435/455 đại biểu Quốc hội ‘khước từ’ chỉ định thầu Long Thành cho ACV

Trước khi biểu quyết thông qua toàn bộ dự thảo nghị quyết, Quốc hội cũng biểu quyết thông qua Điều 1 của dự thảo (cũng với 435/455 đại biểu tán thành, chỉ khác ở chỗ có 12 đại biểu không tán thành và 8 đại biểu không biểu quyết).

Theo Nghị quyết này, Quốc hội đồng ý đầu tư xây dựng 1 đường cất hạ cánh và 1 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ đồng bộ với công suất 25 triệu hành khách/năm, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm trong giai đoạn 1 của sân bay Long Thành.

Điều chỉnh diện tích đất cho quốc phòng từ 1.050 ha thành 570 ha dành riêng cho quốc phòng và 480 ha cho xây dựng kết cấu hạ tầng hàng không dùng chung quân sự và dân dụng. Việc quản lý, sử dụng phần diện tích dùng chung thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về hàng không dân dụng; ưu tiên cho hoạt động quân sự khi thực hiện nhiệm vụ quốc phòng.

Quốc hội cũng nhất trí bổ sung 2 tuyến giao thông kết nối vào dự án: tuyến số 1 nối với Quốc lộ 51; tuyến số 2 nối với đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực hiện theo quy định của pháp luật.

Quốc hội cũng không chỉ định thầu, vì “luật Đấu thầu đã quy định rõ các hình thức lựa chọn nhà đầu tư, việc lựa chọn nhà đầu tư thuộc thẩm quyền của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ”.

Với đặc thù Long Thành là dự án quan trọng quốc gia có quy mô lớn, phức tạp, phải bảo đảm phát triển kinh tế, xã hội, đồng thời với bảo đảm quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia; Nghị quyết đã quy định các nguyên tắc về quốc phòng, an ninh, lợi ích của quốc gia, bảo đảm sự quản lý của Nhà nước, bảo đảm tiến độ... trên cơ sở đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, lựa chọn nhà đầu tư.

Tỷ lệ đại biểu tán thành thông qua Nghị quyết về Báo cáo khả thi sân bay Long Thành Ảnh V.H

Do đó, thay vì viết là Quốc hội “chấp thuận phương án đề xuất của Chính phủ” về ”nguồn vốn và hình thức đầu tư” như dự thảo lần đầu, thì sau khi nhiều đại biểu Quốc hội góp ý, Nghị quyết đã được thông qua với nội dung: "Chính phủ lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật bảo đảm quốc phòng, an ninh và lợi ích của Nhà nước, lợi ích của Quốc gia; bảo đảm sự quản lý của Nhà nước theo quy định của pháp luật về hàng không dân dụng và sử dụng cho mục đích quân sự”.

Tuy nhiên, Quốc hội không ghi ràng buộc "không làm ảnh hưởng đến nợ công” vào nghị quyết, dù có nhấn mạnh việc "không sử dụng bảo lãnh Chính phủ”.

Có sự thay đổi này vì ACV là doanh nghiệp có hơn 95% vốn nhà nước, nên kể cả ACV vay nợ không có bảo lãnh Chính phủ cũng vẫn sẽ làm tăng nợ công. Theo báo cáo của Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, ACV dự kiến sẽ phải vay 2,6 tỉ USD trong giai đoạn 1, chưa kể đến khoảng 11 tỉ USD khác để thực hiện giai đoạn 2 và 3.

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho biết, tại tờ trình mới nhất lần này, Chính phủ lại dự toán tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án là 4,779 tỉ USD, chưa bao gồn chi phí bồi thường, tái định cư (gần 1 tỉ USD).

Do đó, so với cơ cấu vốn giai đoạn 1 tại Nghị quyết 94 (114.450 tỉ đồng, tương đương gần 4,8 tỉ USD, đã bao gồm chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng) thì mức đầu tư hiện nay đã vượt gần 1 tỉ USD.

Dù vậy, Quốc hội cho rằng các tính toán trước đều là khái toán, trong khi giai đoạn 1 sẽ phải đầu tư một số hạng mục dùng chung (như hệ thống đường giao thông kết nối tuyến số 1 và số 2; san nền đủ 3 giai đoạn, thi công kết cấu mặt đường giai đoạn 1 cho đường trục chính của Cảng (8.3 km); hệ thống công trình quản lý bay: đài kiểm soát không lưu, đài trạm kỹ thuật ở phía bắc sân bay cho cả 3 giai đoạn...), nên đã giao Chính phủ xem xét, quyết định tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án nhưng phải bảo đảm tổng mức đầu tư cả 3 giai đoạn không vượt quá tổng mức đầu tư quy định tại Nghị quyết 94 là 336.630 tỉ đồng (16,03 tỉ USD).

Về lo ngại của đại biểu liên quan đến tiến độ dự án, khi hiện nay tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng rất chậm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định "tiến độ bàn giao đất vào cuối năm 2020 sẽ là thách thức không nhỏ”.

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt bảo đảm bàn giao mặt bằng phục vụ thi công dự án và bảo đảm tiến độ theo Nghị quyết của Quốc hội.