Sẽ có KPI để “đo” chính phủ điện tử

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng (ảnh) nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với Thanh Niên về xây dựng chính phủ điện tử (CPĐT).

Ảnh: Nhật Bắc

Thưa Bộ trưởng, câu chuyện CPĐT đã được nói đến từ lâu, song thật sự đến nay người dân, doanh nghiệp (DN) vẫn rất khó có một hình dung, định lượng cụ thể về nó?

Trong những năm qua, Đảng, Chính phủ luôn quan tâm, coi trọng phát triển ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), xây dựng CPĐT như từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy việc ứng dụng CNTT, xây dựng CPĐT; xây dựng và đưa vào vận hành một số cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký DN, về bảo hiểm. Hay đang triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai; mở kênh đối thoại đa phương tiện giữa lãnh đạo Chính phủ với người dân, DN. Rồi một số dịch vụ công trực tuyến thiết yếu như đăng ký DN, thuế, hải quan điện tử đã được cung cấp… Nhưng CPĐT không đơn thuần chỉ là CNTT và truyền thông. Xây dựng CPĐT phải lấy người dân, DN làm trung tâm, gắn kết với cải cách hành chính; hoàn thiện hệ sinh thái CPĐT dựa trên dữ liệu và dữ liệu mở hướng tới nền kinh tế số, xã hội số. Để CPĐT thực sự hiệu quả, Chính phủ sẽ tập trung hoàn thiện hệ thống thể chế như kết nối, chia sẻ dữ liệu, bảo vệ thông tin cá nhân, xác thực điện tử; thiết lập các hệ thống thông tin nền tảng, xây dựng hạ tầng kỹ thuật… Đặc biệt là có cơ chế bảo đảm thực thi, xây dựng Bộ chỉ số đánh giá chương trình CPĐT (KPI) và công khai kết quả thực hiện. Qua đó, người dân, DN sẽ nhận thấy rõ hơn về CPĐT và có thể đo đếm được những lợi ích CPĐT mang lại. Đồng thời thông qua KPI, các cơ quan nhà nước cũng sẽ thấy rõ được những lĩnh vực nào trong xây dựng CPĐT đạt kết quả tốt, cái nào cần phải cố gắng.

Theo thống kê của Văn phòng Chính phủ, trong quý 2/2018, có hơn 2.400 dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) mức độ 3, mức độ 4 được các bộ, ngành, địa phương xây dựng, nâng tổng số DVCTT mức độ 3, mức độ 4 cả nước cung cấp hiện nay là gần 50.000. Cụ thể, ở T.Ư, tỷ lệ DVCTT mức độ 3, mức độ 4 có phát sinh hồ sơ trực tuyến là 36,95% (583/1.578). Tại địa phương, tỷ lệ DVCTT mức độ 3, mức độ 4 có phát sinh hồ sơ là 10,18% (4.864/47.774), trong đó số lượng DVCTT ở mức độ 4 giảm hơn 50% so với quý 1/2018. Số liệu thống kê cho thấy, mặc dù các bộ, ngành, địa phương đã tăng cường việc cung cấp DVCTT, tuy nhiên, tỷ lệ dịch vụ có phát sinh hồ sơ trực tuyến là rất thấp.

Thứ nhất là thể chế. Hiện thiếu khung pháp lý tổng thể và một số cơ chế nền tảng để phát triển CPĐT. Chưa có quy định pháp luật rõ ràng về chia sẻ, sử dụng và tái sử dụng thông tin, dữ liệu; thiếu văn bản pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân... Thứ nữa là về công nghệ kỹ thuật. Hệ thống nền tảng kết nối, tích hợp chia sẻ dữ liệu chưa hoàn thành. Các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai triển khai chậm. Các DVCTT được cung cấp số lượng lớn nhưng còn nặng về hình thức. Ngoài ra, cũng phải thừa nhận cán bộ, công chức một số nơi vẫn có thói quen làm việc dựa trên giấy, không tích cực sử dụng các hệ thống thông tin.

Đúng là các hệ thống thông tin dữ liệu còn cục bộ, chưa đầy đủ, thiếu sự chia sẻ. Để giải quyết đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa các cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia và các bộ, ngành, địa phương. Hiện chúng tôi đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về phát triển CPĐT giai đoạn 2018 - 2020, định hướng 2025. Trong đó, quan điểm là xây dựng CPĐT dựa trên cơ sở thiết kế tổng thể, thực hiện tích hợp, chia sẻ dữ liệu, tạo ra các nền tảng dùng chung từ T.Ư đến địa phương. Dự thảo đã đưa ra giải pháp hướng đến tạo lập, quản lý, kiểm kê và chia sẻ dữ liệu; xây dựng Nghị định về chia sẻ thông tin, trình Chính phủ trong năm 2019; nghiên cứu, xây dựng đề án về giải pháp kết nối, chia sẻ dữ liệu bảo đảm tính khoa học cả về hành chính quản lý và công nghệ chia sẻ, trình Thủ tướng vào tháng 11.2018.

Bên cạnh đó là hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; với nguyên tắc người dân, DN chỉ phải cung cấp thông tin một lần; hoàn thành xây dựng hệ thống nền tảng kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu các hệ thống, tổ chức thực hiện số hóa dữ liệu và cung cấp danh mục dữ liệu để tích hợp, chia sẻ cho các cơ quan nhà nước. Ngoài ra, việc người đứng đầu cần vào cuộc một cách quyết liệt, sự chuyển đổi phương thức quản lý sang sử dụng CPĐT, từ sử dụng văn bản điện tử đến văn phòng, họp không giấy, hay ra quyết định dựa trên dữ liệu số hóa. Có như vậy, chúng ta mới phát triển CPĐT hiệu quả thật sự.

Chúng tôi đã đi một số địa phương để nghiên cứu cách làm hay như Quảng Ninh, Bắc Ninh, Đồng Nai. Đây là những tỉnh có những thành công rõ rệt khi phát huy được hiệu quả của trung tâm hành chính công thực hiện nguyên tắc “4 tại chỗ”, đó là: tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt và trả kết quả hoặc ứng dụng mạnh mẽ liên thông các hệ thống CNTT. Tuy nhiên, sự liên thông thông tin, chia sẻ dữ liệu còn rất hạn chế. Điều này khiến người dân phải đến nhiều nơi, làm nhiều công đoạn. Do vậy, để đạt được viễn cảnh như bạn mô tả, cần thực hiện nguyên tắc 4 tại chỗ, đưa các cơ quan hành chính đến tiếp nhận và giải quyết tập trung tại bộ phận một cửa; đồng thời cần đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ công trực tuyến, kết nối được các hệ thống của các ngành với nhau để liên thông thực hiện các nhóm thủ tục hành chính có liên quan với nhau.

TP.HCM hướng đến dịch vụ công được thực hiện tự độn Chiều 24.7, tại hội nghị chuyên đề về “Kiến trúc chính quyền điện tử TP.HCM”, bà Võ Thị Trung Trinh, Phó giám đốc Sở TT-TT TP.HCM, cho biết TP.HCM đặt tầm nhìn xây dựng chính quyền điện tử (chính quyền sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, đặc biệt là internet, như một công cụ để đạt được hiệu quả tốt hơn trong điều hành, quản lý) định hướng chính quyền số (sử dụng công nghệ số hóa để tạo ra các giá trị công). Theo đó, từ 2018, cùng với thực hiện song song đề án “thành phố thông minh”, trên nền tảng dữ liệu số hóa, tận dụng kênh mạng xã hội và thiết bị điện thoại thông minh, TP.HCM đặt mục tiêu cung cấp dịch vụ công thông minh mọi lúc mọi nơi cho người dân, doanh nghiệp… Theo bà Võ Thị Trung Trinh, về dịch vụ công trực tuyến tuy đã có hơn 735 thủ tục giải quyết trực tuyến (có thể nộp hồ sơ qua mạng tại địa chỉ https://dichvucong.hochiminhcity.gov.vn), nhưng số lượng người dân, doanh nghiệp sử dụng còn thấp, chưa được như mong muốn.      Đình Phú

(thực hiện)