Khảo cứu công phu suốt dọc dài biên giới
Hẳn tác giả đã phải dành rất nhiều thời gian và công sức cũng như tâm huyết dày công thực hiện, để cuốn sách Theo dấu phù sa (Nhà xuất bản Văn học, tháng 1.2022) trở thành một khảo cứu công phu suốt dọc dài biên giới. Cuốn sách gồm 24 bút ký có nội dung về tình đoàn kết hữu nghị giữa các nước Việt Nam và Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan… qua những thăng trầm lịch sử. Những trang viết dựa trên những cuộc “thám hiểm” lần theo dòng sông của hơn 60 triệu dân dọc hai bên sông Mekong. Dòng sông mẹ Mekong chảy qua 6 quốc gia, từ thượng nguồn với tên gọi sông Trát Khúc trên địa phận Trung Quốc, qua các quốc gia Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam.
 |
Bìa sách Theo dấu phù sa của tác giả Phạm Vân Anh |
NVCC |
Tính công phu là nhà văn luôn nỗ lực khai thác “chất liệu” quý để biến hóa thành những con chữ thấm đẫm chất sử. Những trang viết mang đậm hương vị dân gian mà tác giả dày công tìm ra những nhân vật, và hình ảnh, câu nói cô đọng của họ để gieo vào tâm trí người đọc, “khơi lên những cảm thức về sự sống và tình yêu thương” như cách nói của nhà văn Kiều Bích Hậu.
Mang lại xúc cảm mạnh về dòng Mekong
Bằng giọng văn khi mềm mại dịu dàng của một nhà văn nhưng cũng trào lộng mạnh mẽ như sóng cuộn, khi hào sảng ngút ngàn như gió mây, Phạm Vân Anh thực sự mang lại những trang sách thú vị cho độc giả. Như thể, tác giả dẫn dắt họ cùng trải nghiệm dòng sông vĩ đại ấy, cùng vượt núi, xuyên rừng, băng đồng bằng, về với biển.
Ngôn ngữ sáng tạo, biến ảo khôn lường, Phạm Vân Anh miêu tả đặc tính cách dòng Mekong, trong đó bao gồm đủ sắc thái: hung dữ, hiền hòa, trầm lắng, ưu tư cùng bao nổi chìm. Dòng sông ấy là thiên nhiên, là vô tận, là sự sống của con người nhưng khó tránh khỏi những xâm hại không thể nắm bắt trước lòng tham của con người.
 |
Tác giả Phạm Vân Anh |
NVCC |
Độc giả được khám phá bao điều hấp dẫn về sông nước, và vùng văn hóa miền ven sông. Thật thú vị khi người Lào và người Thái Lan gọi sông là “Mẹ của Nước”. Lời gọi ấy thật thân thương gần gũi thể hiện lòng biết ơn cội nguồn. Qua mỗi quốc gia, dòng sông Mẹ lại mang tên khác nhau, nhưng tựa chung là mang lại cội nguồn sự sống mà con người cần phải trân trọng.
Qua những áng văn mang tính tư duy của nhà khảo cứu, tác giả đưa ra những nhận định sắc sảo, phân tích sâu sắc làm nổi bật chức năng, lịch sử và văn hóa của dòng Mekong. Các quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ dòng sông là dân Lào, Campuchia, Việt Nam được tác giả chỉ dẫn tường tận, kỹ lưỡng, để mang lại cái nhìn cận cảnh cho độc giả về vựa cá khổng lồ từ Biển Hồ đổ về sông Tiền, sông Hậu, giúp người đọc thêm biết ơn dòng sông mẹ Mekong.
Đất và người huyền thoại
Tôi thật sự xúc động qua những bài ký về đất và người, những “đặc sản" văn hóa bao gồm sử thi, đồng thoại, huyền thoại về lịch sử đánh giặc giữ đất, giữ nước của 40 tộc người trên khắp các vùng biên cương đất nước được tác giả khắc họa như một bức tranh sinh động. Cho dù có những biến cố lớn trong lịch sử với những nỗi đau và mất mát khó quên nhưng các dân tộc có chung dòng Mekong, chung đường biên giới ngày nay đều gắng sàng lọc, gìn giữ lại những tình cảm thân thiện, những yêu thương quý giá để sống chung trong tương lai.
Mỗi tộc người ở vùng đất khác nhau, mỗi người dân đều có niềm tự hào, có nền văn hóa riêng, nhưng tất thảy đều mong muốn được sống trong hòa bình, trong đoàn kết, hữu nghị. Cùng chung sống với nhau như người anh em, sẵn lòng chia ngọt sẻ bùi. Tình đoàn kết hữu nghị giữa các nước Việt Nam và Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan… trong quá khứ cũng như hiện nay đều đáng tôn vinh. Tình đồng chí, láng giềng bền chặt, sát cánh bên nhau chiến đấu bảo vệ và xây dựng đất nước giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước láng giềng cần được phát huy.
Qua các bút ký, thật bất ngờ được gặp những nhà “ngoại giao chân đất” - là “Lũy thành hồn hậu”. Họ là những nông dân sinh sống nhiều đời biên giới của 4 nước như các ông Hai Đời, Hai Bé, Pon Sà-ron, Đoi-ty Chăn… trên biên giới Việt Nam - Campuchia được bà con yêu quý vì đã có công xây dựng tình đoàn kết giữa hai dân tộc. Hay các ông Vi Văn Tít, Dông Nụ, Thào Khắt, Hồ Ray, A Dói… đã tạo nên những bài ca đẹp về tình anh em trên biên giới Việt Nam - Lào. Rồi còn có những người như trưởng thôn Vương Chính Phúc, Bí thư Tô Minh Phương, ngư dân Sìn Dỉ Gai, Lương Đại Bân cũng đã đoàn kết bảo nhau sản xuất, canh tác để xây dựng biên giới chung ngày một phát triển trên biên giới Việt Nam - Trung Quốc.
Đặc biệt, trong phần về Những quân bạn quốc tế, tôi khám phá và hiểu hơn qua những tình huống đáng chú ý trong lịch sử quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, khi quân đội Việt Nam đã cùng quân đội Trung Quốc triển khai thành công chiến dịch "Thập vạn đại sơn" năm 1949 khiến sử sách Trung Quốc cũng đã ghi lại công lao của bộ đội Việt Nam. Đó quả là tư liệu quý giá, cần được ghi nhận cho mai sau.
Khi đọc đến những trang viết về câu chuyện cảm động của những chiến sĩ làm nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sĩ và chuyên gia Việt Nam tại Lào và Campuchia, tôi không kìm được lòng tôn trọng và thương cảm. Bút ký Tìm đồng đội bên những người đồng chí là một bài ca đầy ân tình, thể hiện sự kết nối từ quá khứ tới hiện tại của tình đoàn kết chiến đấu ba nước Đông Dương. Các bút ký Khi Đảng viên là sứ giả hữu nghị, Líu lo một triền rừng, Khiêu Rưm, người bạn quý, Một đôi vai, ba trọng trách… giúp tôi hiểu sâu về mối quan hệ trân quý trên nhiều lĩnh vực giữa những cán bộ, người dân của Việt Nam và nhân dân chức năng các nước láng giềng trong giai đoạn hiện nay.
Thông điệp sâu xa
Thông điệp sâu xa mà tác giả muốn truyền tải cho bạn đọc là muốn đến với người dân tộc trước hết phải hiểu và tôn trọng văn hóa của họ. Văn hóa chính là yếu tố đầu tiên để hiểu biết và gắn kết con người với con người, giữa dân tộc này với dân tộc khác.
Một thông điệp khác mà tác nhấn mạnh, đó là tình người, tình thân tộc, dân tộc giữa các quốc gia có chung đường biên giới. Trong cuốn sách này, tác giả khắc họa chân dung một số nhân vật điển hình có đóng góp quan trọng trong công tác đối ngoại trên nhiều lĩnh vực, góp phần xây dựng biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác, cùng phát triển. Thông điệp tiếp theo là chỉ có tình yêu thương vượt qua mọi khoảng cách, vượt qua mọi đường biên giới, mới có thể giúp con người nương tựa vào nhau, gắn kết vững bền để trường tồn.
Theo dấu phù sa là một tập bút ký, một cuốn sách đặc biệt, nội dung phong phú, đặc sắc, là tư liệu quý về tình hữu nghị giữa các nước láng giềng dọc hai bên sông Mekong.
Bình luận (0)