Bài: Bác sĩ Trần Phạm Quang Thuận (chuyên khoa Nội tổng quát)
Điểm mặt các món ăn ngày Tết như bánh chưng, bánh tét, thịt kho hay mứt... có thể thấy chất béo là thành phần chiếm tỉ lệ khá cao. Tuy là một phần thiết yếu trong chế độ ăn uống của chúng ta nhưng chất béo cũng là con dao hai lưỡi dẫn đến một số bệnh.
- Đầy hơi: Ăn nhiều chất béo sẽ làm tăng sinh khí và chậm quá trình làm trống dạ dày (chậm đẩy thức ăn từ dạ dày xuống ruột). Từ đó gây ra triệu chứng đầy hơi và khó chịu vùng thượng vị. Sau một bữa ăn nhiều dầu mỡ, bạn sẽ gặp phải các triệu chứng như ợ hơi liên tục, chướng bụng, đầy bụng, khó tiêu.
- Trào ngược Acid dạ dày và ợ nóng: Thức ăn có nhiều dầu mỡ là nguyên nhân phổ biến gây nên trào ngược Acid dạ dày và triệu chứng ợ nóng. Khi một lượng Acid dạ dày trào ngược vào thực quản sẽ gây ra triệu chứng đắng miệng, ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, nôn và khó nuốt.
- Táo bón: Chế độ ăn nhiều chất béo có thể ảnh hưởng tới những cơ quan của hệ tiêu hóa, điển hình là dạ dày và đại tràng. Thức ăn nhiều dầu mỡ có thể làm liệt dạ dày tạm thời hay làm chậm quá trình tống thoát thức ăn khỏi dạ dày trong quá trình tiêu hóa. Bên cạnh đó, chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa cũng làm giảm lượng chất xơ ăn vào dẫn đến táo bón thường xuyên.
- Tăng cân, béo phì: 1gr chất béo cung cấp 9 calories. Nhưng nếu lượng calories ăn vào nhiều hơn lượng calories tiêu thụ trong ngày sẽ làm tăng cân. Sau một thời gian ăn uống không kiểm soát, kết hợp với việc nghỉ ngơi quá mức, lười vận động sẽ dẫn đến thừa cân, béo phì.
Ảnh hưởng đến sức khỏe như vậy nhưng không thể vì thế mà chúng ta bỏ qua các món ngon đặc sản ngày Tết. Vậy làm thế nào để có thể thoải mái thưởng thức mà vẫn đảm bảo sức khỏe tốt?
- Trước tiên cách ăn phải hợp lý:
Vào dịp Tết chúng ta thường dành thời gian đi chơi, chúc Tết người thân, bạn bè nên chế độ ăn cũng thay đổi theo. Thay vì có 3 bữa chính thì giờ đây các bữa ăn được chia nhỏ hơn nên mỗi bữa bạn chỉ nên ăn khoảng 70-80%. Bên cạnh đó, không nên ăn quá no và phải đảm bảo có đủ 3 bữa chính một ngày.
- Giảm lượng chất béo nạp vào trong ngày:
Chất béo có 2 loại: có lợi (chất béo không bão hòa) và có hại (chất béo bão hòa + chất béo đã được chuyển hóa transfat). Nếu muốn ăn ngon mà vẫn đảm bảo sức khỏe, bạn chỉ cần kiêng khem, giảm lượng chất béo bão hòa, chất béo đã được chuyển hóa transfat nạp vào trong ngày và bổ sung chất béo không bão hòa để đảm bảo cơ thể luôn đủ chất.
Đặc biệt, các nhóm đối tượng sau cũng cần chú ý và có chế độ ăn uống hợp lý vào dịp Tết đến Xuân về như:
- Người cao tuổi: Nên hạn chế ăn các loại thịt mỡ; dưa cải muối chua, củ kiệu, củ cải ngâm nước mắm; các thực phẩm chế biến sẵn như thịt hộp, lạp xưởng vì sẽ dễ gây tăng huyết áp. Bên cạnh đó các loại bánh mứt Tết cũng nên hạn chế để giảm lượng đường đưa vào cơ thể một cách không cần thiết. Thay vào đó nên ăn các loại trái cây tươi ít ngọt, các loại hạt như đậu phộng (nấu hoặc rang), hạt hướng dương, hạt dẻ, hạt dưa, hạt bí, hạt đậu sấy... để cung cấp thêm các Acid béo thiết yếu.
- Người mắc bệnh đái tháo đường: Hạn chế những thực phẩm chứa đường như nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, bánh kẹo, mứt, kể cả trái cây ngọt như xoài chín, dưa hấu... và nên ăn nhiều rau, củ, quả, trái cây ít ngọt.
- Người thừa cân, Cholesterol trong máu cao: Hạn chế thực phẩm giàu năng lượng, chất béo, Cholesterol, đường như các món chiên, quay, xào, nước ngọt... Nên dùng các thực phẩm có nhiều chất xơ, năng lượng thấp như rau, trái cây ít ngọt, ăn sáng đầy đủ và giảm ăn về chiều tối. Ngoài ra, người thừa cân nên tăng cường vận động để tiêu hao bớt năng lượng.
- Người tăng huyết áp, mắc bệnh tim mạch:Nên dùng các món ăn lạt, ít Natri, Cholesterol, chất béo và bổ sung Kali, chất xơ. Tránh sử dụng các loại thực phẩm công nghiệp như thịt hộp, cá hộp, thức ăn liền, giò chả hoặc các loại thịt mỡ, da, phủ tạng động vật... và nên ăn cá, đậu hũ, rau, trái cây.
- Người mắc bệnh suy thận: Hạn chế thực phẩm giàu đạm như thịt, cá, trứng, hải sản... và thức ăn có nhiều muối.
- Người mắc bệnh Gout: Tránh những thức ăn mà thành phần nguyên liệu chính là thịt, cá, hải sản, óc, gan, cật, nấm, măng tây... và các thức uống có cồn như rượu, bia...
Bên cạnh đó, dù không hẳn là đặc sản nhưng vào dịp Tết, lượng rượu bia cũng được tiêu thụ đáng kể. Bởi đây là thức uống không thể thiếu trên những bàn tiệc hay mâm cơm chào khách, những cuộc vui giữa bạn bè, đồng nghiệp.
Nhưng cái gì cũng vậy, nếu lạm dụng quá mức sẽ dễ dẫn đến các tác hại xấu đến sức khỏe như:
- Tổn thương các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là gan, dạ dày, tim và não. Uống nhiều rượu bia có thể gây rối loạn tiêu hóa, loét dạ dày, tổn thương thần kinh ngoại biên.
- Cao huyết áp, bệnh Gout, viêm tuỷ cấp.
- Không làm chủ được bản thân.
- Mất ngủ, ngủ mớ.
- Giảm trí nhớ thường xuyên hoặc giảm trí nhớ trong lúc uống rượu bia quá mức.
- Gây tương tác không tốt với nhiều loại thuốc đặc trị.
Thống kê cho thấy ít nhất 15% bệnh nhân nhập viện có bệnh lý liên quan đến rượu bia và 50% tai nạn giao thông có tử vong liên quan đến rượu bia. Vui thôi đừng vui quá, tuy Tết là dịp để gặp gỡ chúc Tết họ hàng, người thân, bạn bè, đồng nghiệp nhưng hãy là người uống rượu bia văn minh và tốt cho sức khỏe bằng cách:
- Tránh uống rượu bia khi bụng đang đói.
- Tự chủ, uống rượu bia có chừng mực và hạn chế uống liên tục trong ngày.
- Tránh điều khiển phương tiện giao thông sau khi uống rượu bia.
Tuy là dịp để vui chơi, nghỉ ngơi nhưng đừng ăn uống vô tội vạ ngày Tết để rồi cơ thể phải gánh họa. Hãy xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và gia đình để có một mùa Tết lành mạnh, khởi đầu năm mới thuận lợi, may mắn.
Địa chỉ của bạn:
Phòng khám đa khoa Vigor Health
21 Nguyễn Trung Ngạn, P. Bến Nghé, Q.1, TP.HCM
Website: www.vigorhealth.com.vn; www.healthcare.com.vn
Hotline: 1900 1856; ĐT: 08 3911 5315
