Làm vỡ kính xe ô tô, phạm tội gì?

Theo cáo trạng ở phiên xét xử sơ thẩm vào tháng 5.2020, do mâu thuẫn cá nhân, bị cáo Nguyễn Chuyên Dương mang theo một khẩu súng bắn đạn cao su (có thể bắn được đạn nổ, là công cụ hỗ trợ) để phòng thân, tìm gặp Nguyễn Thế Ân giải quyết mâu thuẫn. Đến nhà Ân, thấy người này đang ngồi ghế sau trên xe Grabcar (dịch vụ xe công nghệ) nên Dương lái xe máy đuổi theo, áp sát và yêu cầu ông Ân mở kính xe nói chuyện. Xe chạy đến đường Nguyễn Văn Cừ (Q.1), Dương cầm súng mang theo bắn vào cửa kính phía sau bên trái của xe để buộc ô tô dừng lại, sau đó Dương lái xe bỏ đi.

Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự Q.1 kết luận kính cửa sau bị rạn nứt toàn bộ, thiệt hại hơn 3,5 triệu đồng. Qua đó, cơ quan tiến hành tố tụng Q.1 xét xử và tuyên phạt Dương 1 năm tù về tội “hủy hoại tài sản”. Vụ án sau đó bị Viện KSND TP.HCM kháng nghị theo thay đổi tội danh, cho rằng Dương phạm vào tội “cố ý làm hư hỏng tài sản”.

Cụ thể, Viện KSND TP.HCM đánh giá cửa kính ô tô là một bộ phận của xe ô tô. Hành vi của Dương dùng súng bắn đạn cao su bắn vỡ cửa kính xe ô tô chỉ làm mất một phần giá trị sử dụng của tài sản là xe ô tô, hoàn toàn có thể sửa chữa, khôi phục lại tài sản như nguyên trạng ban đầu. Vì vậy, hành vi của Dương đủ yếu tố phạm vào tội “cố ý làm hư hỏng tài sản”.

Tuy nhiên, theo TAND Q.1 (TP.HCM) và TAND TP.HCM, mặc dù kính xe ô tô chỉ là một bộ phận của xe ô tô nhưng kính xe ô tô của bị hại hư hỏng do hành vi phạm tội của bị cáo, không thể khắc phục, sửa chữa được, phải thay mới. Do đó, hành vi phạm tội của bị cáo phải là tội “hủy hoại tài sản”.

Từ nhận định trên, TAND TP.HCM bác kháng nghị của Viện KSND TP.HCM, y án sơ thẩm.

Luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết hành vi hủy hoại tài sản là hành vi làm cho tài sản của người khác bị hư hỏng đến mức mất hẳn giá trị hoặc giá trị sử dụng hoặc bị tiêu hủy hoàn toàn; hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản là hành vi làm cho tài sản của người khác bị mất một phần hoặc giảm giá trị, giá trị sử dụng nhưng ở mức độ có thể khôi phục lại được.

Vì vậy, theo luật sư Tuấn, khi phân biệt tội hủy hoại tài sản hay tội cố ý làm hư hỏng tài sản, thường phải căn cứ vào mục đích của người thực hiện hành vi. Đồng thời, cần xác định tài sản thiệt hại là gì. “Nếu tài sản bị thiệt hại chỉ là một bộ phận của vật đồng bộ, không làm hư hỏng toàn bộ hoặc ảnh hưởng đến giá trị của vật và có thể thay thế được thì hành vi làm hư hỏng phạm vào tội cố ý làm hư hỏng tài sản”, luật sư Bùi Quốc Tuấn nêu.

Ngoài ra, luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn luật sư TP.HCM) cũng khẳng định muốn xác định là tội danh nào cần làm rõ động cơ, mục đích của hành vi đó là gì. “Hủy hoại tài sản là không muốn vật, tài sản đó tồn tại nữa. Còn cố ý làm hư hỏng tài sản là tài sản này vẫn tồn tại nhưng chỉ bị hư hỏng. Kính xe chỉ là một bộ phận của xe, khi kính xe ô tô bị hư hỏng thì xe vẫn sử dụng được nhưng chỉ là không đầy đủ công năng của xe hoặc làm giảm giá trị của xe. Vì vậy, thực tế hủy hoại cái kính xe chỉ làm hư hỏng một bộ phận của xe. Và trong trường hợp làm hư hỏng cái kính xe thì hành vi này phạm tội cố ý làm hư hỏng tài sản”, luật sư Hoan nhấn mạnh.

Cũng theo luật sư Hoan, thực tế có rất nhiều vụ án có hành vi tương tự, đã được cơ quan tiến hành tố tụng xác định là tội “cố ý làm hư hỏng tài sản”. Nếu có việc tranh cãi về tội danh thì TAND tối cao cũng cần có hướng dẫn hoặc có án lệ để các tòa áp dụng thống nhất.