'Biến' bãi chôn lấp rác thành khu đô thị sinh thái

Hôm qua 10.8, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân có buổi nghe doanh nghiệp (DN) đề xuất giải pháp xử lý các bãi chôn rác lâu năm, xử lý ô nhiễm môi trường và tạo quỹ đất phát triển đô thị.

Giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Toàn Thắng cho biết trong 5 bãi rác chôn lấp đã đóng cửa theo quy định, có 2 bãi rác diện tích lớn là Gò Cát (Q.Bình Tân) 25 ha và Đông Thạnh (H.Hóc Môn) 40 ha; thời gian chôn lấp của 2 bãi này đã hơn 10 năm. Trong đó, bãi Gò Cát sau khi đạt công suất thiết kế chôn lấp 5,3 triệu tấn rác được đóng cửa từ năm 2006 - 2007. Theo ông Thắng, trước khi khai thác quỹ đất ở các bãi rác đã đóng cửa, yêu cầu phải xử lý hết toàn bộ lượng rác đã chôn lấp, san lấp lại bằng đất sạch đảm bảo môi trường.

Từng khảo sát bãi rác Gò Cát, ông Nguyễn Công Hồng, Tổng giám đốc Công ty CP đầu tư và phát triển đô thị TDH Ecoland (Công ty Ecoland), cho hay bãi Gò Cát tương tự bãi rác Soi Nam rộng 6,7 ha ở TP.Hải Dương (chôn lấp gần 1,3 triệu tấn rác và đóng cửa năm 2011) mà công ty này đã xử lý. Theo đó, sau khi đào xới hết lượng rác chôn lấp ở Soi Nam lên, Công ty Ecoland tiến hành phun vi sinh, xử lý mùi và ô nhiễm, qua nhiều bước để xử lý, phân loại gạch đá, sắt thép được chôn lấp để tái sử dụng. Thậm chí phần ni lông trong rác được phân loại đưa vào dây chuyền sản xuất hạt nhựa để tái sử dụng. Phần rác đốt được tiêu hủy theo công nghệ Nhật Bản ở nhiệt độ trên 1.000^oC. Tro xỉ sau đốt (khoảng 10% so với lượng rác đốt) sẽ được đem đi đóng gạch xây dựng những công trình ngầm. Việc xử lý rác đều được Bộ TN-MT giám sát và công nhận đạt các tiêu chí không khí, nguồn nước thải theo quy định.

Khu vực chôn lấp trong bãi rác Gò Cát sẽ hình thành khu đô thị sinh thái?

Trở lại với phương án xử lý ở bãi rác Gò Cát, ông Hồng cho hay đã cùng với nhân viên đi khảo sát và thấy khu vực này rất ô nhiễm. Tuy nhiên, nếu TP.HCM tạo cho cơ chế và nguồn lực, ông Hồng cam kết sẽ xử lý hết rác ô nhiễm ở Gò Cát theo công nghệ đã áp dụng ở bãi Soi Nam; đồng thời tính toán triển khai xây dựng tại đây một khu đô thị. Trước tiên, công ty sẽ giúp TP khảo sát, lập thiết kế, tính toán quy trình, công nghệ xử lý rác. Sau đó TP cho phép công ty nghiên cứu lập quy hoạch 1/500 phát triển một khu đô thị ở khu vực này. “Chúng tôi muốn làm đô thị luôn ở đây, bởi lý do để tạo nên nguồn lực phát triển và tạo ra một mô hình đô thị sinh thái theo mô hình Ecopark mới đủ sức hấp dẫn”, ông Hồng nói và cho rằng: “Nếu quỹ đất của bãi rác Gò Cát sau khi xử lý làm công viên cây xanh thì ngân sách nhà nước cũng tốn nhiều chi phí. Nhưng nếu quỹ đất đó để phát triển đô thị sinh thái sẽ tạo ra nguồn thu và nhà nước không tốn tiền để xử lý rác đã chôn lấp trước đó”.

Tại buổi làm việc, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan khẳng định quan điểm của TP là việc xử lý bãi rác phải kết hợp với chỉnh trang đô thị. TP đã có chủ trương về vấn đề này nhưng hiện việc triển khai còn chậm.

Ông Võ Văn Hoan cho hay hiện TP đã nhận được đề nghị từ 6 nhà đầu tư khác với những phương pháp, cách tính khác nhau. Đề nghị của Công ty Ecoland sẽ được TP lưu ý để xem xét trong quá trình triển khai, mời gọi đấu thầu. Lợi thế của Công ty Ecoland là “nói thật, làm thật” khi đã triển khai dự án tương tự với thời gian nhanh, tạo ra hiệu quả.

Riêng về vấn đề lập quy hoạch bãi rác Gò Cát mà Công ty Ecoland đề xuất, ông Hoan cho biết việc này phải do TP thực hiện, chứ không để doanh nghiệp làm. Bởi khi lập quy hoạch TP phải có phương án tính toán tổng thể của cả khu vực chứ không quy hoạch riêng cho dự án ở bãi rác. “TP làm quy hoạch để đảm bảo sự công bằng, khách quan cho các nhà đầu tư khác quan tâm tham gia vào quá trình đấu thầu dự án. Tinh thần chung trước mắt là công ty tập trung xử lý bãi rác. Sau đó dựa vào hồ sơ trúng thầu mà doanh nghiệp tính toán, TP sẽ cân đối lại nhiều nguồn bù lại để cho doanh nghiệp không bị thiệt thòi”, ông Hoan nói và cho biết sẽ chuẩn bị tiêu chí để sớm kêu gọi đầu tư “hồi sinh” bãi rác Gò Cát.

Kết luận buổi làm việc, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đề nghị với kinh nghiệm đã triển khai ở dự án tương tự, Công ty Ecoland phối hợp với Sở TN-MT trong vòng 3 tháng cho ra đầu bài đấu thầu xử lý bãi rác. Đề bài đấu thầu cần chú trọng vấn đề thời gian, phương pháp xử lý và quan trọng nhất là kinh phí TP phải chi trả... “Công việc cần làm của TP là phải quy hoạch khu vực này (bãi rác Gò Cát - PV) thành một khu đô thị thay cho quy hoạch về môi trường (chỉ xử lý chôn lấp rác như trước). Sau khi quy hoạch, TP phải tính toán triển khai dự án để tạo ra sự hiệu quả cho nhà nước và doanh nghiệp”, ông Nhân nói.