Sau 'thảm họa' hội đàm, tương lai Ukraine về đâu?

Từ kế hoạch hội đàm để ký kết thỏa thuận hợp tác khai thác khoáng sản, cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Zelensky đã trở thành cuộc khẩu chiến, không thể đi đến thỏa thuận.

Căng như dây đàn

Tại cuộc hội đàm diễn ra rạng sáng 1.3 (theo giờ VN), trong khi ông Zelensky muốn thỏa thuận đi kèm với một đảm bảo an ninh, thì chủ nhân Nhà Trắng chẳng những không đáp ứng mong muốn mà còn nhấn mạnh rằng Kyiv chẳng có lựa chọn nào khác. Sự bất đồng đã lên đỉnh điểm khiến hai bên liên tục ngắt lời, cãi vã nhau.

Hai bên gần như bỏ qua tất cả nguyên tắc ngoại giao dù cuộc hội đàm có sự chứng kiến của giới truyền thông. Tổng thống Trump không ngần ngại chỉ trích người đồng cấp Zelensky rằng: "Ông không tỏ ra biết ơn chút nào, đó không phải điều lịch sự. Sẽ rất khó làm việc như thế này". Không những vậy, cho rằng ông Zelensky đang đánh cược với chiến tranh thế giới thứ ba, Tổng thống Trump còn nhấn mạnh: "Ông không có quân bài nào cả". Đáp lại, ông Zelensky nói: "Tôi không chơi bài. Tôi đang rất nghiêm túc thưa ngài tổng thống".

Ảnh: Reuters

Kết quả cuộc hội đàm hoàn toàn đổ bể. Ngay sau đó, nhiều thông tin cho thấy Mỹ có thể sớm ngừng viện trợ vũ khí cho Ukraine, bao gồm cả các đơn hàng được thông qua dưới thời ông Joe Biden - tiền nhiệm của Tổng thống Trump - cũng có thể bị ngừng lại. Chủ nhân Nhà Trắng còn tỏ ý không muốn hội đàm trở lại với ông Zelensky.

Ngược lại, dù thừa nhận rằng trong cuộc xung đột với Nga, Ukraine sẽ rất khó khăn nếu thiếu sự ủng hộ của Mỹ, nhưng Tổng thống Zelensky cũng từ chối xin lỗi Tổng thống Trump, đồng thời khẳng định bản thân không làm gì sai.

Thế khó cho Ukraine

Trong trường hợp xấu nhất là không còn nhận bất cứ sự hỗ trợ nào từ Mỹ, Ukraine chỉ còn bám víu vào châu Âu.

Ngay sau cuộc hội đàm đổ vỡ trên, hầu hết lãnh đạo của các quốc gia thành viên NATO ở châu Âu cũng như EU đều lên tiếng ủng hộ nhà lãnh đạo Ukraine, đồng thời cam kết sẽ kề vai sát cánh cùng Kyiv. Thậm chí, bà Kaja Kallas, Đại diện cấp cao về đối ngoại - Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu, còn tuyên bố sau cuộc hội đàm trên rằng: "Hôm nay, rõ ràng là thế giới tự do cần một nhà lãnh đạo mới. Châu Âu chấp nhận thách thức này".

Theo đó, không chỉ Ukraine mà bản thân các thành viên NATO ở châu Âu cũng như EU từ nay phải phối hợp để "tự thân vận động" giải quyết thách thức ở châu lục này. Đây là một thách thức không nhỏ cho cựu lục địa. Sau những biến động gần đây, các nước châu Âu đã hướng đến đẩy nhanh việc tăng ngân sách quốc phòng, tuy nhiên để thực sự nâng cao hiệu quả thực lực quân sự thì cần có thời gian, chứ không thể một sớm một chiều. Hơn thế nữa, hơn 3 năm qua, Mỹ vẫn chiếm phần lớn nguồn viện trợ cho châu Âu. Trong khi đó, nội bộ EU không hoàn toàn đồng thuận trong việc viện trợ cho EU. Một thành viên EU là Hungary, vốn có quan điểm thân thiện với Nga, cuối năm 2023 từng tìm cách ngăn chặn gói viện trợ trị giá 50 tỉ euro của EU dành cho Ukraine.

Tuy nhiên, quan hệ Mỹ - Ukraine chưa hẳn đã "hết cửa" để kết nối trở lại. Trả lời trên Đài Fox sau cuộc hội đàm, Tổng thống Zelensky cho rằng quan hệ giữa Ukraine với Mỹ vẫn có thể được cứu vãn. Tổng thống Zelensky chỉ ra quan hệ hai bên không chỉ dừng lại ở vấn đề giữa hai tổng thống. Ông cũng thừa nhận Ukraine đang vô cùng cần sự giúp đỡ của Mỹ trong cuộc xung đột với Nga. Chính vì thế, bản thân ông Zelensky chắc chắn vẫn muốn quay trở lại bàn đàm phán với Tổng thống Trump.

Trong khi đó, thỏa thuận hòa bình cho Ukraine là một chủ điểm đối ngoại mà ông Trump đang theo đuổi. Chính vì thế, chủ nhân Nhà Trắng có lẽ cũng không muốn mang tiếng thất bại trong vấn đề này. Tất nhiên, ông Trump cũng sẽ tìm cách gia tăng sức ép về phía ông Zelensky nhằm duy trì thế thượng phong.