Phó thủ tướng bàn cách hỗ trợ nông dân trồng lúa tại ĐBSCL

Ngày 7.3, tại TP.Cần Thơ, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo hội nghị về sản xuất, thị trường lúa gạo và chống hạn mặn vùng ĐBSCL. Cùng tham dự có lãnh đạo một số bộ, ngành T.Ư; lãnh đạo các tỉnh ĐBSCL và hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, nhà khoa học…

ẢNH: T.D

Báo cáo tại hội nghị, Bộ Nông nghiệp - Môi trường (NN-MT) cho biết, đến cuối tháng 2.2025,  ĐBSCL đã thu hoạch khoảng 605.000 ha lúa, sản lượng đạt hơn 4 triệu tấn. Diện tích còn lại khoảng 900.000 ha, sản lượng ước đạt khoảng 6,5 triệu tấn. Nhờ ứng dụng giống chất lượng cao và kỹ thuật canh tác tiên tiến, sản lượng lúa không có nhiều biến động.

Tuy nhiên, trong bối cảnh gạo toàn cầu có nhiều biến động, thị trường lúa gạo đầu năm đang đối mặt nhiều thách thức. Đầu tháng 3, giá lúa IR50404 tươi dao động từ 5.500 - 5.700 đồng/kg, thấp hơn cùng kỳ năm ngoái. Lúa OM18 tươi giảm mạnh khoảng 10%, chỉ còn 6.300 - 6.600 đồng/kg. Giá gạo xuất khẩu trung bình giảm xuống còn 553,6 USD/tấn, thấp hơn 18,3% so với cùng kỳ năm 2024.

ẢNH: T.D

Nguyên nhân chính khiến giá gạo sụt giảm là nguồn cung thế giới tăng cao, nhu cầu nhập khẩu suy giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn. Ấn Độ đã kết thúc lệnh cấm xuất khẩu gạo và quay lại thị trường xuất khẩu với sản lượng dồi dào. Trong khi đó, các thị trường lớn như Philippines, Bờ Biển Ngà và Ghana vẫn là những khách hàng chính của gạo Việt Nam, nhưng sức mua không còn sôi động như trước.

Không chỉ vậy, ĐBSCL đang đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn ngay từ đầu mùa khô 2025. Hiện chưa nghiêm trọng bằng các năm đỉnh điểm nhưng độ mặn tại các cửa sông chính đều ở mức cao hơn trung bình nhiều năm. Dự báo, xâm nhập mặn tiếp tục gia tăng trong tháng 3 - 4, nếu không xuất hiện mưa trái mùa. Nguy cơ thiếu nước cục bộ vẫn tiềm ẩn, đòi hỏi các địa phương không được chủ quan.

ẢNH: T.D

Chỉ đạo tại hội nghị, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, người nông dân trồng lúa vùng ĐBSCL đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, trong đó có vấn đề biến đổi khí hậu, thời tiết và giá lúa gạo giảm sâu. Điều đáng suy ngẫm khi trồng lúa là nghề truyền thống lâu đời, hiện Việt Nam đứng thứ ba thế giới về sản xuất và xuất khẩu lúa gạo, nhưng câu chuyện "được mùa mất giá, được giá mất mùa" vẫn quen thuộc, lặp đi lặp lại trong nhiều năm qua.

Theo Phó thủ tướng, giữ ổn định cho ngành lúa gạo cần nhiều yếu tố và thời gian. Trước mắt, các ngành liên quan cần phải có giải pháp chia sẻ gánh nặng với nông dân trước sức ép giá lúa giảm, thương lái ép giá, như về công cụ sản xuất, chính sách hỗ trợ, điều chỉnh giá, cung cấp tín dụng... Đặc biệt, việc làm quan trọng trong thời gian tới là phải đánh giá rõ ràng, cụ thể, chính xác về các thị trường nhập khẩu và xuất khẩu chính của gạo Việt Nam, cũng như các đối thủ cạnh tranh.

Với những khó khăn về ngành lúa gạo, nông dân có thể rời bỏ sản xuất nếu không có giải pháp hiệu quả. Vì vậy, Phó thủ tướng đề nghị các cơ quan chức năng xây dựng các chính sách hỗ trợ, phát triển năng lực dự báo cho các viện nghiên cứu và địa phương. Một trong số đó là xem xét lại các phương pháp dự báo, theo dõi diễn biến thị trường, cung cầu, thời tiết khí hậu để chủ động hơn trong điều hành sản xuất và xuất khẩu lúa gạo.