“Tôi nghĩ có rất nhiều cơ hội”, Trần Bảo Minh, Phó chủ tịch Nutifood trả lời khi tôi hỏi “ở góc độ doanh nghiệp, anh thấy gì về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Lấy luôn lo ngại của nhiều người về vốn cho Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam làm góc nhìn, Trần Bảo Minh phân tích, chúng ta dự kiến xây dựng dự án này trong khoảng 10 năm. Đến lúc đó, kinh tế Việt Nam đã tăng gấp nhiều lần hôm nay. Vì thế, không nên lấy quy mô kinh tế hiện tại để “đo lường” và cản ngại cái phía trước. “Không lẽ đất nước mình không đi lên? Đi lên chứ. Quy mô kinh tế đang tăng và sẽ tiếp tục tăng trưởng cao trong những năm tới. Nhiều người cứ nhìn nó “không động” nhưng thực tế nó luôn “động”, luôn tiến về phía trước. Chưa kể chính cái đường sắt cao tốc xương sống đó cũng sẽ đóng góp rất lớn vào sự phát triển của đất nước, ngay từ khi nó bắt đầu khởi động”, anh nói.

Câu chuyện của chúng tôi bắt đầu như thế, khi Trần Bảo Minh “trượt” từ buổi workshops xuống quán cà phê cơm trưa cùng tòa nhà. Bài phát biểu của anh vài tiếng trước đó, dù không dính dáng gì đến chủ đề tôi chọn nhưng một cách vô tình duyên dáng, nó bao hàm ý nghĩa như vậy. Trần Bảo Minh kể, hành trình của đất nước với anh như một bộ phim. Anh được trải nghiệm từ khi còn nghèo khó, nhiều gia đình chưa đủ ăn; Sữa bột cho trẻ em khi ấy còn cân ký, để trong bịch ni lông to đùng, thành phần chủ yếu là đường nhưng được một muỗng bỏ vào miệng chờ nó tan ra là sướng mê. Đến thời có sữa đặc, loại sữa đúng nghĩa là chỉ dùng để chế biến nhưng cũng chỉ người già, người bệnh mới được uống. Còn hiện tại, sữa mà trẻ em Việt Nam uống, do các công ty Việt Nam sản xuất đã đạt mọi chuẩn mực của thế giới. “Em thấy đấy, đất nước đã thay đổi, thị trường đã thay đổi và chúng ta cũng đã thay đổi. Kỷ nguyên mới là giai đoạn mới, thời cơ mới cho các doanh nghiệp. Nếu tiếp cận từ góc độ đó, vậy chúng ta có tự tin bước ra khỏi sự sợ hãi để làm một cái khác biệt không? Hay mình vẫn giữ suy nghĩ cũ “cái đó còn xa lắm”, đầu tư trước có thể bước không qua nên đợi người khác thành công rồi nhảy vào cho chắc. Nhưng anh có thể khẳng định với em, để thắng trong tương lai, mình phải đầu tư những cái mà thị trường còn đang suy nghĩ chứ không ăn theo mãi được. Nhiều người cứ chờ rút kinh nghiệm từ những người đi trước nhưng thực tế, bài học xương máu họ để trong túi họ, mình không xem được đâu. Mình phải tự đặt nền móng, phải chuẩn bị, phải là người đi đầu thì mới “vươn mình” được”, Trần Bảo Minh hào hứng và không ngại khoe: “Ở Nutifood, những sản phẩm mới mà chúng tôi đang phát triển đều là của tương lai. Chúng tôi đã bước ra khỏi cái ranh giới cũ, xây dựng những đường ray mới để đi vào tương lai chứ không chạy theo người khác... Tất nhiên, những cái mình sáng tạo có người hiểu, người không hiểu và người không hiểu sẽ phản đối. Nhưng mình có đủ dũng cảm để bước tiếp hay không? Nên kỷ nguyên mới với tôi là sự dũng cảm. Dũng cảm để thực hiện những gì mình thấy có lợi cho tổ chức, chấp nhận có thể bị chê cười, thậm chí là chống đối”.

Dẫn việc Việt Nam đang thực hiện tinh gọn bộ máy nhà nước, Trần Bảo Minh khẳng định, chắc chắn sẽ có nhiều người không thích, không muốn, thậm chí phản đối vì mất ghế, mất chỗ, mất quyền lợi. Nhưng quyết làm, đó là sự dũng cảm. Và làm một cách khoa học, sẽ rất tốt cho đất nước. “Cắt thế nào, tinh gọn thế nào xuất phát từ chính mục tiêu của chúng ta. Chúng ta muốn đi tới đâu, phát triển cái gì… thì ưu tiên cho chỗ đó. Ngược lại, những cái không tạo ra giá trị thì phải cắt giảm bớt, thu hẹp lại để tập trung nhân lực, vật lực, nguồn lực cho chỗ ưu tiên. “Tổ chức bộ máy là một môn khoa học. Mà khoa học nó có KPI, có cách tiếp cận cụ thể. Tại sao cần bấy nhiêu người? Tại sao cần người này?… Trả lời hết những câu hỏi đó xong, những chỗ thừa ra, người nào thừa ra thì cắt thôi. Ví dụ ngày trước cần rất nhiều người chỉ để làm excel, nhưng nay số hóa rồi thì khâu này có thể cắt đi 80% nhân sự. Nhưng cũng có chỗ phải bổ sung thêm mới đủ để bứt phá. Nên tinh gọn bộ máy thực sự là một cuộc cách mạng. Mà đã là cách mạng thì cần sự dũng cảm…”, Trần Bảo Minh lý giải.

Ở góc độ doanh nghiệp, dũng cảm của Trần Bảo Minh, còn là dám từ bỏ “vinh quang” của quá khứ để vẽ lại hướng đi của tương lai. Minh gọi đó là “tư duy truyền thống”, nó ẩn nấp đâu đó trong mỗi người, trong chính chúng ta và thỉnh thoảng lại trỗi dậy. Đơn giản như tâm lý muốn sử dụng lại những cách, những giải pháp, vũ khí đã giúp mình thành công trong quá khứ khi rơi vào bế tắc ở hiện tại. “Những gì trước thành công phải xóa đi. Đứng trước thách thức mình phải nghĩ mới, làm mới dựa trên tình thế mới, hoàn cảnh mới, nhu cầu mới, đối thủ mới… một cách hết sức biện chứng. Đừng nghĩ rằng quay làm cái đó, biết đâu lại thắng. Thời buổi này làm gì có ăn may, phải có chiến lược bài bản, dài hơi mới thắng được…”, Trần Bảo Minh nhấn mạnh.

i Nutifood và Trần Bảo Minh dũng cảm, vì anh… tự nhận luôn rồi. Nhưng Minh được quyền thế, không chỉ vốn là người lạc quan mà những thành quả Nutifood gặt hái trong mấy năm vừa qua cho anh cái quyền đó. Tất nhiên là tôi nghĩ vậy, chứ Trần Bảo Minh năm nay có niềm vui riêng to đùng. Niềm vui đó giúp anh cân bằng nhiều thứ và cũng vì thế, sự hào hứng của anh có gì đó thụ hưởng nhiều hơn là khoe khoang.

Đều như vắt chanh, doanh số Nutifood những năm qua vẫn tịnh tiến, bất chấp khó khăn khiến không ít doanh nghiệp phải rời cuộc chơi. Năm 2024, Nutifood còn trở thành “tay to” trên thị trường M&A khi mở rộng hệ sinh thái của mình sang giáo dục, kem, thực phẩm chức năng... trong đó có cả mua lại các doanh nghiệp nước ngoài. Trước khi khép lại năm cũ, đón năm mới, nhà dinh dưỡng hàng đầu Việt Nam còn ghi dấu ấn khi “đánh bại” các ông lớn sữa ngoại để chiếm vị trí số 1 thị phần mảng sữa bột pha sẵn trẻ em tại thị trường nội địa. Vị trí này trước kia thuộc về tập đoàn đa quốc gia nhưng kết quả được NielsenIQ, công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu đến từ Mỹ, công bố, doanh số của Nutifood trong mảng sữa bột trẻ em pha sẵn chiếm đến 42,3% thị phần sản lượng, gấp 2,6 lần so với doanh nghiệp đứng thứ 2 trong bảng xếp hạng.

“Làm thế nào để đánh bại người khổng lồ?”, tôi hỏi. Trần Bảo Minh cười lớn: “Mình không vượt qua họ là mình kém”. Dù đã quen với sự tự tin phũ phàng của Trần Bảo Minh, câu trả lời của anh vẫn luôn khiến tôi bất ngờ. Nhưng Minh có lý lẽ của mình: “Một công ty từ Mỹ qua mình mà đứng đầu bao năm vì sao? Em nghĩ đi, thị trường của mình, người tiêu dùng của mình, văn hóa, thói quen, nhu cầu, sở thích của dân mình, mình hiểu hơn cả. Chưa kể người ta nói “nhất cự ly, nhì cường độ”, mình hoạt động tại chỗ mà lại thua ông doanh nghiệp từ đâu đến… chẳng kém còn gì nữa”.

Đúng là rất khó để phản bác những lý lẽ đầy logic của Trần Bảo Minh. Nhưng bao năm qua tại Việt Nam, các tập đoàn đa quốc gia hùng mạnh cả về nguồn lực, kinh nghiệm và chiều dài lịch sử… luôn là những chiến binh “bách chiến bách thắng”. Họ thống lĩnh ngành hàng tiêu dùng từ bột giặt, kem đánh răng, nước rửa chén, nhựa, thời trang, nước ngọt… Đặc biệt từ sau đại dịch Covid- 19, rất nhiều công ty trong nước đã phải “bán mình” cho khối ngoại. Nói không “ngán ngại” họ, đâu dễ gì.

Tôi đem băn khoăn này chia sẻ với Trần Bảo Minh, anh nói, thương trường là chiến trường mà ở đó không chỉ cạnh tranh khốc liệt về chiến lược mà cả tâm lý. “Với một công ty đa quốc gia thì Việt Nam chỉ là một trong số những thị trường của họ. Vì thế, họ không bao giờ để 100% nỗ lực ở đây cả. Nhưng rất nhiều người luôn nghĩ rằng các tập đoàn đa quốc gia sẽ “đánh” bằng mọi giá hay các công ty của Mỹ không bao giờ thua. Thực ra, trong tất cả các phương án, họ đều có kế hoạch rút lui nếu đánh không lại. Nên chủ nhà lì là họ thua. Còn họ mới “đánh” phủ đầu mình đã bỏ chạy thì thua là do tư tưởng chủ bại chứ chưa chắc vì họ mạnh”, Trần Bảo Minh giải thích.

Ngẫm lại thì cũng đúng, không chỉ ở các nước mà ngay tại Việt Nam, việc những “người khổng lồ” thua trận không hiếm. Năm 2016, tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới Wal-Mart sau 8 năm hoạt động ở Hàn Quốc đã bán hết các cơ sở của mình cho tập đoàn bán lẻ nội địa Shinsegae, chính thức rút lui. Việt Nam cũng từng chứng kiến sự rút quân của Auchan, chuỗi siêu thị hàng đầu Pháp vì thua lỗ kéo dài. Parson của Malaysia, thương hiệu cà phê nổi tiếng đến từ Australia Gloria Jean’s Coffees hay chuỗi cà phê NYDC (Singapore)… cũng âm thầm rời cuộc chơi vì cạnh tranh không nổi. “Họ thắng thì càng cắm rễ sâu, đó là nguyên tắc. Còn nói các công ty đa quốc gia mạnh vì gạo, bạo vì tiền, đánh không bao giờ thua là không có đâu. Tất nhiên, các ngành đòi hỏi công nghệ cao như chip, máy bay… với lịch sử hàng trăm năm và đòi hỏi nhiều công nghệ phụ trợ thì mình không có cửa. Nhưng với hàng tiêu dùng đơn giản… mà cũng dâng vị trí số 1 ở sân nhà cho họ thì do mình kém thôi”, Minh nhấn mạnh.

Nutifood và Trần Bảo Minh đang ấp ủ nhiều mục tiêu lớn, không chỉ ở sân nhà mà cả con đường khai phá các thị trường khu vực và thế giới. “Hiện những cái chúng tôi xây dựng mấy năm qua mới chỉ phát huy 30%, còn những cái đang phải nuôi nhưng sẽ đạt độ chín trong kỷ nguyên mới”, Trần Bảo Minh tự tin.

Chúng tôi giao kèo chỉ nói chuyện đúng 2 giờ ở cuộc gặp lần thứ hai, sau cuộc gặp lần đầu kéo dài đến gần 4 giờ. Thế nhưng câu chuyện miên man, cứ kéo đi vô tận.

Trần Bảo Minh đang hào hứng với phát triển thương hiệu kem Celano mà Nutifood đã mang về trong hệ sinh thái của mình gần 2 năm qua. Trước đó, thị trường dậy sóng khi thông tin Hieuthuhai, một rapper đình đám ở thời điểm hiện tại trở thành CEO của Celano. Nutifood cũng cho thấy độ nhanh nhạy vượt trội khi kết hợp với 4 “anh trai” đang được giới trẻ phát cuồng sau chương trình thực tế thành công bậc nhất năm 2024 Anh trai say hi trong buổi Mega Live cùng Nuvi hồi đầu tháng 11.2024.

Trần Bảo Minh cười lớn thú nhận, anh mới phát hiện không chỉ tuổi teen mà ngay cả trẻ con dưới 10 tuổi cũng rất thích các rapper. “Văn hóa thần tượng đóng góp rất lớn vào sự phát triển kinh tế nói chung và ngành công nghiệp giải trí nói riêng. Em thấy đấy, văn hóa thần tượng đã giúp ngành công nghiệp thời trang, mỹ phẩm, phim ảnh, ca nhạc… của Hàn Quốc phát triển vượt trội, ảnh hưởng đến cả khu vực và thế giới. Dù muốn hay không mình cũng phải thừa nhận, giới trẻ luôn có thần tượng để làm theo, gọi là đu idol ấy. Nếu mình khai thác theo hướng tích cực không chỉ phát triển kinh tế sáng tạo, truyền thông, giải trí mà còn tạo được sân chơi lành mạnh cho giới trẻ”, Trần Bảo Minh nói. Anh cũng tiết lộ, 4 năm trước Nutifood đã từng có ý định mời nhóm nhạc nổi tiếng thế giới của Hàn Quốc là BTS để xây dựng một thương hiệu dành cho tuổi teen nhưng vì nhiều lý do việc này không thành. “Giờ thì đúng người đúng thời điểm. Thương hiệu Celano là độc lạ khác biệt. Với vai trò Giám đốc trải nghiệm, Hieuthuhai sẽ cùng với người dùng, nhất là giới trẻ trải nghiệm sản phẩm theo một cách riêng, độc đáo, khác biệt, hứa hẹn những bất ngờ táo bạo trong thời gian sắp tới, Minh hào hứng.

Cuối cùng thì tôi cũng hình dung phần nào “những cái trụ” hay “những đường ray” để đi vào tương lai mà Trần Bảo Minh nhắc đến khá nhiều lần trong câu chuyện của chúng tôi. Minh bảo, quan trọng nhất vẫn là xây đường mới để đi chứ không phải chỉ lo giải quyết việc tắc đường. Vì mỗi con đường sẽ dẫn tới một mục tiêu khác nhau, doanh nghiệp phải xây dựng nhiều trụ cột, nhiều con đường, tránh phụ thuộc vào một cơ hội duy nhất.

“Thị trường nhiều đối tượng khách hàng từ trẻ em, tuổi teen, người trưởng thành cho đến người già. Đó là những nhu cầu khác nhau và ở thời đại công nghệ ngày nay, nhu cầu đó biến đổi liên tục. Ví dụ trước đây người ta không dùng thực phẩm chức năng nhưng giờ sử dụng vì sự tiện dụng của nó. Việc của nhà sản xuất là phải phát hiện ra các xu hướng, xây các con đường rồi mới cho xe chạy và về đích. Có những ông suốt ngày đầu bù tóc rối vì không xây đường nhưng mang xe ra chạy. Khi nó tắc thì làm đủ thứ, nào là đánh thuế, tăng giá xe, nâng mức phạt… nhưng không giải quyết được vấn đề. Muốn kinh tế phát triển tốt thì phải mở đường làm cầu, người ta nói thông đại lộ tới đại phú mà”, Trần Bảo Minh phấn khích.

Nhưng Minh cũng thừa nhận, áp lực xây dựng các trụ cột mới, làm đường ray mới luôn hiện hữu. “Mình làm mọi cách để ngày 31.12 đạt mục tiêu của năm đó nhưng hôm sau ngủ dậy, mọi cái lại bắt đầu với một đỉnh núi cao hơn sừng sững trước mắt. Áp lực lúc nào cũng có, lúc thì nó trở thành niềm vui, lúc thì nó trở thành gánh nặng… Nhưng kinh doanh mà, cứ tiến lên thôi”, Trần Bảo Minh nói.

...Trời cũng chuyển sang chiều tự lúc nào không biết. Một cách chính xác là chúng tôi lao ra khỏi quán cà phê vì đã quá thời gian giao ước từ lâu… Cuộc sống mà, cứ tiến về phía trước thôi.