Có dấu hiệu thâu tóm, chiếm đoạt vốn tại Saigon Co.op

Thanh tra TP.HCM vừa công bố kết luận thanh tra (KLTT) về việc chấp hành các quy định pháp luật tại Liên hiệp Hợp tác xã (HTX) Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op). Saigon Co.op tiền thân là Ban Quản lý HTX mua bán TP.HCM; đến năm 1998 thì đổi tên thành Saigon Co.op. Hiện Saigon Co.op có 26 HTX thành viên.

Theo KLTT, năm 1999, Saigon Co.op được UBND TP.HCM phê duyệt điều lệ tổ chức và hoạt động với tổng vốn đăng ký hơn 23 tỉ đồng. Từ năm 1999 đến nay,  Saigon Co.op được UBND TP.HCM giao cùng Sở Tài chính - Vật giá TP (nay là Sở Tài chính) xây dựng quy chế quản lý nguồn vốn nhưng đến nay các đơn vị vẫn chưa thực hiện.

Điều này dẫn đến không cung cấp được cho Thanh tra TP.HCM cụ thể danh mục vốn, tài sản không chia có giá trị hơn 21,8 tỉ đồng. Thanh tra TP.HCM xác định điều này là không đúng theo quy định của Bộ Tài chính về hướng dẫn chế độ quản lý tài chính áp dụng đối với HTX, Liên hiệp HTX quy định về quản lý tài sản không chia.

KLTT của Thanh tra TP.HCM cho rằng, Saigon Co.op chưa xây dựng quy chế quản lý vốn và tài sản Ảnh: Sỹ Đông

Liên quan đến việc tăng vốn điều lệ năm 2020, Thanh tra TP nhận thấy Saigon Co.op thực hiện chưa đúng quy định của luật HTX và điều lệ tổ chức và hoạt động của Saigon Co.op đã được Đại hội thành viên thông qua. Về nguồn vốn góp, các HTX thành viên tổ chức triển khai việc huy động vốn không đúng trình tự, thủ tục quy định.

Theo Nghị quyết số 12 của Đại hội thành viên bất thường lần 1 năm 2020, vốn góp từ các HTX thành viên không phải do các HTX thành viên đi vay hoặc huy động từ nguồn vốn của đối thủ cạnh tranh; nếu vi phạm điều này thì Sài Gòn Co.op phải hoàn trả số vốn huy động này cho HTX thành viên vi phạm.

Tuy nhiên, Thanh tra TP.HCM xác định có tình trạng HTX thành viên huy động từ nguồn vốn bên ngoài không phải là thành viên của HTX để góp vốn vào Saigon Co.op. Ngoài ra, các HTX thành viên còn thực hiện việc góp vốn trước khi HTX thành viên thực hiện thủ tục đăng ký cấp giấy chứng nhận; các HTX thành viên không cung cấp hồ sơ liên quan việc góp vốn, việc huy động vốn.

Kiểm tra kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX thành viên, Thanh tra TP.HCM nhận thấy có 6 HTX hoạt động kinh doanh không có hiệu quả trong các năm 2018, 2019. Một số HTX hoạt động mức lợi nhuận đạt sau thuế dưới 6 tỉ đồng nhưng không tham gia góp vốn. Trong khi đó, phần lớn các HTX lợi nhuận đạt được sau thuế chỉ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp với số vốn góp hàng trăm tỉ đồng là điều không bình thường.

Phân tích tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn đầu tư của các HTX thành viên, Thanh tra TP.HCM phân tích với tỷ suất lợi nhuận đạt được từ 26% - 39% trên vốn góp nên nhu cầu của các cá nhân, tổ chức muốn đầu tư vào Saigon Co.op là có cơ sở. Điều này cho thấy nếu không làm rõ được nguồn vốn tăng lên thì Saigon Co.op sẽ bị chi phối bởi các tổ chức, cá nhân bên ngoài và không giữ được nguyên tắc tổ chức, hoạt động.

Cơ quan thanh tra xác định có dấu hiệu thâu tóm, chiếm dụng vốn và tài sản tại Saigon Co.op Ảnh: Sỹ Đông

Thanh tra TP.HCM nhận định có dấu hiệu thâu tóm, chiếm đoạt vốn, tài sản của Saigon Co.op được hình thành từ khi thành lập đến nay, xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản chung (tài sản không chia) và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung, việc làm này có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

Ngoài ra, để quá trình thanh tra được chính xác, chặt chẽ, khách quan, đúng pháp luật, ngày 24.7, Thanh tra TP có văn bản đề nghị Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op tạm đình chỉ việc tiến hành Đại hội thành viên cho đến khi có kết luận chính thức và ý kiến chỉ đạo từ cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, Saigon Co.op không chấp hành, vẫn tổ chức đại hội biểu quyết các vấn đề liên quan làm ảnh hưởng đến hoạt động và nội dung KLTT về công tác nhân sự, phương án huy động vốn, tăng vốn điều lệ, việc rút vốn của các HTX thành viên… là vi phạm pháp luật thanh tra.

Ai chịu trách nhiệm? Thanh tra TP.HCM xác định các sai phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của HĐQT Liên hiệp, Thành viên Liên hiệp, Ban Tổng giám đốc, các phòng ban chức năng và cá nhân có liên quan tại các thời kỳ. Thanh tra TP kiến nghị Chủ tịch UBND TP chỉ đạo, yêu cầu Saigon Co.op nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật thanh tra. Cụ thể, tạm ngưng thực hiện các nội dung liên quan đến KLTT và không thay đổi nhân sự HĐQT, Ban Tổng giám đốc, lãnh đạo các phòng ban đến khi có kết luận xử lý và chỉ đạo thực hiện KLTT của người có thẩm quyền. Cùng với đó, tổ chức rà soát kiểm tra, làm rõ nguồn vốn góp của các HTX thành viên, đề xuất phương án xử lý số vốn điều lệ tăng từ vốn, tài sản không chia; số tiền huy động năm 2020 tăng vốn điều lệ không đúng quy định; phối hợp với Sở KH-ĐT đề xuất phương án xử lý số tiền tăng vốn điều lệ từ nguồn tích lũy không chia qua các năm để báo cáo UBND TP.HCM.