Số lao động hưởng bảo hiểm thất nghiệp tăng 70%

Đây là số liệu thống kê mới nhất Bộ LĐ-TB-XH công bố ngày 20.3.

Theo Bộ LĐ-TB-XH, trong tháng 2, có khoảng 10% doanh nghiệp (DN) phải cắt giảm quy mô sản xuất. Nửa đầu tháng 3, khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, số lượng DN phải cắt giảm quy mô sản xuất tăng lên rõ rệt, với khoảng trên 15% tổng số DN.

Các ngành sử dụng lao động lớn nhất như: dệt may, hàng không, dịch vụ, du lịch… bị tác động mạnh bởi Covid-19 do thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất từ Trung Quốc; khách du lịch chiếm tỷ trọng lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… không đến hoặc bị tạm dừng cấp thị thực đến Việt Nam do dịch bệnh…

Riêng ngành dệt may (có 2,8 triệu lao động), nhiều DN đã phải áp dụng các biện pháp giãn ca, không làm thêm giờ, đặc biệt vào thứ bảy, chủ nhật. Trong khi đó, dịch vụ vận tải hàng không, vận tải đường sắt, đường bộ, hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho vận tải với gần 500.000 lao động đang làm việc cũng bị ảnh hưởng lớn.

Riêng ngành vận tải hàng không thực hiện cắt giảm lương từ 20 - 40% tùy từng vị trí, chưa sa thải nhân viên nhưng đang áp dụng biện pháp cho nghỉ luân phiên để tiến tới giảm lương. Theo nhận định của Bộ LĐ-TB-XH, nếu dịch bệnh kéo dài thì nguy cơ hàng ngàn lao động thuộc ngành này có thể sẽ bị mất việc làm trong thời gian tới.

Các DN hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống với hơn 500.000 lao động đang làm việc cũng gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết các DN thỏa thuận với người lao động thực hiện cắt giảm lương, giãn ca hoặc cho nhân viên nghỉ không lương, để người lao động có thể quay trở lại làm việc ngay sau khi phục hồi kinh doanh.

Theo Bộ LĐ-TB-XH, nếu như tháng 1 chỉ có 29.849 người đăng ký nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), thì đến tháng 2, con số này đã tăng lên 47.164 người, tăng 59,2% so với tháng 1 và tăng 70% so với cùng kỳ năm ngoái (số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp tháng 2.2019 là 27.755 người).

Nguyên nhân của việc gia tăng này được chỉ ra là do thời gian nghỉ Tết Nguyên đán rơi vào tháng 1, do vậy, số lượng hồ sơ hưởng BHTN tháng 2 tăng nhiều so với cùng kỳ năm 2019. Bên cạnh đó, theo Bộ này, ảnh hưởng của dịch Covid-19 dẫn đến DN tạm dừng hoạt động, cắt giảm nhân sự, nên số lượng người lao động thất nghiệp tăng cao.

Thống kê nhanh tại một số tỉnh cho thấy tình hình thất nghiệp đang diễn ra khá phức tạp, với quy mô lớn. Tại TP.HCM, trong tháng 2 có 9.872 lao động thất nghiệp nộp hồ sơ hưởng BHTN, tăng 80,67% so với tháng 1 và tăng 57,57% so với tháng 2.2019. Trong đầu tuần tháng 3, có tới 2.643 lao động thất nghiệp làm trong 1.957 DN nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Lao động thất nghiệp chủ yếu tại các DN FDI và DN tư nhân. Tại Bình Dương, trong tháng 2 có 3.835 lao động thất nghiệp nộp hồ sơ hưởng BHTN, tăng 22,2% so với tháng 1 và tăng 70,8% so với cùng kỳ năm 2019. Các DN có số lượng lao động thất nghiệp đồng thời nhiều (trên 10 lao động) vẫn tập trung ở ngành may mặc, giày da...

Nhằm hỗ trợ DN và người lao động đối phó với ảnh hưởng bất lợi từ dịch Covid-19, cũng trong ngày 20.3, Bộ LĐ-TB-XH đã đề xuất Thủ tướng một số giải pháp liên quan đến chính sách BHTN và tín dụng. Cụ thể, Bộ này đề xuất cho 100% DN và người lao động được tạm dừng đóng BHTN trong thời gian từ tháng 2 đến hết tháng 12.2020. DN và người lao động phải đóng bù thời gian mà không phải nộp tiền lãi chậm đóng. Đặc biệt, Bộ đề xuất miễn đóng BHTN cho các DN và lao động ngừng việc, không tham gia sản xuất.

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Đào Ngọc Dung, hiện quỹ hưu trí và tử tuất kết dư 800.000 tỉ đồng. Một năm, quỹ chỉ ứng ra khoảng 50.000 tỉ đồng nên hoàn toàn có thể đáp ứng được đề xuất trên. Bộ LĐ-TB-XH cũng ước tính sẽ có khoảng 1,5 - 3 triệu người được hưởng lợi từ chính sách; 150.000 - 200.000 DN được hưởng chính sách. Số kinh phí từ nguồn quỹ hưu trí tử tuất này từ 25.000 - 49.000 tỉ đồng, lấy từ kết dư của Quỹ bảo hiểm hưu trí và tử tuất.

Đối với DN khó khăn do Covid-19, Bộ đề xuất hỗ trợ DN được vay tiền không tính lãi để trả lương, bảo hiểm, trợ cấp trong trường hợp người lao động ngưng việc tạm thời. Qua đó, tạo điều kiện để DN ổn định, phục hồi lại sản xuất và kinh doanh, giữ chân người lao động, khi DN ổn định trở lại sẽ hoàn trả khoản vay này.

Xây dựng 3 kịch bản dự báo về thị trường lao động Căn cứ dự báo mức tăng trưởng GDP của Việt Nam và diễn biến dịch Covid-19, Bộ LĐ-TB-XH đưa ra các kịch bản dự báo đến thị trường lao động. Kịch bản 1, dịch được khống chế trong tháng 3 và nền kinh tế quay lại trạng thái bình ổn. GDP quý 1sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra từ 0,3 - 0,5%, thì số lao động bị giảm giờ làm hoặc mất việc làm là từ 132.000 - 220.000 lao động. Kịch bản 2 (dễ xảy ra), diễn biến dịch có xu thế đi ngang như hiện nay, GDP quý 1 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra khoảng 1 - 2% thì số lao động bị giảm giờ làm hoặc mất việc làm là từ 440.000 - 880.000 lao động. Kịch bản 3 (cần đề phòng): dịch bùng phát, GDP quý 1 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra từ 2 - 3%, số lao động bị giảm giờ làm hoặc mất việc làm là từ 880.000 - 1,32 triệu lao động. Ước tính, các ngành công nghiệp chế biến - chế tạo, vận tải và kho bãi, du lịch sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Với các kịch bản này, ngay trong tháng 3, áp lực về người lao động mất việc làm sẽ tăng ít nhất 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.