Sách hay: Bài học từ một cuộc đời mạnh mẽ

Con người luôn không từ bỏ

Cuốn sách là những ghi chép của nữ vận động viên bơi lội người Mỹ Diana Nyad về cuộc đời và những thành tích vô tiền khoáng hậu của bản thân. Vào năm 2013, ở tuổi 64, bà đã trở thành người đầu tiên bơi thành công từ Cuba sang đảo Key West (Florida, Mỹ) trong hơn 50 giờ không nghỉ với quãng đường 177 cây số. Thành tích nói trên gây sửng sốt bởi hải trình này vốn được mệnh danh là "đỉnh Everest" của môn bơi biển, và các thống kê đã chứng minh rằng con người không có khả năng hoàn thành được nó. Nyad trải qua 4 lần thất bại trước khi thành công ở lần thứ năm.

NATIONAL GEOGRAPHIC

HUY HOÀNG

Từng theo học ngành văn học so sánh ở trường đại học, nên cuốn hồi ký được Nyad viết ra một cách hấp dẫn, sinh động với cách kể chuyện cuốn hút và những thông điệp mang nhiều ý nghĩa. Dù buồn hay vui thì đó đều là những thứ đã tạo nên bà, từ đó độc giả không chỉ nhìn thấy một người phi thường, mà còn là "kim chỉ nam" cho những vấn đề của bản thân họ. Đi suốt từ khi Nyad vẫn còn là một đứa trẻ 5 tuổi đến khi trở thành người nắm kỷ lục thế giới, cuốn sách cho thấy rất nhiều nỗ lực để định hình nên con người bà.

Con đường trưởng thành của riêng Nyad luôn không dễ dàng. Trong thần thoại Hy Lạp, "naiad" là những nữ thần bơi lội trong các hồ, biển, sông suối để bảo vệ dòng nước cho các vị thần. Số phận như định đoạt trước tương lai của bà bằng cái họ ấy, thế nhưng để có được thành công thì các thử thách cũng như khó khăn luôn giăng ngập lối. Từng bị lạm dụng bởi cha dượng, rồi đến độ tuổi thiếu niên là huấn luyện viên bơi lội, Nyad ở tuổi 20 đã muốn bỏ lỡ ước mơ lớn nhất cuộc đời. Thế nhưng như một ơn gọi, bà vẫn ở lại và rồi tỏa sáng.

Trong suốt sự nghiệp, bà ghi tên mình với nhiều thành tích và những chặng đường tưởng chừng như bất khả. Nyad là người phụ nữ đầu tiên bơi vòng quanh Manhattan ở tuổi 26, bốn năm sau đó, bà cũng hoàn thành hành trình từ Bahamas đến Florida mà không cần đến lồng chống cá mập. Năm 1979, bà đặt mục tiêu chinh phục "hành trình Cuba" thế nhưng đã phải dừng lại do các điều kiện thời tiết làm lệch đường bơi. Đây cũng đánh dấu cho điểm khởi đầu để 34 năm sau bà sẽ trở lại và có thành công vang dội.

Với riêng Nyad, hành trình vượt biển từ Cuba đến Florida còn sâu xa hơn việc chứng minh cho tinh thần vượt khó trong thể thao. Nó đại diện cho tất cả những gì mà bà tin tưởng, và rồi trở thành cả thế giới quan của cá nhân bà. Chính những chướng ngại tưởng chừng không thể vượt qua đã biến Nyad trở thành hình mẫu bà muốn trở thành, cũng như con người bà luôn khâm phục. Nó như là chuyến hành trình vươn đến thiên đường của riêng bà.

Thế nhưng những gì hiện đang chờ đợi ở chuyến đi đó là những bất trắc không thể tính trước. Đó là mẹ thiên nhiên trút cơn thịnh nộ, là môi trường sống của loài cá mập, là định hướng sai cũng như nọc độc của loài sứa hộp có thể gây thiệt mạng, các xoáy nước, giảm thân nhiệt, mất khả năng tương tác với môi trường để bảo vệ mình... Với môn thể thao có vẻ hấp dẫn nhưng lại đau khổ là bơi đường dài, những gì cần nhất ở một con người đó là bài học luôn không dừng lại và phải trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân mình.

Những bài học ý nghĩa

Bên cạnh rất nhiều tổn thương mà Nyad đã ghi lại chứa chan cảm xúc, thì cuốn sách này cũng được giữ nhịp bởi những tiết lộ về quá trình chuẩn bị cho kỷ lục đầy cuốn hút và hấp dẫn. Trong những ghi chép, có thể thấy kỷ luật cứng rắn và sự tập trung, việc luôn đối mặt với các vấn đề một cách trực diện đã giúp cho bà vươn đến thành công. Đã từng thất bại trong chính độ tuổi mình sung sức nhất, để có được thành tích ở tuổi 64, Nyad đã dùng tất cả mà bản thân có, từ kinh nghiệm, trải nghiệm, thử nghiệm, sửa sai cho đến rất nhiều bài học được đúc rút từ bi kịch của cuộc đời mình.

IMDb

Chẳng hạn khi mà nỗi đau bởi sự lạm dụng khiến bà gần như suy sụp, trong khi mẹ bà dù biết điều đó nhưng không đủ sức bảo vệ con gái của mình, thì theo năm tháng Nyad nhận ra bài học về việc ngó lơ đi những mất mát, chỉ để biết ơn từng ngày được vui vẻ sống. Có thể phải mất nhiều năm để nỗi đau ấy không còn âm ỉ, nhưng khi ở tuổi lục tuần, chính việc hiểu rõ toàn bộ câu chuyện khi đặt mình vào bối cảnh lúc đó giúp bà tha thứ cho tất cả khuyết thiếu của những người xung quanh.

Điều này không chỉ có được riêng nhờ thời gian, mà đó còn là quá trình học hỏi trên mọi nẻo đường, từ bất kỳ ai mà bà gặp gỡ. Bởi khi nhìn lại dù thấy nuối tiếc ở tuổi 30 mình đã nghỉ hưu khỏi việc bơi lội, thế nhưng Nyad không hề ân hận. Chính những chặng đường bà đã đi qua, chính những con người mà bà đã gặp… đã trao cho bà cơ hội học hỏi về sự mẫn tiệp sâu sắc của nhân loại, từ đó nhận ra điều quan trọng nhất giữa mỗi con người là lòng trắc ẩn.

Dấn thân đến mức cùng cực vào một hành trình tưởng chừng bất khả với quan điểm sống "tiến về phía trước" và câu châm ngôn "sống một cuộc đời mà mỗi ngày đều không thể hơn được nữa dù chỉ là cái móng tay", đã khiến cho tâm trí bà ngày càng can đảm, từ đó loại bỏ quan điểm về sự giới hạn. Nyad không sợ thất bại, không sợ sửa sai. Bà biết ý chí con người mạnh hơn cả nỗi sợ cũng như nhận thức thông thường cộng lại. Như một câu nói của văn hào Goethe: "Bất kỳ điều gì bạn có thể làm hay nghĩ mình có thể làm, thì hãy bắt tay vào thực hiện. Sự can đảm mang theo trong mình thiên tài, sức mạnh và điều kỳ diệu".

Thành công của riêng Nyad không chỉ là một nỗ lực mang tính cá nhân, mà còn mang nghĩa bao quát và rộng lớn hơn, khi đó cũng là bài học chắt lọc cái tốt từ chính cái xấu và thật hạnh phúc khi được là mình. Vượt xa khỏi một sự kiện mang tính thể thao, "hành trình Cuba" cũng là biểu tượng cho sự gắn kết giúp 2 đất nước xích lại gần nhau, góp phần chữa lành cho "đứa trẻ nhỏ" Nyad từng là, trở thành một cuộc truy tầm ý nghĩa cuộc sống cho bà và cả độc giả. Con đường dữ dội là cuốn sách hay và truyền được những bài học mang nhiều cảm hứng.