Khan nguồn máu cho cấp cứu và điều trị

Chiều 2.1, kho máu Trung tâm truyền máu (TTTM) Chợ Rẫy khu vực phía nam (đặt tại Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, TP.HCM) chỉ còn 223 đơn vị máu (1 đơn vị 350 ml), các khoa lâm sàng còn 180 đơn vị để truyền cho các bệnh nhân.

TS-BS Lê Hoàng Oanh, Phó giám đốc TTTM, cho biết tình hình thiếu máu nói chung trên cả nước rất căng. Bác sĩ Oanh dẫn chúng tôi vào xem các tủ chứa máu tại TTTM, tất cả các tủ lớn hầu như trống trơn.

Chiều cùng ngày, 3 đoàn lấy máu của TTTM đưa về BV này 600 đơn vị máu mới và tiến hành các bước cần thiết để đưa vào sử dụng cho ngày hôm sau và dự trữ.

Theo Viện Huyết học - Truyền máu (HHTM) T.Ư, ước tính trong 3 tháng cuối năm và dịp Tết Nguyên đán (từ tháng 12.2018 - 2.2019), Viện cần tối thiểu 90.000 đơn vị máu để phục vụ cho nhu cầu cấp cứu và điều trị.

Mặc dù nhiều sự kiện hiến máu đã được lên kế hoạch tổ chức như: ngày hội Trái tim tình nguyện ngay đầu tháng 12.2018 (đã tiếp nhận 2.451 đơn vị máu), Noel yêu thương (tiếp nhận 487 đơn vị máu), Giọt hồng hy vọng (867 đơn vị máu), Tết đoàn viên (329 đơn vị máu), Tết hồng cho em và ngày hội Chủ nhật Đỏ diễn ra tại nhiều địa phương từ 26.12 nhưng vẫn chưa đủ máu để đáp ứng nhu cầu.

TS-BS Bạch Quốc Khánh, Viện trưởng Viện HHTM T.Ư, cho biết: “Các lịch hiến máu hiện có dự kiến tiếp nhận được khoảng 75.000 đơn vị máu, như vậy còn thiếu khoảng 15.000 đơn vị máu. Chúng tôi kêu gọi sự chung tay của cộng đồng để có đủ 90.000 đơn vị phục vụ dịp cuối năm, trước, trong và sau Tết Nguyên đán”.

Theo Viện HHTM T.Ư, nhu cầu máu sử dụng cho điều trị, cấp cứu tại các BV ngày càng tăng cao. Mỗi ngày, Viện HHTM T.Ư cần trung bình khoảng 1.200 - 1.500 đơn vị máu, trong đó cần 700 đơn vị máu nhóm O để phục vụ nhu cầu cấp cứu và điều trị ở 180 BV tại 26 tỉnh, TP khu vực phía bắc. Tuy nhiên, lượng máu dự trữ của Viện trong tháng 12 chỉ luôn duy trì ở mức 7.000 đơn vị máu, trong đó nhóm O có thời điểm chỉ chiếm hơn 30% tổng lượng máu dự trữ. Trong khi thực tế khoảng 45% dân số VN có nhóm máu O, do đó ước tính cứ 2 bệnh nhân cần truyền máu thì có 1 bệnh nhân nhóm máu O. Như vậy, lượng máu nhóm O cần duy trì khoảng 50%. Trong năm, nhiều thời điểm thiếu máu, trong đó thiếu máu nhóm O, nhiều y, bác sĩ của Viện đã tham gia hiến máu.

Nếu những người trẻ từ 18 - 25 tuổi tham gia hiến máu 1 năm hiến 4 lần thì cả nước dư máu phục vụ cấp cứu, điều trị. Nếu nữ từ 18 - 55 tuổi, nam từ 18 - 60 tuổi mỗi năm hiến máu 2 lần thì sẽ đủ máu điều trị, cấp cứu TS-BS Lê Hoàng Oanh, Phó giám đốc Trung tâm truyền máu Chợ Rẫy

Theo TS-BS Lê Hoàng Oanh, TTTM Chợ Rẫy khu vực phía nam lấy máu, lưu trữ phục vụ cho bệnh nhân tại BV Chợ Rẫy từ 300 - 400 đơn vị mỗi ngày và cung cấp máu cho 5 tỉnh Đông Nam bộ từ 1.000 - 1.500 đơn vị/ tuần. Như vậy, mỗi tuần TTTM cần từ 3.000 - 5.000 đơn vị máu. Máu chỉ đủ để sử dụng chứ không đủ lưu trữ dài nên hằng ngày BV cử 3 đoàn về các tỉnh Đông Nam bộ lấy máu, mỗi ngày từ 400 - 600 đơn vị máu. Năm 2018 tại BV Chợ Rẫy, nhóm máu A, O thiếu.

“TTTM ngoài số lượng cung cấp hằng ngày thì phải dự trữ cho 9 ngày nghỉ tết và ngày làm việc đầu tiên. Do vậy, phải lấy ít nhất 15.000 đơn vị máu trong vòng 3 tuần tới (TTTM tăng cường lấy máu đến ngày 23.12 âm lịch) và phải dự trữ ít nhất 10.000 đơn vị máu sau khi cung cấp cho các tỉnh sử dụng trong các ngày nghỉ tết”, TS-BS Oanh nói và cho biết thêm, với máu hiếm, TTTM có kế hoạch lấy máu bình thường nên dự trữ đủ.

Cũng theo TS-BS Oanh, những ngày giáp tết, các khoa lâm sàng thường sử dụng máu rất nhiều để cho bệnh nhân phục hồi nhanh về quê ăn tết. Còn trong tết, trung bình mỗi ngày BV Chợ Rẫy sử dụng 150 - 200 đơn vị máu, nhưng nếu có tai nạn hàng loạt, tai nạn giao thông nhiều thì lượng máu sử dụng sẽ gia tăng.

Trong khi đó, ngân hàng máu của BV Truyền máu huyết học (TMHH) TP.HCM, nơi cung cấp máu cho tất cả các cơ sở y tế trực thuộc Sở Y tế TP, cũng sắp cạn nguồn dự trữ. Hội Chữ thập đỏ TP.HCM đã ra lời kêu gọi mọi tầng lớp nhân dân tham gia hiến máu tình nguyện dịp Tết Nguyên đán và lễ hội Xuân hồng năm 2019. Theo đó, từ ngày 25.12.2018 - ngày 2.2.2019 mục tiêu đạt 26.000 túi máu; từ ngày 10.2 - 10.3 đạt 26.000 túi máu.

Máu mới lấy trong ngày đưa về điều chế tại Trung tâm truyền máu Chợ Rẫy khu vực phía nam Ảnh: Duy Tính

Bác sĩ Phù Chí Dũng, Giám đốc BV TMHH cho biết, mỗi ngày toàn TP cần từ 600 - 800 túi máu. Nhu cầu sử dụng máu mỗi năm tăng 10 - 20%, như năm 2017 toàn TP sử dụng 210.000 túi máu, năm 2018 là 230.000 túi và dự kiến năm 2019 là 260.000 túi (túi có nhiều dung tích). Hiện BV còn trên 4.000 túi máu, nhu cầu cần cho dịp Tết âm lịch năm nay là 32.000 túi máu, như vậy từ đây đến tết mỗi ngày cần lấy 1.150 túi mới đủ phục vụ cho người bệnh.

Năm 2018, Viện HHTM T.Ư tiếp nhận trên 32.000 đơn vị máu. Trong đó, 65,3% lượng máu tiếp nhận từ Hà Nội, phần còn lại là từ các tỉnh, TP khu vực phía bắc, thậm chí nhiều thời điểm khan hiếm Viện phải tiếp nhận máu từ các tỉnh khu vực miền Trung, Tây nguyên để đáp ứng nhu cầu.

Theo thống kê, năm 2018, tại Hà Nội, Viện HHTM T.Ư đã tiếp nhận trên 207.000 đơn vị máu, tăng 11,2% so với năm 2017. Hà Nội cũng là nơi xây dựng được nhiều mô hình hiến máu tiêu biểu như: Câu lạc bộ (CLB) nhóm máu hiếm, Tuyến phố hiến máu, gia đình, dòng họ hiến máu... đã thu hút được đông đảo người dân tham gia.

Theo TS-BS Bạch Quốc Khánh, có tín hiệu đáng mừng là trước đây tỷ lệ thanh niên, sinh viên hiến máu chiếm đến 70% thì nay tỷ lệ cán bộ công nhân, viên chức tham gia hiến máu đã đạt tới 35%. "Ví dụ như Hà Nội, nếu mỗi năm một cán bộ viên chức hiến máu một lần cũng thu về được hơn 30.000 đơn vị máu. Chúng tôi kêu gọi mọi người cùng tham gia hiến máu và với những người đủ điều kiện sức khỏe; kêu gọi hiến máu nhắc lại (mỗi lần/năm), như vậy sẽ giúp cho nguồn máu được cung cấp ổn định hơn", TS Khánh cho hay.

Theo TS-BS Lê Hoàng Oanh, nếu những người trẻ từ 18 - 25 tuổi tham gia hiến máu 1 năm hiến 4 lần thì cả nước dư máu phục vụ cấp cứu, điều trị. Nếu nữ từ 18 - 55 tuổi, nam từ 18 - 60 tuổi mỗi năm hiến máu 2 lần thì sẽ đủ máu điều trị, cấp cứu.

Lãnh đạo BV Chợ Rẫy và BV TMHH cũng kêu gọi mọi người hiến máu tình nguyện. Mọi người có thể liên hệ hiến máu tại BV Chợ Rẫy, BV TMHH. Trung tâm hiến máu nhân đạo TP và Hội Chữ thập đỏ phường, xã thị trấn trên địa bàn TP.HCM.

Địa điểm hiến máu Người dân có thể tham gia hiến máu tại: - Viện Huyết học - Truyền máu T.Ư (phố Phạm Văn Bạch, Q.Cầu Giấy, Hà Nội) từ 8 - 20 giờ tất cả các ngày trong tuần - Hoặc đến điểm hiến máu gần nhất được cập nhật tại địa chỉ www.nihbt.org.vn/Home/DiemHM - BV Truyền máu huyết học TP.HCM (118 Hồng Bàng, Q.5, TP.HCM) từ 7 - 17 giờ 30 các ngày thứ hai đến thứ sáu. - Tại các tỉnh: BV đa khoa các tỉnh/TP.