Quà tặng từ sông Cái

Từ những bức họa đồng quê

Năm 2019, nhiều người biết đến Văn Đức bởi những "bức họa đồng quê" đầy sắc màu - tác phẩm của một nhóm 20 họa sĩ trẻ mới tốt nghiệp. Tổ chức Nghệ thuật kiến tạo cộng đồng (Arts Build Communities - ABC) đã khởi xướng ý tưởng này, biến Chử Xá thành ngôi làng bích họa đầu tiên của Hà Nội. 

Các họa sĩ trẻ khéo khai thác đặc điểm riêng có của các bức tường và những bậc cấp có sẵn, tạo ra hiệu ứng 3D, mang lại cảm xúc tươi mới cho người chiêm ngưỡng. 

Đó là chiếc xe đạp với những nải chuối vàng, rổ khoai lang tím; ngôi nhà phố nom như đô thị cổ Hội An với giàn hoa giấy rực hồng và chú chó nhỏ ngoan ngoãn; giàn mướp đắng xanh ngắt với chú sâu khổng lồ ngộ nghĩnh…

CẨM HÀ

Thế rồi, sau chừng nửa năm "nóng" với trào lưu về thăm làng bích họa, dù chỉ để tạo dáng, chụp hình, uống chén trà nóng hay ăn mấy que kem với giá trên dưới chục ngàn đồng rồi rời đi, du khách dần thưa vắng. 

Khi những bức tường bắt đầu tróc lở, vàng phai thắm nhạt, ít ai còn nhớ đến Văn Đức như một địa chỉ du lịch. Ngay cả khi, giống những làng cổ khác ở đồng bằng sông Hồng, Chử Xá còn sở hữu nhiều di tích lịch sử giá trị, như cụm di tích đình Chử Xá (thờ đức thánh Chử Đồng Tử, một trong "tứ bất tử" trong tâm thức Việt cùng 2 người vợ của ngài: công chúa Tiên Dung và đức bà Ngọc Hoa); lăng Chử Cù Vân (thân sinh đức thánh Chử Đồng Tử) đã được xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 1990.

Đến cánh đồng rau xanh thắm

May mắn thay, những người con Văn Đức rất biết cách tạo ra những mùa xanh từ quà tặng của dòng sông mẹ. Đây là một trong những vùng sản xuất rau an toàn lớn nhất của Hà Nội, với sản lượng hàng chục ngàn tấn mỗi năm.

Ông Nguyễn Văn Minh, Chủ nhiệm HTX Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức (trước đây là HTX Rau an toàn Văn Đức), cho biết HTX hiện có hơn 1.200 thành viên, sản xuất nông nghiệp trên diện tích đất gần 300 ha, trong đó có 230 ha đang thực hiện chuyên canh rau sạch và 30 ha đã quy hoạch theo tiêu chuẩn VietGAP.

CẨM HÀ

HTX hoạt động theo mô hình liên kết chặt chẽ với các thành viên trong hoạt động sản xuất và tiêu thụ: HTX cung cấp các dịch vụ đầu vào từ chọn giống, phân bón, hướng dẫn áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và bao tiêu một phần đáng kể nông sản đầu ra cho bà con nông dân. 

HTX Văn Đức chuyên canh các loại rau theo mùa với sản lượng bình quân đạt khoảng 50 - 70 tấn/ngày, vào vụ xuân ngày cao điểm có thể đạt đến 200 tấn.

Sau nhiều năm nỗ lực quảng bá sản phẩm, HTX Văn Đức đã có được hợp đồng với một số siêu thị lớn (Aeon Mall, MM Mega Market...), nhiều bếp ăn tập thể của các trường học, công ty, khu công nghiệp và chợ đầu mối. 

Ngoài Hà Nội, nông sản của bà con Văn Đức cũng đã đến tay các bà nội trợ ở nhiều tỉnh, thành phố phía bắc như Hải Phòng, Thái Nguyên, Bắc Ninh và "đi xe máy lạnh" tới một số tỉnh, thành miền Trung và miền Nam.

Hiện HTX đã có 17 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP, trong đó có 12 sản phẩm đạt OCOP 4 sao và 5 sản phẩm đạt OCOP 3 sao.

Theo ông Minh, nhờ tạo dựng được uy tín cho sản phẩm, doanh thu của HTX khá ổn định, bình quân đạt khoảng 450 - 500 triệu đồng/ha/năm; các thành viên HTX cũng có thu nhập ở mức bình quân trên 7 triệu đồng/người/tháng.

Năm 2022, HTX Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức được TP.Hà Nội lựa chọn là một trong 19 mô hình HTX kiểu mới tiêu biểu để nhân rộng trong giai đoạn 2021 - 2025.

Suốt đời gắn bó với những luống rau ở mảnh đất ông đã sinh ra và lớn lên, Giám đốc Nguyễn Văn Minh đang ấp ủ những kế hoạch lớn lao hơn, như làm "du lịch rau sạch", tạo điều kiện cho du khách vừa chiêm ngưỡng cảnh quan vừa tham gia trải nghiệm trồng trọt, chăm sóc rau. Trở về từ làng, khách có thể mua làm quà cho gia đình, người thân những sản phẩm rau củ ngon và sạch…

Thế nhưng, mong muốn chính đáng của ông Minh đang vấp phải không ít khó khăn. Chẳng hạn, luật Đất đai 2024 vẫn chưa có điều khoản ưu tiên, tạo điều kiện giao hay cho mượn, cho thuê đất để HTX xây dựng nhà sơ chế, kho bảo quản.

Các quy định về tài sản thế chấp khi vay vốn cũng là thách thức đối với nhiều xã viên. Cạnh đó, nhân lực có thể áp dụng khoa học công nghệ vào chuỗi sản xuất - tiêu thụ nông sản còn rất thiếu, bởi những người trẻ đã qua đào tạo không mặn mà với việc ở lại xã làm nông nghiệp… 

Dẫu vậy, vẫn có cơ sở để hy vọng những mùa vụ bội thu sẽ tiếp tục tô điểm cho cánh đồng Văn Đức và những bức họa đẹp đẽ trên tường nhà, ngõ xóm nơi đây sẽ sớm có ngày thắm lại.