |
Các nhà nghiên cứu tham quan hố khai quật khảo cổ tại kinh đô Hoa Lư |
PHÚC NGƯ |
Theo kết luận ban đầu, kết quả nghiên cứu khảo cổ học năm 2022 tiếp tục xác định chi tiết hơn không gian phân bố các công trình kiến trúc ở Cấm thành và Hoàng thành Hoa Lư. Các dấu tích khảo cổ ở Nội Trong và Hang Trâu ghi nhận mặt bằng tổng thể Cấm thành Hoa Lư gồm 2 khu vực: Khu trung tâm được nhà Đinh - Tiền Lê xây dựng khi lựa chọn nơi đây làm kinh đô mở nước, cũng chính là Khu di tích Cố đô Hoa Lư hiện nay. Khu Hậu cung nằm về phía nam khu trung tâm, là nơi vốn có các kiến trúc thuộc trị sở Trường Châu trước thế kỷ 10, sau đó được nhà Đinh - Tiền Lê tiếp tục tái sử dụng (từng phần hoặc lấy vật liệu kiến trúc).
Bình luận (0)