Sáng bị tuyên án, chiều đến tòa án nhảy lầu tử vong: Án tuyên khi nhiều chứng cứ chưa được làm rõ?

Như Thanh Niên đã thông tin, tại buổi họp báo do Ban Tuyên giáo tỉnh Bình Phước tổ chức ngày 30.5, TAND tỉnh Bình Phước khẳng định xét xử vụ án công tâm, vô tư, khách quan và dựa trên nguyên tắc tôn trọng chứng cứ để phán quyết. Vậy thực tế chứng cứ điều tra bổ sung rõ đến đâu để HĐXX tuyên án?

Theo nội dung vụ án, khoảng 11 giờ ngày 15.1.2017, sau khi uống rượu ở nhà ông P.V.T tại KP.Phước An, P.Tân Xuân, TX.Đồng Xoài (nay TP.Đồng Xoài, Bình Phước), ông Lương Hữu Phước đi về nhà. Đến khoảng 13 giờ cùng ngày, ông Trần Hữu Quý gọi điện cho ông Phước nói đến nhà ông T. đổi dép, rồi rủ đi hát karaoke. Trên đường đi, thấy ông Quý không đội mũ bảo hiểm nên ông Phước chở ông Quý về lấy. Khi đến trước nhà ông Quý, ông Phước rẽ trái qua đường, đến phần đường dành cho xe đi chiều ngược lại thì bị xe máy do Lâm Tươi điều khiển, chở Tiếp Trị, đâm vào khiến ông Quý tử vong sau đó (ngày 17.1.2017). Kết quả đo nồng độ cồn trong máu của ông Phước thể hiện 0,69 mg/l khí thở, Tươi 0,57 mg/l khí thở. Lâm Tươi cũng được xác định điều khiển xe khi không giấy phép lái xe.

Ngày 9.5.2017, Cơ quan CSĐT Công an TX.Đồng Xoài khởi tố vụ án, khởi tố bị can (cho tại ngoại) đối với ông Phước về tội “vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Ngày 29.3.2018, TAND TX.Đồng Xoài xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Phước 3 năm tù về tội trên. Ông Phước kháng cáo và ngày 9.10.2018 Tòa phúc thẩm TAND tỉnh Bình Phước tuyên trả hồ sơ, yêu cầu điều tra lại.

Hiện trường vụ tai nạn xảy ra vào ngày 15.1.2017, chiếc xe bên trái do Lâm Tươi điều khiển ẢNH: HỒ SƠ VỤ ÁN

Theo nhận định của HĐXX phúc thẩm lần 1, quá trình giải quyết vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm có nhiều thiếu sót trong điều tra, thu thập chứng cứ, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Đồng thời yêu cầu bổ sung những vấn đề quan trọng sau: Lời khai của Phước, trước khi chuyển hướng có bật đèn xi nhan nhưng nhân chứng Trần Thị Hằng và Trần Thị Liên tại hiện trường khai không thấy, kể cả lời khai ngay tại phiên tòa cũng khai không thấy chứ không khẳng định Phước không bật xi nhan. Ngoài ra, biên bản khám nghiệm phương tiện gây tai nạn không thể hiện vị trí công tắc đèn xi nhan, không ghi rõ tình trạng ổ khóa điện khởi động xe ở vị trí mở hay tắt. Như vậy, lời khai của bị cáo không thừa nhận, nhân chứng thì không cụ thể, biên bản khám nghiệm không đầy đủ, nên kết quả điều tra và bản án sơ thẩm chưa có căn cứ.

Trong khi đó, kết quả điều tra bổ sung (ngày 3.3.2019) chưa làm rõ được những vấn đề này. Còn tại phiên tòa sơ thẩm lần 2 (ngày 5 và 6.12.2019, TAND TP.Đồng Xoài tuyên phạt Phước 3 năm tù), bị cáo Phước tiếp tục kêu oan, khai thời điểm chở ông Quý qua đường có bật xi nhan, rà chân xuống đường, khi cách lề đường 1 m thì ông Quý chồm lên ghì tay lái làm xe đảo ngã. Khi bị cáo quay đầu lại phía sau ông Quý thì bị xe của Lâm Tươi tông thẳng vào bên hông. Tại phiên tòa phúc thẩm lần 2 (ngày 26.5.2020), nhân chứng Trần Thị Hằng và Trần Thị Liên (vợ Quý) khai thời điểm xảy ra tai nạn đang cúi lặt rau nên không nhìn thấy ông Phước có xi nhan hay không?

Vụ tai nạn khiến niềng xe do Lâm Tươi điều khiển cong vòng nhưng cơ quan tiến hành tố tụng ở Bình Phước không xác định được tốc độ ẢNH: HỒ SƠ VỤ ÁN

Khi trả điều tra bổ sung, HĐXX cấp phúc thẩm yêu cầu làm rõ chứng cứ có hay không việc Lâm Tươi quay lại phía sau để nói chuyện với Trị Tiếp như lời khai nhân chứng. Hiện trường vụ án không có vết thắng của xe do Lâm Tươi điều khiển, nên cần phải điều tra làm rõ khi điều khiển xe Lâm Tươi có quan sát phía trước hay không để xác định nguyên nhân chính dẫn đến vụ tai nạn. Trong quá trình điều tra, biên bản ghi lời khai của Lâm Tươi xác định điều khiển xe BS 93H2-8547 nhưng tài liệu tại hiện trường, lời khai thì thể hiện 93H2-0547.

Quá trình điều tra bổ sung, CQĐT đã có văn bản đính chính về biển số chiếc xe (xác định BS 93H2-0547 chứ không phải BS 93H2-8547) nhưng tình tiết Lâm Tươi có quay lại nói chuyện với Trị Tiếp hay không vẫn chưa được làm rõ, kể cả ở phiên tòa sơ thẩm lần 2. Còn tại phiên phúc thẩm lần 2, Trị Tiếp (tham gia với tư cách người có nghĩa vụ liên quan) khai: "Không nói chuyện với Lâm Tươi vì lúc này đang trong tình trạng say rượu", nhưng lại mô tả khá chi tiết: "Lâm Tươi đang đi bên phần đường bên phải của mình thì có 2 người đi xe mô tô qua đường và bị mô tô của chúng tôi đâm phải". Về tình tiết hiện trường vì sao không có vết thắng, thẩm phán Lê Viết Hòa (người tham gia HĐXX phúc thẩm vào ngày 26.5) giải thích: “Không giám định được tốc độ xe máy của Lâm Tươi do mặt đường không bằng phẳng”.

Cũng theo HĐXX, quá trình điều tra cũng như biên bản đối chất (ngày 10.10.2017) và tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm Lâm Tươi đều khai: "Khi 2 xe cách nhau 50 m, tôi nhìn thấy 2 người (Quý và Phước) dừng xe ở lề đường bên trái. Khi cách 30 m, tôi nhìn thấy ông Phước băng qua đường và đi từ từ chứ không dừng xe". Lời khai này phù hợp với bị cáo nhưng mâu thuẫn với lời khai của chính Tươi trước đó về tình huống "bị bất ngờ khi cách xe Phước 5 m" nên không kịp xử lý đã tông xéo vào giữa xe của Phước. Hay như tại bản ảnh và biên bản khám nghiệm hiện trường thể hiện dấu vết cà của xe bị cáo (khi va chạm) có vị trí điểm đầu cách đường 2,2 m (theo hướng từ tim đường vào lề đường) nhưng CQĐT chưa làm rõ được hướng va chạm của xe Lâm Tươi đối với xe bị cáo (làm rõ nội dung này mới xác định được Lâm Tươi đi cách lề 1 m như cấp sơ thẩm xác định). Tại phiên tòa sơ thẩm lần 1, Lâm Tươi khai nhận khi bất ngờ gặp xe bị cáo Phước băng ngang qua đường thì bẻ tay lái về bên phải, trong trường hợp này thì không thể tạo ra vết cày có điểm cách lề đường 2,2 m nên cần phải tiến hành thực nghiệm điều tra hoặc giám định hướng tác động để xác định Lâm Tươi điều khiển cách lề đường bao nhiêu mét, có đi đúng phần đường hay không?... Tuy nhiên, tất cả những tình tiết này chưa được làm rõ trong hồ sơ vụ án, cáo trạng hay qua phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm lần 2.

Tại phiên tòa phúc thẩm lần 2, HĐXX nhận định chung chung: "Căn cứ vào biên bản hiện trường, biên bản khám nghiệm phương tiện, bản ảnh hiện trường... thể hiện xe của bị cáo Phước nằm hoàn toàn bên phần đường của Lâm Tươi điều khiển. Còn xe của Lâm Tươi nằm giữa đường, vết cày dài 0,8 m do xe bị cáo gây ra... hoàn toàn phù hợp với chứng cứ. HĐXX có đủ căn cứ xác định, bị cáo Phước sau khi đã uống rượu điều khiển xe mô tô chở ông Quý sang đường nhưng không nhường đường cho người đi theo chiều ngược lại. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra vụ tai nạn giao thông, làm ông Quý tử vong”.

Cũng như các phiên tòa trước, tại phiên phúc thẩm lần 2, luật sư (LS) Dương Vĩnh Tuyến (Đoàn LS Bình Phước, bào chữa cho bị cáo Phước) đưa ra nhiều chứng cứ, cho rằng cáo trạng của Viện KSND TP.Đồng Xoài phản ánh không đúng biên bản hiện trường, sơ đồ hiện trường, biên bản khám nghiệm phương tiện không đúng với biên bản khám nghiệm ban đầu và không đúng sự thật của vụ án... LS cũng cho rằng nguyên nhân gây ra tai nạn do Lâm Tươi điều khiển xe trong tình trạng không có giấy phép lái xe, đã uống rượu, chạy tốc độ cao, chạy không đúng làn đường (chạy làn đường bên trái), không tập trung quan sát phía trước (vừa điều khiển xe vừa quay đầu về phía sau nói chuyện với Trị Tiếp). Đến khi quay mặt về phía trước thì thấy xe do bị cáo điều khiển đang ở làn đường bên phải, Lâm Tươi lúng túng bẻ tay lái về bên phải và tông vào bên phải xe của bị cáo. Theo LS, việc không khởi tố Lâm Tươi là bỏ lọt tội phạm. Trả lời câu hỏi của PV Thanh Niên tại buổi họp báo ngày 30.5, vì sao không truy cứu trách nhiệm hình sự của Lâm Tươi? Thẩm phán Lê Hồng Hạnh (chủ tọa phiên tòa phúc thẩm ngày 26.5) cho biết kết quả điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP.Đồng Xoài xử phạt vi phạm hành chính do vi phạm nồng độ cồn và không có giấy phép lái xe (mức phạt 4,5 triệu đồng - PV). Thẩm phán Hạnh cũng khẳng định: "Việc xác định lỗi chính để gây ra cái chết của nạn nhân không phải là lỗi của Lâm Tươi do đó không truy cứu trách nhiệm hình sự".