Sở GTVT TP.HCM khẩn trình UBND TP đề án xây dựng 10 tuyến metro

Theo đề án này, quy hoạch tổng mạng lưới đường sắt đô thị của TP.HCM sẽ tăng lên gấp đôi về số km so với quy hoạch hiện hành.

NHẬT THỊNH

Cụ thể, đến năm 2035, dự kiến TP.HCM sẽ xây dựng hoàn thành khoảng 183 km metro gồm các tuyến số 1 (tiếp tục hoàn thiện và tăng chiều dài so với tuyến đang xây dựng), 2, 3, 4, 5, 6. Đến năm 2045, thành phố xây dựng thêm khoảng 168,36 km để hoàn thiện các tuyến, nâng tổng chiều dài lên khoảng hơn 351 km (có thêm tuyến số 7). Đến năm 2060, xây dựng hoàn thành các tuyến số 8, 9, 10, nâng tổng chiều dài lên khoảng 510,02 km. Trong đó, tuyến số 8 (42,8 km); số 9 (28,31 km); số 10 (87,84 km). 

Các tuyến đường sắt đô thị sẽ được ưu tiên thực hiện theo thứ tự dựa trên các yếu tố như: trên các hành lang có nhu cầu hành khách đi lại lớn, phù hợp với loại hình vận tải hành khách khối lượng lớn trong đô thị; đầu tư tuyến xuyên tâm trước, sau đó đến các tuyến vành đai; kết nối giữa các trọng điểm phát triển, đầu mối hành khách; liên kết được các phương thức vận tải; các tuyến tạo ra cơ hội để phát triển TOD, tăng giá trị quỹ đất xung quanh các nhà ga; phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực.

Tổng nhu cầu vốn đầu tư sơ bộ giai đoạn từ nay đến năm 2035 khoảng 790.528 tỉ đồng (tương đương 32,973 tỉ USD), không bao gồm chi phí đã đầu tư xây dựng cho tuyến 1 Bến Thành - Suối Tiên và 1 phần chi phí đã giải ngân cho tuyến 2 Bến Thành - Tham Lương trước năm 2025.

Căn cứ nhu cầu vốn đến năm 2035 nêu trên, do chưa nhận được phương án huy động vốn do Sở Tài chính xây dựng; trên cơ sở rà soát các nguồn vốn (bao gồm vốn ngân sách, vốn vay trái phiếu, vốn vay ODA và các nguồn vốn huy động khác...), Sở GTVT phối hợp với các chuyên gia tư vấn tạm thời đề xuất phương án huy động nguồn vốn, dự kiến như sau: 

Trong giai đoạn 2021 - 2025, sẽ tiếp tục triển khai xây dựng tuyến metro số 2 và tiến hành các công tác chuẩn bị đầu tư cho các tuyến còn lại. Nhu cầu vốn cho giai đoạn này là 7.189 tỉ đồng (0,3 tỉ USD) từ ngân sách thành phố và nguồn vốn đã được xác định cho tuyến metro số 2. 

Giai đoạn 2026 - 2030 sẽ tiếp tục triển khai, hoàn thành tuyến metro số 2, đồng thời triển khai xây dựng các tuyến còn lại. Nhu cầu nguồn vốn cho giai đoạn này (bao gồm cả chi phí khai thác, vận hành) là 465.078 tỉ đồng (19,396 tỉ USD) được dự kiến lấy từ nguồn tăng thu của ngân sách thành phố giai đoạn 2024 - 2030, nguồn dự kiến đề xuất Trung ương tăng tỷ lệ TP.HCM được hưởng theo phân cấp và nguồn vốn dự kiến phát hành trái phiếu TP.HCM.

Giai đoạn năm 2031 - 2035: Tiếp tục triển khai, hoàn thành các tuyến metro đảm bảo mục tiêu đến năm 2035 hoàn thành khoảng 183 km. Giai đoạn này (bao gồm cả chi phí khai thác, vận hành) cần khoảng 318.261 tỉ đồng (13,273 tỉ USD) sẽ được dự kiến lấy từ các nguồn tương tự giai đoạn trên.

NHẬT THỊNH

Ngoài ra, đề án cũng nêu các nguồn vốn huy động cần thiết để hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị hoàn chỉnh cho thành phố đến năm 2023 gồm: nguồn phát hành trái phiếu TP, trái phiếu công trình...; huy động vốn từ các nguồn vay; nguồn thu quyền sử dụng đất; nguồn thu từ phát triển đô thị theo định hướng TOD; kiều hối...

Riêng về công nghệ, Sở GTVT đánh giá các dự án đường sắt đô thị tại Việt Nam hiện nay sử dụng vốn ODA từ nước ngoài có ràng buộc hoặc ưu tiên sử dụng sản phẩm xuất xứ nước tài trợ. Do vậy, có sự khác nhau về kỹ thuật công nghệ, tiêu chuẩn kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ khai thác vận hành, dẫn đến khó khăn trong việc đồng bộ hóa quản lý, kết nối trung chuyển, khó tối ưu trong tận dụng nguồn nhân lực.

Mặt khác, một số dự án có cùng loại hình vận chuyển nhanh khối lượng lớn metro nhưng vẫn có sự khác biệt ở nhiều nội dung chủ yếu như: đường kính vỏ hầm, kích thước đoàn tàu, vật liệu vỏ, kiểm soát đánh giá an toàn hệ thống... dẫn đến nhiều bất cập trong đồng bộ, tận dụng thiết kế, tận dụng kinh nghiệm, đào tạo chuyển giao, cũng như khó khăn trong kết nối trung chuyển, tối ưu hóa năng lực sửa chữa, bảo trì trong toàn mạng lưới.

Để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trên toàn hệ thống Sở đề xuất xây dựng khổ đường ray 1.435mm, đường đôi; tốc độ thiết kế 80 - 160km/giờ cho các tuyến metro tại TP.HCM, đi cùng các chỉ tiêu kỹ thuật về tải trọng trục thiết kế, hệ thống cấp điện động lực, vận hành đoàn tàu tự động...