Hẹp van động mạch chủ, bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm

Bà T.T.K.H (69 tuổi, ngụ Đồng Nai) gần 5 tháng nay thường xuyên cảm thấy đau ngực, mệt khi gắng sức, khó thở về đêm. Đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD), bà được chẩn đoán bị hẹp van động mạch chủ nặng kèm tăng huyết áp, suy tim. Các bác sĩ đánh giá nếu không can thiệp kịp thời, bệnh nhân (BN) có nguy cơ bị biến chứng cao. BN cần được thay van động mạch chủ.

Theo PGS-TS-BS Nguyễn Hoàng Định, Phó giám đốc Trung tâm tim mạch, Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch, BV ĐHYD: Hẹp van động mạch chủ hiện được đánh giá là bệnh phổ biến nhất về van tim. Bệnh thường gặp ở người trên 60 tuổi và không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu.

“Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ đối diện nguy cơ tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim và nhiều biến chứng nặng có thể dẫn đến tử vong”, BS Định cảnh báo. Các nghiên cứu ghi nhận, với hẹp van động mạch chủ nặng, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng thì tỷ lệ tử vong trong vòng 1 năm lên đến khoảng 20 - 30%; sau 2 năm, tỷ lệ tử vong do hẹp van động mạch chủ là 50%.

BS Định cho biết: Động mạch chủ là động mạch chính và lớn nhất trong cơ thể, có nhiệm vụ lấy máu giàu ô xy từ tâm thất trái cung cấp cho các nhánh động mạch khác đến nuôi tất cả các cơ quan trong cơ thể. Van động mạch chủ nằm giữa tâm thất trái và động mạch chủ, có nhiệm vụ đóng mở để giúp máu lưu thông theo đường một chiều. Hẹp van động mạch chủ xảy ra khi cánh cửa của van không mở ra hết mức khi tâm thất co bóp, khiến máu bị ứ tại tâm thất, gây thiếu máu đến nuôi các cơ quan trong cơ thể và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các triệu chứng điển hình là: đau tức ngực, khó thở, mệt khi gắng sức, khó thở khi ngủ, ngất xỉu…

“Các triệu chứng trên chỉ xuất hiện khi bệnh đã trở nặng. Vì vậy, đa số đến khám khi đã ở giai đoạn trễ, nguy cơ xảy ra biến chứng rất cao, đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh. BN cần phải can thiệp hoặc phẫu thuật thay van”, BS Định lưu ý.

Ghi nhận tại BV ĐHYD, mỗi năm tiếp nhận khám khoảng 400 - 500 trường hợp BN có các bệnh lý về van tim. Trong đó, khoảng 120 người bệnh đã ở giai đoạn nặng và được chỉ định phẫu thuật. Số ca hẹp van động mạch chủ được phẫu thuật mỗi năm là 30 - 50 ca. Đa số đều được phẫu thuật thay van tim nội soi, là phương pháp ít xâm lấn.

Các phương pháp ít xâm lấn có đường mổ nhỏ, giảm mất máu, giảm đau và hạn chế tối đa tai biến. Các chuyên gia tim mạch đánh giá đó cũng chính là xu hướng mới trong điều trị bệnh lý này. Đặc biệt, thời gian gần đây, BN có thể được thay van động mạch chủ qua đường ống thông hay còn gọi là thay van động mạch chủ qua da (TAVI).

“Thay van động mạch chủ qua da là phương pháp nội soi, BN không cần phải mổ mở ngực. BN được gây tê khi thực hiện kỹ thuật thay cho gây mê. BS dùng ống thông đi qua động mạch đùi vào bên trong tim. Bên trong ống thông có một van tim nhân tạo được để sẵn, khi ống thông và van tim nhân tạo vào đúng vị trí thì van nhân tạo này sẽ được bung ra thay thế cho van động mạch chủ bị hẹp”, BS Định cho biết.

PGS-TS-BS Trương Quang Bình, Phó giám đốc BV ĐHYD, đánh giá: Thay van động mạch chủ qua da là kỹ thuật cao nhất, phức tạp nhất trong can thiệp nội mạch hiện nay, được thực hiện ở các nước tiên tiến cũng như tại VN. 

PGS-TS Nguyễn Hoàng Định khuyến cáo: Những người trên 60 tuổi nên khám tầm soát, kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm, thực hiện siêu âm tim để kịp thời phát hiện những bất thường ở van động mạch chủ, giúp can thiệp trước khi bệnh trở nên quá nặng, hạn chế được các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.