Quy hoạch 'đá' nhau

Bộ KH-ĐT khẳng định công tác quy hoạch ở nước ta còn nhiều bất cập, chồng chéo, thiếu đồng bộ... và đặc biệt là có quá nhiều quy hoạch “đá” nhau.

Quy hoạch cảng biển được Bộ KH-ĐT chỉ rõ là “quy hoạch dự báo kém” - Ảnh: H.T

Nhà nhà làm quy hoạch

Một trong những nguyên nhân khiến quy hoạch của nước ta dù nhiều (thống kê trong thời kỳ 2011 - 2020 cả nước có 19.837 quy hoạch cấp quốc gia, vùng, tỉnh, thành phố, huyện, thị xã, trị trấn, xã, phường với tổng kinh phí để lập quy hoạch lên đến gần 10.000 tỉ đồng), nhưng thiếu hiệu quả, dự báo kém, không thống nhất về nội dung quy hoạch, chỉ tiêu kinh tế-xã hội...

Đối với quy hoạch, việc xây dựng và ban hành luật Quy hoạch là cơ hội rất tốt để thay đổi thể chế trong quá trình xây dựng, thẩm định, phê duyệt, công khai, thực hiện, điều chỉnh, giám sát đối với quy hoạch và thực hiện quy hoạch. Cơ chế xây dựng và thẩm định quy hoạch độc lập sẽ mang lại những hiệu quả cao cho công tác quy hoạch trong kinh tế thị trường. GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT

Cụ thể, như Quy hoạch phát triển vành đai kinh tế ven biển vịnh Bắc bộ (thuộc quy hoạch vùng) được phê duyệt vào năm 2009, thì vào năm 2015 cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) có khả năng tiếp nhận tàu từ 5-8 vạn DWT. Tuy nhiên, Quy hoạch phát triển GTVT vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ đến năm 2020 định hướng đến 2030 (thuộc quy hoạch ngành) được phê duyệt năm 2011 thì chỉ tiêu này lại nhảy lên đến 10 vạn DWT. Hay như Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp hóa dược đến năm 2015, tầm nhìn 2025 (của Bộ Công thương) được phê duyệt năm 2009 lại chồng chéo với Quy hoạch phát triển ngành dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến 2030 (Bộ Y tế) được phê duyệt vào năm 2013. Đáng nói là nhiều quy hoạch được phê duyệt, nhưng cái sau lại mâu thuẫn với cái trước như Quy hoạch sân golf VN đến năm 2020 ở vùng ĐBSCL (phê duyệt năm 2009) có 4 sân golf với diện tích 461ha năm tại 3 tỉnh, thành là Cần Thơ, Tiền Giang, Long An. Trong khi đó Quy hoạch chung xây dựng đảo Phú Quốc (Kiên Giang) được phê duyệt năm 2010 thì... dành diện tích 244ha để xây dựng sân golf (!?). Những số liệu trong quy hoạch được dự báo cũng rối rắm, chồng chéo, mâu thuẫn đến khó tin như Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển VN đến năm 2020, định hướng đến 2030 (phê duyệt năm 2009) thì công suất cảng khu vực TP.HCM chỉ có 89 triệu tấn/năm vào năm 2020. Tuy nhiên, theo Quy hoạch điều chỉnh chung xây dựng TP.HCM (phê duyệt năm 2010) thì công suất cảng ở khu vực này nhảy vọt lên đến 200 triệu tấn/năm trong giai đoạn 2020-2025...

Nhưng thiếu đồng bộ, liên kết

Đánh giá toàn diện công tác quy hoạch ở VN tại hội thảo tham vấn ý kiến của các cơ quan, tổ chức, chuyên gia về dự thảo Luật Quy hoạch do Bộ KH-ĐT tổ chức tại TP.Đà Nẵng vào hôm qua (29.8), Bộ KH-ĐT cho rằng công tác quy hoạch đã đáp ứng nhu cầu quản lý theo phân cấp của các bộ, ngành và địa phương; quy hoạch làm căn cứ để định hướng xây dựng kế hoạch phát triển, chỉ đạo, điều hành kinh tế - xã hội... Tuy nhiên, nỗi lo lớn nhất hiện nay, theo Bộ KH-ĐT là chúng ta đang lập quá nhiều quy hoạch, nhưng chúng không đồng bộ, thiếu thống nhất, thiếu sự liên kết, khớp nối và còn nhiều chồng lấn, mâu thuẫn. Bên cạnh đó, chất lượng và hiệu lực quy hoạch thấp, điều chỉnh bổ sung nhiều và không gắn với nhu cầu sử dụng cũng như nguồn lực thực hiện quy hoạch dẫn đến quy hoạch kém hiệu quả và không khả thi. Điều đáng quan ngại, theo Bộ KH-ĐT là sự tồn tại việc tổ chức lập và thực hiện quy hoạch bị buông lỏng, chưa kịp thời, thiếu kiên quyết. Đặc biệt, việc quản lý quy hoạch do nhiều cơ quan quản lý, không đảm bảo tính tập trung.

Nguyên nhân những tồn tại, yếu kém này, theo Bộ KH-ĐT là do tư duy nhận thức về quy hoạch còn nhiều hạn chế từ ảnh hưởng của nền kinh tế kế hoạch hóa, tư tưởng cục bộ, lợ ích nhóm, bệnh thành tích và tư duy nhiệm kỳ chi phối đến công tác quy hoạch. Bên cạnh đó là phương pháp và nộidung quy hoạch chưa đổi mới cho phù hợp với nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và đặc biệt là có nhiều văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh về công tác quy hoạch nhưng thiếu thống nhất, không đồng bộ.

Ông Vũ Quang Các, Vụ trưởng Vụ quản lý quy hoạch (Bộ KH-ĐT) dự thảo luật Quy hoạch lần này sẽ đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong xây dựng, tổ chức thực hiện quy hoạch, trong đó coi trọng công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra thực hiện quy hoạch cũng như xử lý nghiêm các vi phạm về quy hoạch.

Hữu Trà

>> Quy hoạch nhiều nhưng thiếu đồng bộ, liên kết
>> Tiếp tục loại bỏ 11 dự án thủy điện khỏi quy hoạch
>> Bộ Công thương tiếp tục rà soát quy hoạch thủy điện
>> Đồng Nai bỏ 15 cụm công nghiệp khỏi quy hoạch