Thái Lan xả kho gạo: Doanh nghiệp và chuyên gia VN 'sốt vó'

Sau 3 tháng đầu năm khá sôi nổi, thị trường lúa gạo ở ĐBSCL thời gian gần đây “hạ nhiệt” trở lại. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo ở chợ Bà Đắc (Tiền Giang) cho biết Trung Quốc cũng giảm “ăn” hàng. Tình hình tương tự cũng diễn ra tại một số địa phương khác ở ĐBSCL.

Nhà nhập khẩu “án binh”

Thông tin mới nhất từ Hiệp hội lương thực VN (VFA) cho biết giữa tháng 4, giá lúa khô loại thường giao tại kho ở ĐBSCL dao động từ 5.400 - 5.500 đồng/kg, nếu so với cuối tháng 3 giảm khoảng 100 đồng/kg. Giá gạo nguyên liệu loại 1 làm ra gạo 5% tấm hiện khoảng 6.950 - 7.050 đồng/kg, cuối tháng 3 là 7.000 - 7.100 đồng/kg. Các loại gạo thành phẩm từ 5 - 15% tấm không bao bì cũng giảm trung bình 50 đồng/kg. Ông Hồ Minh Khải, Giám đốc Công ty TNHH MTV nông nghiệp Cờ Đỏ (Cần Thơ), cho biết không chỉ có lúa thường mà giá lúa thơm cũng giảm nhẹ vì doanh nghiệp nhập khẩu cũng không dám mua vì họ sợ Thái Lan xả hàng, giảm giá.

Lúa gạo VN đang đối mặt với nguy cơ mất mùa mất giá Ảnh: Chí Nhân

Ông Khải nói thêm, hiện nay nhiều doanh nghiệp chỉ “đi” các hợp đồng tập trung là chính nhưng số lượng giao cũng gần hết. Chúng ta cũng chưa có hợp đồng mới. Trong khi đó các hợp đồng thương mại hiện nay rất “vắng”. Thông tin Thái Lan xả kho với số lượng lớn làm các nhà nhập khẩu ít nhiều cũng bị tác động. Họ buộc phải tạm ngưng lại để nghe ngóng thông tin thị trường và chờ xem tuyên bố của Thái Lan được thực hiện như thế nào, diễn biến giá lúa gạo trong thời gian tới…

Một doanh nghiệp ở Tiền Giang (không muốn nêu tên) phân tích, gạo VN chủ yếu là gạo trắng 5%, không có tên tuổi, giá thấp, phục vụ các thị trường bình dân. Đối tượng này rất nhạy cảm về giá. Nay có một nguồn cung lớn đổ vào thị trường thì gạo VN chính là đối tượng bị cạnh tranh trực tiếp. Chính vì vậy mà nhiều nhà nhập khẩu, kể cả khách hàng tiểu ngạch từ Trung Quốc đã trì hoãn kế hoạch mua hàng của mình. Doanh nghiệp xuất khẩu VN cũng hồi hộp theo dõi diễn biến xả kho của Thái Lan như thế nào?

Áp lực giảm giá lúa gạo là nguyên tắc thị trường khi có một nguồn cung lớn. Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cũng thẳng thắng nhìn nhận: “Một khi nguồn cung tăng mạnh mà cầu chưa theo kịp thì sẽ tạo áp lực giảm giá, nên VN cũng cần chủ động lên kịch bản ứng phó”.

Xuất khẩu gạo của VN đã “hạ nhiệt” so với 3 tháng đầu năm Ảnh: Diệp Đức Minh

Nhiều quan chức ngành nông nghiệp và cả VFA cho rằng việc trên “sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến gạo VN”, “gạo Thái Lan xả kho nên chất lượng thấp, thị trường có nhu cầu gạo tươi…". “Có lẽ họ bận lo chống hạn, mặn nên chưa kịp cập nhật thông tin và có giải pháp ứng phó”, một chuyên gia bình luận.

GS-TS Bùi Chí Bửu, nguyên Viện trưởng, Viện Khoa học Nông nghiệp miền Nam, phân tích: Thị trường gạo thế giới bão hòa ở mức 40 triệu tấn/năm. Trong đó Thái Lan cung cấp 8-9 triệu tấn, VN là 6-7 triệu tấn. Giờ họ đẩy lên 11-12 triệu tấn, làm cung vượt cầu thì theo quy luật thị trường giá phải giảm.

Nhiều ý kiến cho rằng nhu cầu gạo thế giới năm nay tăng vì hiện tượng El Nino gây mất mùa ở nhiều nơi. Nhưng thực tế, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) vừa cho biết hiện tượng El Nino gây mất mùa chỉ ảnh hưởng một vài phần trăm sản lượng lúa gạo trên thế giới. Trong khi đó một số nước khác không bị ảnh hưởng vẫn được mùa.

GS Bửu cho biết thêm ngoài Thái Lan, Ấn Độ cũng dự kiến xả kho của họ. Đất nước này có 4 triệu hecta lúa và kho dự trữ cho 1,2 tỉ dân thì chúng ta hình dung kho của họ to cỡ nào? Kinh nghiệm nhiều năm qua cho thấy khi nào một trong 2 nước này xả kho, giá lúa gạo thế giới đều giảm.

Thông tin từ FAO cho thấy từ đầu năm đến nay giá lúa gạo Thái Lan liên tục giảm 8-9% mỗi tháng và sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới. “Điều này cho thấy thương vụ gạo của VN năm nay sẽ gặp nhiều khó khăn”, GS Bửu dự báo.

Khả năng xả kho mạnh GS Bửu cho biết những năm trước thời nữ thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra cũng nhiều lần tuyên bố xả kho. Tuy nhiên chính sách của bà Yingluck lúc đó là giữ giá để hỗ trợ nông dân. Bà cho bung tiền ra để làm điều đó, nhưng những người thực hiện chính sách lại “ăn chặn” khoản này làm chính phủ của bà mất uy tín. Tuy nhiên hiện nay Thái Lan họ tuyên bố xả kho nhưng không kèm theo chính sách giá nên nhiều khả năng họ sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra.