Vì sao yêu cầu Facebook định danh tài khoản người dùng tại Việt Nam?

Mới đây, báo cáo về việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ TT-TT cho biết việc đấu tranh với Facebook và Google để yêu cầu xử lý các fanpage, tài khoản, kênh, video có nội dung xấu, độc hại, vi phạm pháp luật còn gặp nhiều khó khăn do các nền tảng này đặt chính sách cộng đồng của doanh nghiệp (DN) lên trên các quy định của pháp luật VN khi xem xét, đánh giá nội dung vi phạm.

Nhiều trường hợp, Facebook và Google không chịu gỡ các bài viết, nội dung vì cho rằng không vi phạm chính sách cộng đồng của DN. Trong khi đó, lợi nhuận từ thị trường VN đem lại cho Facebook, Google tiếp tục tăng; không ít nguồn tiền từ VN chi trả cho các dịch vụ bất hợp pháp, như: đặt quảng cáo của các thương hiệu VN gắn trên các video xấu độc, vi phạm pháp luật...

Bộ TT-TT đang yêu cầu mạng xã hội Facebook phải triển khai định danh tài khoản người sử dụng tại VN; trước mắt áp dụng tại TP.Hà Nội, TP.HCM và chỉ cho phép các tài khoản định danh mới được phát sóng trực tiếp (livestream). Điều này được lý giải nhằm ngăn chặn tình trạng Facebook, Google không chịu gỡ các bài viết, nội dung với lý do không vi phạm chính sách cộng đồng.

Đồng thời, yêu cầu Facebook phải có chính sách tiền kiểm và gỡ ngay các quảng cáo chính trị phát tán tin giả khi có yêu cầu từ Chính phủ VN. Bên cạnh đó, Bộ TT-TT cũng đẩy mạnh hoạt động của Trung tâm giám sát an toàn không gian mạng quốc gia. Đây là cơ quan thực hiện chức năng giám sát trung tâm - đầu mối kỹ thuật về giám sát, hỗ trợ bảo đảm an toàn thông tin cho người dân, DN và các hệ thống thông tin của Đảng, Nhà nước...

Trước đó, để từng bước xử lý tình trạng phát tán thông tin sai sự thật (fake news) trên nền tảng Facebook và YouTube, hạn chế tình trạng giả mạo fanpage của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng phương án chặn các dòng tiền giao dịch vi phạm pháp luật giữa người dùng VN và các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới, như: Google, Facebook. Bộ TT-TT cũng đề nghị Facebook triển khai cấp nhanh xác thực (blue tick) cho các fanpage chính thức của một số cơ quan, tổ chức, cá nhân có nguyện vọng. Ngoài ra, Facebook chỉ được cho phép thành lập fanpage chính thức của một số cơ quan, tổ chức Đảng và Nhà nước khi có sự đồng ý của Bộ TT-TT hoặc sự xác nhận của chính cơ quan, tổ chức đó.

Hiện nay, trong các điều khoản sử dụng, Facebook yêu cầu các tài khoản sử dụng tên thật “để bảo vệ bạn và cộng đồng khỏi hành vi mạo danh”. Thế nhưng, thực tế nhiều người không sử dụng tên thật vẫn hoạt động bình thường, khiến nhiều trường hợp, tài khoản chính chủ có thể bị báo cáo (report), bị hack và sử dụng bởi tài khoản giả mạo. Để truy cập lại tài khoản của chính mình, người sử dụng phải gửi bản sao giấy tờ tùy thân cho Facebook để xác thực. Giấy tờ tùy thân (CMND, giấy phép lái xe, thẻ căn cước...) này sẽ được Facebook mã hóa và lưu trữ trong 1 năm. Nhiều người sử dụng Facebook bị mất tài khoản chính cũng phản ánh tình trạng mạng xã hội này không có các biện pháp giúp người dùng chính danh phục hồi tài khoản, dù đã xác minh danh tính trước đó. Với việc “ẩn danh” trên Facebook hiện nay, một người có thể sử dụng nhiều tài khoản cả thật và ảo dẫn đến tình trạng nói xấu, công kích, tung tin giả tràn lan, khiến chính người dùng Facebook cũng không phân biệt được đâu là sự thật.

Một chuyên gia về truyền thông mạng đánh giá, việc yêu cầu Facebook phải định danh tài khoản người dùng là một trong những biện pháp đấu tranh pháp lý của Chính phủ VN với nền tảng xuyên biên giới này. Về việc tại sao chọn Hà Nội, TP.HCM là 2 địa phương thực hiện định danh tài khoản người dùng Facebook, theo chuyên gia này, đây là 2 địa bàn trọng yếu, thường xuyên có các hoạt động livestream liên quan tới các nội dung nhạy cảm về an ninh, chính trị - xã hội. Việc đấu tranh, bắt buộc Facebook định danh tài khoản nhằm để người dùng tại VN được quyền biết rõ các tài khoản mạo danh, nói xấu, xâm hại mình. Trong trường hợp này, khi người dùng không được đảm bảo quyền lợi, nhà nước sẽ thay mặt yêu cầu Facebook phải thực hiện.

“Về mặt kỹ thuật, công nghệ, Facebook hay Google hoàn toàn biết rõ các tài khoản người dùng là thật hay giả, nhưng họ coi thông tin, dữ liệu người dùng là tài sản của mình. Người dùng, kể cả cơ quan nhà nước không chỉ ở VN mà nhiều nước khác khi đề nghị Facebook cung cấp các tài khoản mạo danh, vi phạm, cũng không được đáp ứng. Trong cuộc đấu tranh pháp lý này, cần sự đồng lòng của người dùng Facebook với cơ quan nhà nước. Người dùng phải ý thức rủi ro dữ liệu của bản thân hiện đang nằm hết trong tay các DN xuyên biên giới”, chuyên gia này nói.

Theo Bộ TT-TT, đến nay Google đã ngăn chặn hơn 7.000 video clip, gỡ nguyên 19 kênh có nội dung xấu, độc hại trên YouTube; đã gỡ 58/63 trò chơi vi phạm pháp luật VN trên kho ứng dụng Google Play. Facebook đã gỡ bỏ 208/211 tài khoản giả mạo, 2.444 link rao bán, quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ bất hợp pháp; hơn 200 link bài viết có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật và nhạy cảm về an ninh, chính trị xã hội; gỡ bỏ 215 fanpage quảng cáo game cờ bạc. Apple đã gỡ bỏ 9/15 trò chơi điện tử vi phạm quy định pháp luật VN trên AppStore.