Một trong 10 nội dung sửa đổi đáng chú ý của dự luật Kiểm toán nhà nước là bổ sung quy định người nộp thuế và cơ quan thu thuế, tổ chức sử dụng, khai thác đất đai, tài nguyên khoáng sản.. vào đối tượng được kiểm toán.
Theo giải trình của ông Phớc, Hiến pháp quy định Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thục hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.
Điều này có nghĩa là ở đâu có tài chính công, tài sản công là ở đó phải được kiểm toán, không phân biệt đối tượng và hình thức quản lý. Thuế là nguồn thu của ngân sách nhà nước, nên nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế cần phải được kiểm toán.
Tuy nhiên, luật Kiểm toán nhà nước hiện nay quy định một số chủ thể, cơ quan, tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước; các đơn vị, tổ chức, chủ đầu tư sử dụng, khai thác đất đai, tài nguyên khoáng sản,... không phải là đơn vị được kiểm toán, nên khi quyết định kiểm toán, kiểm toán nhà nước không thể thực hiện việc kiểm toán.
Ông Phớc cũng dẫn chứng thực tế, qua hoạt động kiểm toán ngân sách thời gian qua, Kiểm toán nhà nước khi đối chiếu thuế đã phát hiện và kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước với số tiền thuế truy thu khá lớn.
Năm 2016, qua đổi chiếu 1.653 người nộp thuế, Kiểm toán nhà nước kiến nghị các khoản phải nộp ngân sách nhà nước tăng thêm 2.060,6 tỉ đồng.
Năm 2017, qua đối chiếu 2.497 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 47 tỉnh, thành phố, Kiểm toán nhà nước phát hiện 2344 trường hợp có sai phạm (tương đương 94%) và kiến nghị xác định nộp ngân sách nhà nước tăng thêm 1.351 tỉ đồng.
“Riêng trong 6 tháng đầu năm 2018, qua đối chiếu thuế 1.433 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 24 tỉnh, thành phố, Kiểm toán nhà nước phát hiện 1.287 (tương đương 90%) trường hợp có sai phạm và kiến nghị xác định nộp ngân sách nhà nước tăng thêm 443 tỉ đồng”, ông Phớc nêu.
Cũng theo ông Phớc, theo quy định của pháp luật thuế thì đối tượng nộp thuế tự kê khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm nên cơ quan thuế chỉ hậu kiểm được khoảng 18% trong tổng số các doanh nghiệp nộp thuế (có nghĩa khoảng 82% đang là khoảng trống chưa được cơ quan nào kiểm tra, phát hiện).
“Việc trốn thuế, chuyển giá đang trở nên nhức nhối, hiện làm thất thu lớn ngân sách nhà nước”, ông Phớc nhấn mạnh.
Tổng Kiểm toán nhà nước dẫn chứng, thời gian qua, Kiểm toán nhà nước đã phát hiện chuyển giá, trốn thuế ở các doanh nghiệp kể cả doanh nghiệp nước ngoài, như Unilever, Sabeco,... truy thu ngân sách hàng chục nghìn tỉ đồng.
Cuộc kiểm toán chuyên đề công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng tại Tổng cục Thuế và 19 tỉnh, thành phố, Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý về số liệu liên quan đến việc thực hiện hoàn thuế chưa phù hợp quy định 1.396 tỉ đồng.
Việc kiểm toán các dự án BOT đã giảm 222 năm thời gian thu phí của 61 dự án, kiến nghị những bất cập về cơ chế, chính sách. Kiểm toán 30 dự án BT giảm 4.500 tỉ đồng. Kiểm toán các khu đô thị, truy thu hàng chục tỉ đồng về cho ngân sách nhà nước.
Kiểm toán việc quản lý, sử dụng đất đai đã phát hiện nhiều sai phạm của cơ quan quản lý và chủ đầu tư, truy thu hàng nghìn tỉ đồng về cho ngân sách nhà nước.
“Đây là những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi, trách nhiệm của chủ đầu tư nhưng việc kiểm toán lại phải thực hiện thông qua các cơ quan nhà nước nên rất khó khăn trong công tác kiếm toán”, ông Phớc nêu và cho biết, sự bất cập này đã khiến Kiểm toán nhà nước gặp không ít các trường hợp có hành vi chống đối, không hợp tác, không chấp hành cung cấp tài liệu…
Bên cạnh đó, cũng theo ông Phớc, kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc kiểm toán thuế được thực hiện toàn diện bao gồm cơ quan quản lý thuế và người nộp thuế.
Từ đó, ông Phớc đề nghị bổ sung người nộp thuế, tổ chức tín dụng, khai thác đất đai, tài nguyên khoáng sản, tổ chức có hoạt động liên quan đến việc quân lỷ, sử dụng tài chính công, tài sản công vào quy định về các đơn vị được kiểm toán.
Tham gia ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, luật Kiểm toán nhà nước mới có hiệu lực từ năm 2016 tới nay đã đề nghị sửa. Bên cạnh đó, hầu hết những nội dung mà Kiểm toán nhà nước đề nghị sửa thì Chính phủ đều bác cả.
“Có những việc là của hành pháp chứ không phải là của kiểm toán. Chẳng hạn như xử phạt hành chính, giám định tư pháp hay đối tượng kiểm toán… Tất cả doanh nghiệp, các hộ tư nhân có phát sinh thuế và thuế là tài sản công, là tiền ngân sách nhưng có nhất định mở rộng phạm vi kiểm toán với tất cả doanh nghiệp ngoài nhà nước hay không? Đây là vấn đề cần cân nhắc lại”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Bình luận (0)