Phòng ngừa ngộ độc do độc tố tự nhiên

Nguy cơ cao với nhóm học sinh

Theo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Giang, trong 9 tháng đầu năm 2021, trên địa bàn tỉnh xảy ra 5 vụ ngộ độc do độc tố tự nhiên (18 người mắc, 3 người tử vong).

Trong số các vụ ngộ độc, tại huyện Hoàng Su Phì xảy ra 1 vụ ngộ độc nấm; 2 vụ ngộ độc quả hồng trâu tại huyện Mèo Vạc (2 vụ) và tại huyện Đồng Văn. So với các năm trước tỷ lệ ngộ độc quả rừng tập trung ở học sinh lứa tuổi từ 4-12.

Bệnh nhân ngộ độc quả hồng trâu được điều trị tại BV Nhi T.Ư (Hà Nội)

Thủy Linh

Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Giang chủ động phối hợp triển khai công tác tuyên truyền phòng, chống ngộ độc thực phẩm trên địa bàn toàn tỉnh. Riêng tại một số huyện thường xảy ra các vụ ngộ độc quả rừng như: Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh, các cán bộ Trung tâm Y tế đã có các bài tuyên truyền bằng ngôn ngữ phổ thông được dịch sang tiếng Mông, đến trực tiếp các điểm trường, cùng các thầy cô giáo tuyên truyền đến các cháu học sinh, đồng thời đến tận nương rẫy, thôn, bản tuyên truyền trực tiếp cho người dân về cách nhận biết và phòng tránh ngộ độc do độc tố tự nhiên như: nấm độc, ngô mốc, các loại quả rừng (quả hồng châu, quả chí chụa, quả mắc rạc, quả mỡ…) để giảm thiểu các vụ ngộ độc.

Tuyệt đối không ăn quả dại

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, độc tố của quả hồng trâu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt. Độc tính tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp. Thử nghiệm trên động vật cho thấy liều tối thiểu gây chết qua đường tiêu hóa của hạt có cả cùi đối với thỏ là 18g/kg thể trọng, đối với chuột cống trắng là 72g/kg thể trọng (động vật chết do suy hô hấp và trụy tim mạch).

Cây hồng trâu còn có tên gọi theo địa phương khác là: cây rom, cây mề gà, cây khua mật, cây móc quạ (Thái Nguyên), chi pản sloa (Cao Bằng)... Cây hồng trâu thường mọc ở khu vực núi đá, nó thuộc dạng cây dây leo, vỏ thân cây màu xanh nhạt, có gai nhọn, cứng. Lá cây to gần bằng 2 ngón tay người lớn, dài từ khoảng 11-12 cm, màu của lá xanh đậm. Quả tròn to gần bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông, quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím và hơi mềm, bửa vào trong có lớp vỏ mầu hồng, mỗi quả có từ 4 - 6 hạt, các hạt có một lớp cùi màu trắng đục, nhiều nước và mềm bao bọc, bên trong cùi có một hạt to bằng hạt ngô có màu tím và hơi dẹp. Để phòng ngộ độc, cần tuyệt đối không ăn quả hồng trâu và cũng như các loài quả dại khác.

Nhân viên y tế của tỉnh Hà Giang hướng dẫn người dân phòng ngộ độc do độc tố tự nhiên do quả hồng trâu

Thúy Hà

Ngay khi phát hiện các ca ngộ độc, cần vận chuyển nạn nhân đến bệnh viện bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để bệnh nhân đi bộ) đến cơ sở y tế gần nhất; bệnh nhân cần được gây nôn, rửa dạ dày càng sớm càng tốt, uống than hoạt tính với liều 1-2 g/kg thể trọng kèm theo 4-6 gói sorbitol (nếu không có thể cho uống lòng trắng trứng), tăng cường thải độc tố, duy trì chức năng sống (trợ tim, trợ hô hấp, chống co giật, chống phù phổi cấp), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh chất điện giải trong máu.

Phòng ngừa ngộ độc nấm

Tuyệt đối không được ăn nấm lạ, nấm hoang dại kể cả nấm màu trắng, nấm có đủ các phần của thể quả (mũ, phiến nấm, cuống, vòng cuống và bao gốc) đặc biệt là những loại nấm có đầy đủ vòng cuống, bao gốc thường là nấm độc.

- Không ăn thử nấm, dứt khoát loại bỏ nấm khi còn nghi ngờ.

- Không hái nấm non chưa xòe mũ vì chưa bộc lộ hết đặc điểm cấu tạo khó nhận dạng nấm độc.

- Nấm tươi ăn được mới hái nên nấu ăn ngay, nếu để ôi, dập nát có thể hình thành độc tố mới gây ngộ độc.

- Không ăn nấm đã bị thối rữa, ôi thiu.

- Chỉ sử dụng khi biết chắc chắn nấm ăn được.