Quân đội Israel kinh ngạc với mạng lưới đường hầm ở Gaza

Quân đội Israel đã phát hiện một đường hầm ở Dải Gaza đủ rộng để một quan chức hàng đầu của Hamas có thể lái ô tô vào bên trong, và một đường hầm khác dài gần ba sân bóng đá và được giấu bên dưới một bệnh viện. Dưới ngôi nhà của một thủ lĩnh cấp cao Hamas, quân đội Israel cũng đã tìm thấy một cầu thang xoắn ốc dẫn đến một đường hầm sâu khoảng 7 tầng, theo bài viết được tờ The New York Times đăng ngày 16.1.

Những chi tiết trên và thông tin mới về các đường hầm, một số được quân đội Israel công bố và được ghi lại bằng video và hình ảnh, cho thấy lý do các đường hầm bị xem là mối đe dọa lớn đối với quân đội Israel ở Gaza ngay cả trước khi xung đột Hamas-Israel bùng nổ vào ngày 7.10.2023.

Reuters

Tuy nhiên, những sĩ quan và binh sĩ Israel ở trong các đường hầm kể khi phát hiện ra chúng trong cuộc xung đột hiện nay, cũng như các quan chức Mỹ đương nhiệm và cựu quan chức có kinh nghiệm trong khu vực, cho hay quy mô, độ sâu và chất lượng của các đường hầm do Hamas xây dựng đã khiến họ kinh ngạc. Ngay cả máy móc được Hamas sử dụng để xây dựng đường hầm cũng khiến quân đội Israel ngạc nhiên.

"Biến Gaza thành một pháo đài"

Quân đội Israel hiện tin rằng có nhiều đường hầm hơn ở Gaza so với ước tính trước đó. Trong tháng trước, mạng lưới đường hầm ở Gaza được ước tính là có tổng chiều dài hơn 402 km. Những quan chức quốc phòng cấp cao của Israel hiện đang ước tính mạng lưới này nằm trong khoảng từ 563 km đến 724 km, trong khi Dải Gaza được ước tính chỉ dài hơn 40 km và rộng khoảng 9,6 km. Ngoài ra, hai quan chức Israel cũng đánh giá có gần 5.700 lối riêng biệt dẫn xuống các đường hầm ở Gaza.

Những con số ước tính như trên không thể được xác minh một cách độc lập và có nhiều ước tính khác nhau của các quan chức Israel về phạm vi ngày càng tăng của mạng lưới đường hầm, dựa trên các thông tin tình báo khác nhau. "Hamas đã sử dụng thời gian và nguồn lực trong 15 năm qua để biến Gaza thành một pháo đài", ông Aaron Greenstone, cựu nhân viên Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và từng làm việc ở Trung Đông, nhận định.

Những phát hiện và ước tính mới cũng có thể cho thấy quân đội Israel từng đánh giá thấp mức độ và tầm quan trọng của mạng lưới đường hầm đối với sự sống còn của Hamas. Trong một cuộc họp vào tháng 1.2023, một quan chức quân sự hàng đầu của Israel nói rằng các đường hầm của Hamas ở Gaza thậm chí sẽ không phải là một yếu tố trong bất kỳ cuộc chiến nào trong tương lai với Hamas vì Israel có sức mạnh quân sự, theo The New York Times.

Reuters

Đối với quân đội Israel, các đường hầm ở Gaza là cơn ác mộng dưới lòng đất và là cốt lõi cho khả năng sống còn của Hamas. Mọi mục tiêu chiến lược của Israel ở Gaza giờ đây đều gắn liền với việc xóa sổ các đường hầm. "Nếu bạn muốn tiêu diệt giới thủ lĩnh và kho vũ khí của Hamas, bạn phải phá hủy các đường hầm", bà Daphné Richemond-Barak, chuyên gia về chiến tranh đường hầm tại Đại học Reichman ở Israel, cho The New York Times hay.

Hamas đã đầu tư rất nhiều vào các đường hầm vì họ không có đủ nguồn lực hoặc quân số để chống lại quân đội Israel trong một cuộc chiến thông thường. Hamas sử dụng các đường hầm làm căn cứ quân sự và kho vũ khí, đồng thời dựa vào đó để di chuyển lực lượng mà không bị phát hiện và bảo vệ các chỉ huy hàng đầu của mình.

Một tài liệu năm 2022 cho thấy Hamas đã chi 1 triệu USD cho cửa đường hầm, công xưởng dưới lòng đất và các chi phí khác ở Khan Younis, thành phố lớn nhất ở nam Gaza. Giới chức tình báo Israel gần đây đánh giá rằng có khoảng 160 km đường hầm ngay dưới Khan Younis, nơi lực lượng Israel đang chiến đấu quyết liệt.

Ngoài ra, một báo cáo năm 2015 chỉ ra rằng Hamas đã chi hơn 3 triệu USD vào các đường hầm trên khắp Dải Gaza, bao gồm nhiều đường hầm được xây dựng dưới cơ sở hạ tầng dân sự và các địa điểm nhạy cảm như trường học và bệnh viện, theo quân đội Israel.

Hai loại đường hầm ở Gaza

Quân đội Israel cho hay họ đã tìm thấy hai loại đường hầm ở Gaza: loại dành cho chỉ huy và loại khác dành cho đặc vụ. Các đường hầm dành cho giới chỉ huy sử dụng gạch men, sâu hơn và thoải mái hơn, cho phép ở lại lâu hơn. Các đường hầm khác đơn giản và thường nông hơn. Một quan chức Israel cho hay quân đội có lẽ phải mất cả năm để tìm ra một đường hầm duy nhất, nhưng giờ đây, chiến dịch trên bộ đã cung cấp rất nhiều thông tin về mạng lưới ngầm của Hamas ở Gaza.

Một quan chức cấp cao của Israel cho hay quân đội Israel đã kiểm tra những máy tính được các thành viên Hamas phụ trách xây dựng đường hầm sử dụng để tìm ra các lối đi dưới lòng đất. Trong một trường hợp, binh sĩ Israel đã xác định được bản đồ đường hầm ở Beit Hanoun, thành phố ở bắc Gaza, và sử dụng nó để tìm và phá hủy các đường hầm.

Chụp màn hình The New York Times

Ngay cả khi có được thông tin tình báo chiến trường như trên, cuộc chiến ở Gaza xung quanh các đường hầm vẫn diễn ra một cách rất mệt mỏi và đầy khó khăn. Quân đội Israel báo cáo rằng gần 190 binh sĩ đã thiệt mạng và khoảng 240 người bị thương nặng kể từ khi họ bắt đầu chiến dịch trên bộ ở Gaza vào cuối tháng 10.2023. Tuy nhiên, quân đội Israel chưa tiết lộ số người chết và bị thương liên quan đến cuộc chiến trong đường hầm.

Một binh sĩ Israel không muốn tiết lộ danh tính cho hay ông đã giám sát việc phá hủy khoảng 50 đường hầm ở Beit Hanoun. Ông nói rằng tất cả những đường hầm đó đều có bẫy. Ông cho hay đơn vị của ông đã tìm thấy bom giấu trong tường và một thiết bị nổ lớn được lắp đặt theo cách có thể được kích nổ từ xa. Ông cho rằng nếu được kích nổ, quả bom sẽ giết chết bất cứ ai trong đường hầm và ở ngay bên ngoài đường hầm đó.

Một đoạn video do Hamas công bố vào tháng 11.2023 cho thấy cách lực lượng này dụ một nhóm 5 binh sĩ Israel đến lối vào đường hầm ở Beit Hanoun và sau đó sử dụng bom để giết chết họ.

Hamas đã cải thiện khả năng che giấu đường hầm, nhưng vị quan chức cấp cao Israel trên cho rằng quân đội nước này đã tìm ra một trong những mô hình hoạt động của nhóm. Vị quan chức gọi đó là "tam giác", khẳng định bất cứ khi nào quân đội Israel tìm thấy một trường học, bệnh viện hoặc nhà thờ Hồi giáo, họ mong có thể sẽ xác định được hệ thống đường hầm trong lòng đất ngay ở bên dưới.

Vị quan chức Israel đánh giá rằng việc phá hủy các đường hầm ở Gaza không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Các đường hầm cần được lập bản đồ và kiểm tra về con tin. Những nỗ lực gần đây của quân đội Israel nhằm phá hủy các đường hầm bằng cách làm ngập bằng nước biển đã thất bại. Vị quan chức này ước tính có thể mất nhiều năm để vô hiệu hóa hệ thống đường hầm ở Gaza, theo The New York Times.