Bom tấn điều trần khiến 'hàng thủ' Nhà Trắng lung lay

Vào ngày thứ tư của cuộc điều trần công khai, ông Gordon Sondland, Đại sứ Mỹ tại Liên minh Châu Âu (EU), hôm 20.11 đã làm rung chuyển “khiên chắn” của chính quyền Washington với lời chứng có giá trị nhất kể từ khi cuộc điều tra được tiến hành. Theo AFP, Đại sứ Sondland trình bày rằng luật sư riêng của Tổng thống Donald Trump, ông Rudy Giuliani đã tìm cách thuyết phục Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy mở cuộc điều tra đối với các đối thủ chính trị của nhà lãnh đạo Mỹ. Đối tượng bị điều tra gồm Burisma (công ty khí đốt mà con trai của cựu Phó tổng thống Joe Biden có chân trong hội đồng quản trị); gia đình ông Biden; và vụ chính quyền Kiev bị đồn xâm nhập các máy chủ của Ủy ban Bầu cử quốc gia đảng Dân chủ (DNC) để cài chứng cứ giả khiến Nga bị nghi ngờ nhúng tay vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Nếu Tổng thống Zelenskiy đồng ý, “phần thưởng” sẽ là cuộc gặp tại phòng Bầu dục với chủ nhân Nhà Trắng. “Tôi biết rằng các thành viên của ủy ban này (Ủy ban Tình báo Hạ viện) thường thu gọn những vấn đề phức tạp này dưới dạng một câu hỏi đơn giản: Liệu có sự đổi chác gì ở đây không?”, tờ The Guardian dẫn lời nhà ngoại giao. “Giống như tôi đã làm chứng trước đó, liên quan đến cuộc gọi từ Nhà Trắng và cuộc gặp thượng đỉnh song phương (tại phòng Bầu dục), câu trả lời là có”. “Yêu cầu của ông Giuliani là sự đổi chác, theo đó Tổng thống Zelenskiy sẽ được thu xếp thăm Nhà Trắng. Ông Giuliani yêu cầu Ukraine phải tuyên bố mở cuộc điều tra về vụ cài chứng cứ giả và Burisma... và chúng tôi biết rằng những cuộc điều tra này vô cùng quan trọng đối với tổng thống Mỹ”, ông cho biết. “Chúng tôi làm theo chỉ đạo của tổng thống”, Đài CNN dẫn lời xác nhận của đại sứ.

Ông Sondland thừa nhận chưa nghe bất kỳ chỉ đạo nào từ Tổng thống Trump liên quan đến việc ngưng khoản viện trợ quân sự cho đến khi chính quyền Kiev có hành động thực tế. Tuy nhiên, ông bổ sung, cho đến đầu tháng 9, “rõ ràng ai cũng biết về chuyện này”. Vị đại sứ cũng khẳng định luôn cập nhật mọi hoạt động của mình cho Bộ Ngoại giao và các quan chức thuộc Hội đồng An ninh quốc gia. “Ai nấy đều biết rõ chuyện gì đang xảy ra. Chẳng có gì là bí mật cả”, ông Sondland nói và nêu rõ những cái tên gồm Phó tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Mike Pompeo và quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney. Tuy nhiên, đại diện của 2 ông Pence và Pompeo đều bác bỏ sự liên quan, khẳng định ông Sondland không hề trao đổi về các điều kiện liên quan đến cuộc điều tra ở Ukraine.

Lời khai của Đại sứ Mỹ tại EU thực sự gây bão đối với Nhà Trắng. Bản thân Tổng thống Trump đã lập tức biện hộ cho mình: “Tôi không muốn gì cả. Tôi không hề muốn chuyện đổi chác gì ở đây. Tôi chỉ nói với ông Zelenskiy hãy làm điều đúng đắn”. Tuy nhiên, cuộc điều trần sau đó cùng ngày một lần nữa giáng đòn tấn công hạng nặng, phá hủy lập luận lâu nay của chính quyền Washington rằng Ukraine không hề biết sẽ bị hoãn viện trợ nếu không làm theo lời của Tổng thống Trump.

Tham gia điều trần, Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Laura Cooper cho hay vào ngày 25.7 nhân viên của bà đã nhận được thư điện tử hỏi về khoản viện trợ quân sự gần 400 triệu USD cho Ukraine. “Vào ngày 25.7, nhân viên của tôi nhận được câu hỏi từ sứ quán Ukraine rằng phải chăng hoạt động viện trợ đang xảy ra vấn đề”, bà Cooper nói trước Ủy ban Tình báo Hạ viện. “Vì lúc đó chúng tôi không rõ chỉ đạo là gì và đề nghị sứ quán Ukraine hãy kiểm tra lại với Bộ Ngoại giao Mỹ”, theo bà.

Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff đánh giá vụ điều tra có quy mô rất lớn. Ông đồng thời cảnh báo Ngoại trưởng Pompeo và những quan chức đang từ chối cung cấp tài liệu cùng lời khai sẽ “tự chuốc họa vào thân”.