Thi tốt nghiệp THPT: Tranh cãi đề tiếng Anh có 2 lựa chọn đúng trong một câu

Mạng xã hội đêm qua nảy lên tranh cãi đề tiếng Anh thi tốt nghiệp THPT có 2 lựa chọn đúng trong một câu. Cụ thể, bài thi đã trích dẫn ngữ liệu sau với yêu cầu chọn một đáp án cần được sửa lỗi, dựa trên 4 lựa chọn được gạch dưới:

"Their pioneering (A) research showed that the learning motivation of the two groups of learners was quite distinctive (B) from each other, and the comparative (C) group whose learning motivation was stronger performed better than the control (D) group".

(Tạm dịch: Nghiên cứu tiên phong của họ cho thấy động cơ học tập của hai nhóm người học khá khác biệt với nhau, và nhóm thí nghiệm, với những người có động cơ học tập mạnh mẽ hơn, đạt kết quả học tập tốt hơn nhóm đối chứng).

THANH NIÊN ONLINE

Người bản xứ cũng gặp khó?

Dù đề chỉ yêu cầu chọn đáp án cần được sửa lỗi, nhưng theo cư dân mạng, có đến hai đáp án sai trong ngữ liệu này là 'distinctive' (câu B) và 'comparative' (câu C), gây khó khi làm bài. Cụ thể, nhiều thí sinh, chuyên gia cho rằng 'distinctive' sai vì không thể đi với giới từ 'from'. Còn 'comparative' lại sai về bối cảnh nghiên cứu khoa học được đề cập trong ngữ liệu.

Chẳng hạn, Lê Minh Quân, học sinh Trường THPT Trần Khai Nguyên (TP.HCM), cho biết em phân vân rất nhiều và "đánh cược" chọn 'comparative' thay vì 'distinctive', "vì lạ và đọc ít thuận miệng hơn 3 từ còn lại". Còn Nguyễn Ngọc Tố Hân, học sinh Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (TP.HCM), thì nhận xét 'distinctive' và 'comparative' đều đúng nên em đã chọn câu D là 'control'.

Với nền tảng kiến thức liên quan đến khoa học, anh Nguyễn Trung Đức, từng đạt 9.0 IELTS và hiện là giáo viên luyện thi tại Hà Nội, chọn đáp án 'comparative' vì trong nghiên cứu, các nhà khoa học dùng những thuật ngữ cố định là 'comparison group' và 'control group', chứ không phải 'comparative group'.

NGỌC LONG

"Trong bối cảnh ngữ liệu, về nghĩa thì 'distinctive' đúng, nhưng về cấu trúc thì 'distinct' chính xác hơn vì 'distinctive' thường đứng trước danh từ chứ ít khi đứng sau 'to be', 'distinct' thì lại có cấu trúc 'to be distinct from' khớp với đề bài. Tôi đoán là người ra đề muốn thí sinh phân biệt hai cách dùng từ này, nhưng không ngờ tới 'comparative' cũng sai", nam giáo viên chia sẻ.

Một tài khoản có gần 850.000 lượt theo dõi trên Facebook, tự giới thiệu là giáo viên tiếng Anh có kinh nghiệm hơn 10 năm luyện thi, cho biết đây cũng là câu hỏi đến giờ vẫn gây tranh cãi, và nhìn nhận cả 'distinctive' và 'comparative' đều sai.

"Theo cô Pauline, tác giả của bộ sách IELTS, không thể nói 'distinctive from each other', như vậy thì 'distinctive' là đáp án sai. Một giáo viên bản ngữ khác thì nói 'comparative' sai mà 'distinctive' cũng không đúng", người này viết và trích dẫn hình ảnh trao đổi với những người bản xứ được đề cập.

CHỤP MÀN HÌNH

Anh Luyện Quang Kiên, giáo viên luyện thi tại Hà Nội từng 5 lần đạt 9.0 IELTS, cũng khuyên thí sinh nên vui lên nếu sai câu hỏi này, vì "đến người bản xứ cũng không đồng ý với nhau". Theo nam giáo viên, 'distinctive from' thì vẫn có thể hiểu được và có nhiều văn bản sử dụng cách viết này.

"Dạng thường dùng hơn rất nhiều của từ này là 'distinctive + danh từ' để thể hiện bản chất khác nhau của các thứ đang được dùng để so sánh. Còn 'distinct' thường dùng dưới dạng 'A is distinct from B' để chỉ ra rằng có sự khác biệt nhất định nào đó. Đây là điểm khiến nhiều thí sinh phân vân", anh Kiên nói.

Cũng theo chủ nhân bảng điểm 9.0 IELTS, 'comparative group' sai về collocation, đúng sẽ là 'experimental/comparison group'. "Ở đề này, đáp án đúng hơn sẽ là 'comparative', nhưng lại ít học sinh đọc nghiên cứu khoa học để biết được lỗi sai. Điều này trái với với chủ trương giảm tải của Bộ GD-ĐT", anh Kiên cho hay.

Có 2 đáp án chính xác, vì sao?

Chia sẻ với phóng viên Báo Thanh Niên, một chuyên gia trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh, dẫn phần giải thích của các từ điển Longman, Cambridge để cho thấy 'distinct' thường đi với giới từ 'from' để tạo thành cụm 'distinct from each other', không phải là 'distinctive'. "Distinctive thường đứng một mình, ví dụ như 'the flavour is distinctive', còn ghi 'distinctive from' thì sai về 'word use' (cách dùng từ)", người này nói thêm.

Còn 'comparative', theo chuyên gia, là sai về 'collocation' (cách kết hợp từ để tạo thành cụm có nghĩa), tức là ít ai dùng 'comparative group' trong ngữ cảnh đề bài nêu, mà 'comparison' hoặc 'control group' thì phổ biến hơn. "Nó tương tự như khi nói 'cậu bé can trường đánh nhau với con rắn' thay vì là dũng cảm đánh nhau, nghe kỳ lạ nhưng vẫn chấp nhận được", người này ví von.

NGỌC LONG

Giải thích rõ hơn ở góc độ khoa học, chuyên gia cho biết khi nghiên cứu sẽ có một nhóm gọi là nhóm thí nghiệm (experimental group) để áp dụng phương pháp nào đó, còn lại là nhóm đối chứng (control/comparison group) không dùng phương pháp gì hết để so sánh. "Có thể ý đồ của người ra đề là 'đố' chữ 'comparison' này. Nói chung, đây là một câu 'lỗi' có cả 2 đáp án chính xác", người này nhận định.

Từng học chuyên Anh và đạt giải nhì học sinh giỏi cấp quốc gia, sau đó là 9.0 IELTS, anh Cao Nguyên Cường, chuyên viên Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài chính), cũng đồng tình rằng cả 2 đáp án "đều có vấn đề". "Tuy nhiên, trong bài trắc nghiệm, đôi khi sẽ có câu hỏi có nhiều hơn một đáp án chính xác và người học sẽ chọn câu tốt nhất, tức đúng nhất hoặc sai nhất", anh Cường nêu quan điểm.

Giải thích cụ thể, anh Cường chia sẻ 'distinctive' không đi với 'from', khác với những cụm thông dụng như 'different from', 'distinct from'. Các diễn đạt có 'distinctive from' rất hãn hữu và chỉ có trong một số bài báo nhỏ lẻ, và do người bản địa dùng sai ngữ pháp, nam giáo viên nói. "Đây là chuyện rất bình thường, giống như người Việt viết nhầm, nói nhịu tiếng Việt", anh Cường chia sẻ.

NVCC

Riêng với 'comparative', chủ nhân bảng điểm 9.0 IELTS cho biết có những cách hiểu khác nhau, và dù hiểu theo cách nào thì từ này vẫn đúng ngữ pháp, chỉ không tối ưu về thuật ngữ trong một số trường hợp. "Còn 'distinctive' trong ngữ cảnh nào cũng sai về ngữ pháp và collocation (kết hợp từ)", anh Cường nhấn mạnh.

Cũng theo anh Cường, bài thi tốt nghiệp THPT sẽ tập trung nhiều vào ngữ pháp hơn thay vì thuật ngữ chuyên ngành, vì đối tượng là học sinh THPT. Vì lẽ đó, lựa chọn tốt nhất trong trường hợp này là đáp án sai nhất, tức là 'distinctive'.

"Trường hợp một câu có nhiều đáp án đúng/sai ít khi xảy ra, và thường không phải chủ đích của người ra đề. Dù không thường gặp, nhưng người làm đề cũng cần chuẩn bị tâm lý và chiến lược nếu gặp những câu như vậy. Việc biên soạn đề thi đôi khi không hoàn hảo, vì vậy thí sinh, giảng viên cần nắm được những trường hợp như vậy và phải biết được đáp án nào 'tốt hơn' để lựa chọn", anh Cường nêu quan điểm.