Tầm vóc ASEAN, dấu ấn Việt Nam trong thế giới đa cực

Rạng sáng 8.9, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã về tới Hà Nội, kết thúc 4 ngày tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các hội nghị cấp cao liên quan tại Jakarta (từ 4 - 7.9).

NHẬT BẮC

Các hội nghị diễn ra trong bối cảnh ASEAN đang đứng trước cả thách thức và cơ hội, khi bối cảnh thế giới từ đầu năm tới nay liên tục biến động đa chiều, phức tạp, khó lường, bất ổn địa chính trị ngày càng phức tạp.

Dù vậy, sự có mặt đông đủ của các đối tác lớn của ASEAN tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 cho thấy vị thế và tầm vóc của ASEAN trong khu vực ngày càng lớn mạnh, đúng như chủ đề của năm nay "ASEAN tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng". Ngoài các nước đối tác thành viên, hội nghị thu hút sự tham dự của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Canada... cùng 9 tổ chức quốc tế, với 2 quốc gia khách mời là Bangladesh và Quần đảo Cook.

3 kết quả nổi bật

Với gần 20 hoạt động và khoảng 90 văn kiện được thông qua và ghi nhận, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các hội nghị liên quan đã đạt được những kết quả thực chất. Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, các hội nghị lần này đã đạt 3 kết quả nổi bật.

Thứ nhất, dấu ấn về tầm vóc của ASEAN được khẳng định rõ nét và xuyên suốt: tầm vóc của ASEAN ngày hôm nay là kết quả của cả một quá trình nỗ lực không mệt mỏi của ASEAN trong suốt hành trình 56 năm qua, trên nền tảng đoàn kết, tin cậy và hợp tác. 

Trong bối cảnh đầy biến động hiện nay, các giá trị này tiếp tục được phát huy, đưa ASEAN vượt qua khó khăn, thử thách, khẳng định vai trò và uy tín ở khu vực và thế giới.

Tầm vóc của ASEAN còn thể hiện ở việc thành công thu hút sự tham gia của các nước lớn và nhiều đối tác vào hợp tác khu vực, cùng ứng phó thách thức, vì lợi ích chung là hòa bình, ổn định và phát triển. 

NHẬT BẮC

Sự hiện diện của gần 20 đối tác tại các hội nghị lần này cùng nhiều đề xuất hợp tác và thiết lập, nâng cấp quan hệ (với Nhật Bản, Canada, Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương - IORA, Diễn đàn quần đảo Thái Bình Dương - PIF) phản ánh cam kết và sự coi trọng của các đối tác dành cho ASEAN.

Thứ hai, các nỗ lực hiện thực hóa ASEAN là tâm điểm của tăng trưởng: đây không chỉ là khát vọng mà còn là sứ mệnh của ASEAN nhằm bảo đảm tốt hơn, hiệu quả hơn môi trường hợp tác và phát triển cho 680 triệu người dân khu vực.

Để thực hiện mục tiêu này, ASEAN đã có những bước chuyển trong chiến lược hợp tác cả nội khối và với các đối tác gồm chuyển đổi trong nhận thức, chuyển dịch trong tiếp cận và chuyển hướng trong hành động. 

Các thỏa thuận, sáng kiến như xây dựng Hiệp định khung kinh tế số ASEAN, Chiến lược Trung hòa carbon, phát triển hệ sinh thái xe điện, Khung kinh tế biển xanh… là những bước đi chủ động, sáng tạo của cả ASEAN và đối tác nhằm định hình và dẫn dắt xu hướng hợp tác mới ở khu vực.

Thứ ba, chuẩn bị những hành trang ban đầu cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN: hội nghị cấp cao đã xem xét, ghi nhận Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 xác lập khuôn khổ chiến lược của ASEAN trong 20 năm tới; hướng đến một ASEAN "tự cường, sáng tạo, năng động và lấy người dân làm trung tâm".

Dấu ấn Việt Nam

Trong thành công chung, đoàn Việt Nam do Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu tham dự đã có nhiều đóng góp quan trọng vào thành công của hội nghị. Thủ tướng đã có các bài phát biểu quan trọng tại tất cả các hội nghị, mang tới ASEAN và các đối tác nhiều thông điệp, định hướng và sáng kiến thiết thực nhằm củng cố tiến trình xây dựng cộng đồng và tăng cường quan hệ với các đối tác.

NHẬT BẮC

Thủ tướng khẳng định ASEAN đứng trước sứ mệnh phải khẳng định "là một cực trong thế giới đa cực", là trung tâm trong hợp tác cũng như cấu trúc ở khu vực. ASEAN hoàn toàn có đủ khả năng đảm nhận được sứ mệnh đó.

Để giữ vững ASEAN tầm vóc và là tâm điểm của tăng trưởng, phải nâng cao tự cường của ASEAN thông qua đẩy mạnh liên kết kinh tế, mở rộng thị trường nội khối, khơi thông các dòng chảy thương mại và đầu tư. 

Thủ tướng cũng đề nghị các nước ASEAN cần tháo gỡ các điểm nghẽn và rào cản về chính sách và thể chế, duy trì ổn định chuỗi cung ứng nội khối nhằm nâng cao sức chống chịu của khu vực trước các tác động, thách thức từ bên ngoài.

Trước vòng xoáy của cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn, xu hướng phân mảnh, tập hợp lực lượng ngày càng rõ nét, kéo theo các nước phải đứng trước những lựa chọn chiến lược hết sức khó khăn, ASEAN cần xác định bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực là trách nhiệm và nỗ lực tự thân của chính ASEAN.

Giữa tâm điểm cạnh tranh gay gắt, ASEAN cần giữ vững cân bằng chiến lược với các nước lớn. ASEAN phải thực sự trở thành một cầu nối tin cậy với năng lực điều hòa và cân bằng các mối quan hệ và lợi ích. Chỉ có như vậy, vai trò của ASEAN mới có thể phát huy thực chất và nhận được sự coi trọng trên thực tế của các đối tác, nhất là các nước lớn.

Tại các hội nghị với các đối tác lớn của ASEAN, Thủ tướng và các nhà lãnh đạo đã trao đổi sâu rộng về các vấn đề khu vực và quốc tế, tái khẳng định lập trường, nguyên tắc của ASEAN, trong đó có vấn đề Biển Đông; với quan điểm bảo vệ hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông vừa là lợi ích, vừa là trách nhiệm của tất cả các nước.

Đặc biệt, Thủ tướng cũng nhiều lần nhấn mạnh thông điệp cần bám sát cách tiếp cận toàn dân với tinh thần cốt lõi "người dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, nguồn lực và động lực" của sự phát triển và của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. 

ASEAN cần phát triển đồng đều và bền vững, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, tiểu vùng; không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Diễn đàn tương lai ASEAN về phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm, nhằm bổ trợ cho các diễn đàn, cơ chế chính thức của ASEAN, tạo cơ hội trao đổi rộng rãi về các ý tưởng, sáng kiến cho hợp tác khu vực, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN tự cường và bền vững.

NHẬT BẮC

Để nâng tầm hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, Thủ tướng đề nghị tập trung đẩy mạnh giao thương, đầu tư, kết nối doanh nghiệp, ổn định chuỗi cung ứng, hỗ trợ tiếp cận thị trường của nhau; mong muốn các đối tác hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hàng hóa của Việt Nam và các nước ASEAN.

Dự kiến, cuối năm nay sẽ diễn ra các đối thoại cao cấp ASEAN - Úc về biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng do Úc, Việt Nam và Lào đồng chủ trì tại Hà Nội, sẽ đóng góp thiết thực cho nỗ lực chuyển đổi xanh, hướng tới phát triển bền vững.

Tăng cường đầu tư, giao thương

Bên cạnh các hội nghị, tại Jakarta trong gần 4 ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có gần 20 cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế tham dự hội nghị. Không chỉ nêu ra các vấn đề hợp tác đầu tư giữa đôi bên, Thủ tướng cũng khẳng định nỗ lực đóng góp chung của Việt Nam với các vấn đề toàn cầu.

Trong bối cảnh vấn đề an ninh lương thực, đặc biệt là thiếu hụt nguồn cung về gạo đang là quan tâm của nhiều nước ở khu vực, Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ các nước bảo đảm nguồn cung ổn định và góp phần tăng cường an ninh lương thực trên phạm vi toàn cầu. 

NHẬT BẮC - TUẤN ANH

Tại các cuộc gặp với Tổng thống Bangladesh, Thủ tướng Timor Leste..., các nhà lãnh đạo nhất trí cần đàm phán và ký kết các hiệp định về hợp tác thương mại về gạo để bảo đảm các mục tiêu về an ninh lương thực.

Các đối tác đều đánh giá cao kết quả phát triển kinh tế - xã hội, điều hành của Chính phủ Việt Nam trong thời gian qua; đặc biệt là vai trò năng động, những đóng góp tích cực của Việt Nam tại ASEAN và khu vực. Lãnh đạo nhiều nước bày tỏ mong muốn sớm thăm Việt Nam và nâng cấp, nâng tầm quan hệ song phương trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, nhiều cơ hội hợp tác, đầu tư cũng được mở ra trong các cuộc Thủ tướng tiếp lãnh đạo các nước cũng như tiếp các doanh nghiệp, tập đoàn hàng đầu ASEAN. Tại Hội nghị thượng đỉnh về kinh doanh và đầu tư ASEAN với đại diện hơn 2.000 doanh nghiệp ASEAN và quốc tế tham dự, các doanh nghiệp đều đánh giá Việt Nam là thị trường lớn, rất tiềm năng.

Thủ tướng khẳng định Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư với tinh thần thành công của nhà đầu tư là thành công của Việt Nam, "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ".