Thành lập cơ quan chuyên trách kiểm soát thu nhập quan chức?

Sáng 31.5, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái thừa ủy quyền của Thủ tướng đã báo cáo các nội dung tiếp thu, giải trình của dự án luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi). Do tính chất phức tạp của vấn đề, dự luật này đã được Quốc hội nhất trí thông qua sau 3 kỳ họp.

Theo đó, Chính phủ tiếp tục mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật ra khu vực ngoài nhà nước, do có sự tán thành của nhiều đại biểu Quốc hội. Dự thảo Luật đã quy định việc áp dụng bắt buộc một số biện pháp phòng ngừa tham đối với tổ chức xã hội do thủ tướng, bộ trưởng Bộ Nội vụ, chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định thành lập, hoặc phê duyệt điều lệ và thường xuyên huy động các khoản đóng góp của nhân dân để hoạt động từ thiện; đối với công ty đại chúng, tổ chức tín dụng; trừ quỹ đầu tư.

Mặc dù một số đại biểu Quốc hội đề nghị thu hẹp phạm vi đối tượng có nghĩa vụ kê khai; tập trung vào các đối tượng giữ vị trí có nguy cơ tham nhũng cao, nhưng ban soạn thảo giữ nguyên phạm vi như dự thảo cũ, tức là đối tượng kê khai là tất cả cán bộ, công chức, vì cho rằng, đây là “bước đi cần thiết để hình thành đồng bộ hệ thống dữ liệu quốc gia về bản kê khai”, qua đó giúp kiểm soát có hiệu quả những biến động về tài sản, thu nhập của họ khi thuộc diện phải kê khai hằng năm.

Về cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị không quy định trách nhiệm của các cơ quan Đảng trong kiểm soát tài sản, thu nhập của đối tượng thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; mọi trường hợp phải được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Tiếp thu ý kiến này, dự thảo Luật đã được chỉnh lý ở cả 2 phương án: theo hướng không tách riêng quy định về cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập của đối tượng thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý và người có nghĩa vụ kê khai khác trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, thay vào đó, quy định chung như đối với cán bộ, công chức trong cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc hệ thống chính trị.

Có nhiều ý kiến đại biểu đề nghị thành lập cơ quan chuyên trách ở T.Ư để kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Qua tổng kết 10 năm thực hiện luật Phòng chống tham nhũng, ban soạn thảo cho rằng một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc thực hiện các quy định về kê khai, minh bạch tài sản, thu nhập chưa hiệu quả là “chưa có bộ máy được giao nhiệm vụ chuyên trách quản lý bản kê khai và sử dụng, khai thác các thông tin, dữ liệu có được để kiểm soát biến động tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai”.

Để khắc phục, dự thảo đề nghị 2 phương án:

Phương án 1 là thành lập cơ quan chuyên trách kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, nhưng giao cho cơ quan thanh tra các cấp hoặc đơn vị phụ trách tổ chức để tránh phát sinh về tổ chức và biên chế.

Phương án 2 là giao cho Thanh tra Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của người có hệ số phụ cấp chức vụ từ 0,9 trở lên công tác tại Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương; Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Chủ tịch nước, Kiểm toán Nhà nước kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức do mình quản lý.

Vẫn thu thuế 45% với tài sản không chứng minh được nguồn gốc Trước nhiều ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung quy định xác minh một tỷ lệ nhất định các bản kê khai tài sản, thu nhập theo xác suất được thực hiện hằng năm; thậm chí ý kiến đề nghị cần xác minh đối với tất cả các bản kê khai, Chính phủ đã bổ sung quy định về các trường hợp tiến hành xác minh, như xác minh chủ động theo kế hoạch hằng năm được xây dựng theo phương pháp lựa chọn ngẫu nhiên về đối tượng xác minh; để phục vụ cho công tác cán bộ khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền… Chính phủ vẫn giữ phương án truy thu thuế 45% đối với những tài sản không xác minh được nguồn gốc với 4 lý do, trong đó đáng chú ý có lý do phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể ở nước ta hiện nay; thể hiện rõ tinh thần việc thu thuế không loại trừ trách nhiệm hình sự và tịch thu tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai, nếu như các cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh được tài sản đó là do phạm tội mà có, để tránh cách hiểu theo hướng hợp pháp hóa 55% giá trị còn lại của tài sản, thu nhập không có nguồn gốc rõ ràng...