Bà Quyết Tâm nghẹn ngào: Sao lại nói tăng giờ làm là nhân văn và tự nguyện?

Nêu ý kiến về đề xuất giảm thời giờ làm việc bình thường từ 48 giờ/tuần xuống 44 giờ/tuần trong dự thảo bộ luật Lao động sửa đổi sáng 23.10, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, đề nghị các đại biểu Quốc hội giữ nguyên quy định hiện hành vì phù hợp với thực tiễn nền kinh tế và rất nhân văn.

Theo ông Lộc, hầu hết những quốc gia có trình độ phát triển như nước ta và đang là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của chúng ta thì đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ. Do đó, nếu rút ngắn hơn nữa thời gian lao động làm suy giảm năng lực cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất với tương lai của nền kinh tế Việt Nam.

Bên cạnh đó, ông Lộc cho rằng, giảm thời gian lao động sẽ giảm tiền lương và chậm lại kế hoạch tăng lương cho người lao động bởi mức tiền lương tối thiểu hiện tại được các bên nhất trí và được Hội đồng tiền lương quốc gia thông qua dựa trên tính toán mức lương tối thiểu làm việc 48 giờ/tuần. Nếu giờ thay đổi giảm xuống thì chắc chắn phải tính toán lại cho phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế.

Ông Vũ Tiến Lộc phát biểu tại hội trường sáng 23.10 Ảnh Gia Hân

Theo ông Lộc, các ý kiến lập luận giảm thời gian làm việc thì doanh nghiệp sẽ công bằng với khu vực nhà nước nghe qua có vẻ có lý và mang tính nhân văn. Tuy nhiên, suy nghĩ kỹ sẽ không phải vì 2 khu vực đang không được đặt trên cùng một mặt bằng về thu nhập và tiền lương.

Theo ông Lộc, hiện tại, tiền lương tối thiểu ở doanh nghiệp tại Hà Nội là gần 4,2 triệu đồng tháng và đang tăng lên với tốc độ chóng mặt, trong khi đó tiền lương cơ sở ở khu vực nhà nước chỉ hơn 1,4 triệu đồng/tháng và tăng chậm. “Vì vậy, rút ngắn thời gian làm việc là có phần khập khiễng trong bối cảnh hiện nay”, ông Lộc nói.

Về tăng khung giờ làm thêm, ông Lộc nêu quan điểm, làm thêm giờ là “cực chẳng đã” đối với các doanh nghiệp, nhưng cũng là nhu cầu tự nguyện của người lao động.

Theo ông Lộc, kết quả khảo sát mới đây của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) xác nhận 99% các hợp đồng làm ngoài giờ ở nước ta là có sự thoả thuận tự nguyện của cả hai bên.

Bên cạnh đó, ILO cũng cảnh báo một hiện tượng: có tới 70% doanh nghiệp được đánh giá là không tuân thủ đúng giới hạn tăng ca 300 giờ 1 năm. “Điều này phản ánh một thực tiễn, tăng giờ làm thêm nhiều hơn 300 giờ là yêu cầu của cuộc sống và phù hợp với lợi ích của cả người lao động và người sử dụng lao động. Xuất phát từ thực tiễn này, Chính phủ đề xuất về việc tăng giờ làm thêm là phù hợp”, ông Lộc nói.

Giơ biển tranh luận ngay sau đó, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.HCM) nói: “Đại biểu nói việc duy trì giờ làm bình thường 48 giờ/tuần và tăng giờ làm thêm lên đến 400 giờ/năm là nhân văn, hợp lý và tự nguyện. Tôi không biết đại biểu Lộc nghe từ đâu để nói chính sách này nếu Quốc hội thông qua sẽ nhân văn và tự nguyện?”

Theo bà Quyết Tâm, nếu như điều này được nghe từ người lao động thì rất lạ và bà thật sự bất ngờ, vì bản thân bà nghe rất nhiều công nhân và người làm công tác công đoàn đều nói công nhân không muốn làm thêm giờ, dù thực tế cần làm thêm giờ.

Đại biểu TP.HCM cho rằng, câu hỏi phải trả lời là vì sao công nhân cần làm thêm giờ. “Câu hỏi đó quá dễ trả lời, đó là vì tiền lương, thu nhập hiện nay của người công nhân quá thấp, không đủ trang trải cuộc sống”, bà Tâm nói.

“Hãy nhìn vào cuộc sống thực tế của người công nhân, nhìn vào dáng vẻ của người công nhân, tâm thế của người công nhân khi đến làm việc. Hãy nhìn vào những đứa trẻ mà cha mẹ của họ phải gửi về quê. Có người cha người mẹ nào muốn xa con mình hay không? Thậm chí 1 năm, 2 năm chưa về thăm được con. Có người ông, người bà rất già rồi vẫn phải giữ cháu để cha mẹ chúng đi làm việc”, bà Tâm nghẹn ngào, và cho rằng phải trân trọng những lao động như thế vì họ không cam chịu, không muốn trở thành gánh nặng cho xã hội, họ phải đi tìm việc làm mà nói rằng họ tự nguyện để làm quần quật suốt ngày thì không đúng.

Bà Tâm cho rằng, người lao động cần làm thêm vì thu nhập chứ không phải là tự nguyện. Vì vậy, vai trò của Quốc hội là cần phải làm chính sách như thế nào để người công nhân có thu nhập đủ trang trải cuộc sống, có thời giờ học tập, nâng cao tay nghề, giải trí, chăm sóc gia đình và thực hiện các quan hệ xã hội. Đó là quyền con người mà Hiến pháp quy định.

“Đại biểu phát biểu có nghĩ đến những quy định của Hiến pháp quy định quyền con người thế nào không? Hãy nghĩ đến trách nhiệm của người sử dụng lao động, không chỉ trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn tình người với người lao động nữa”, bà Quyết Tâm gay gắt.

Nữ đại biểu TP.HCM nhấn mạnh, sức cạnh tranh của nền kinh tế không chỉ và không nên dựa chủ yếu vào sức lao động của người lao động, mà còn là năng lực quản trị, đổi mới công nghệ, điều kiện làm việc, sự tiến bộ xã hội.

“Sự tiến bộ xã hội ở đâu khi ta tăng giờ làm và giảm tiền lương của người lao động. Chúng ta giảm 44 giờ có nghĩa là 4 giờ còn lại người lao động có thể làm thêm kiếm thêm thu nhập, đó là tiến bộ chứ, nhân văn cũng ở chỗ đó”, bà Tâm nêu quan điểm.