Thống nhất kiến nghị tạm dừng hoạt động nhóm Bông hồng đen

Sáng nay 22.8, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) chính thức thông tin về việc tổ chức cộng đồng "Bông hồng đen - cầu vồng đen" triển khai xét nghiệm HIV cho học sinh tại Q.Đồ Sơn, TP.Hải Phòng. 

CTV

Bông hồng đen - cầu vồng đen là một nhóm tự lực, hình thành trên cơ sở tự nguyện của các thành viên và tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8.2011.

Nhóm đang triển khai hoạt động của dự án "Bảo vệ tương lai - tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam" tại P.Hải Sơn, Q.Đồ Sơn, TP.Hải Phòng theo Thỏa thuận hợp tác số 53 - 12/2022/HĐTN-SCDI ngày 30.12.2022 của Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI) - chủ dự án và nhóm "Bông hồng đen - cầu vồng đen".

Dự án "Bảo vệ tương lai - tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam" do SCDI triển khai với nguồn tài trợ từ Tổ chức Expertise France của Pháp. Dự án đã được Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phê duyệt tại Quyết định số 1379/QĐ-LHHVN ngày 16.12.2020, triển khai tại 7 tỉnh thành, trong đó có Hải Phòng.

Ngoài ra, nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, lao và sốt rét tài trợ giai đoạn 2021 - 2023.

Các hoạt động của nhóm liên quan đến Dự án Bảo vệ tương lai - tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng, nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam. Nhóm cũng chuyển gửi khách hàng của dự án nhận hỗ trợ theo từng gói can thiệp phù hợp nhu cầu của khách hàng. Các hoạt động của nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen liên quan đến dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu tài trợ giai đoạn 2021 - 2023.

Nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen có 5 thành viên, trong đó có một thành viên đã tham gia lớp tập huấn về tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng.

Thông tin cá nhân có thể không chính xác

Theo báo cáo ban đầu của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng và SCDI, từ 1.1.2023 - 18.8.2023 số khách hàng được tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV là 204 người và đều có kết quả xét nghiệm âm tính. 

Về độ tuổi người được xét nghiệm HIV, báo cáo cho biết có thể không đảm bảo tính chính xác do người được xét nghiệm tự thông báo về tuổi và không xuất trình các giấy tờ chứng minh nhân thân trước khi làm xét nghiệm.

Về kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV được nhóm thực hiện, theo báo cáo, nhóm sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh lấy máu đầu ngón tay. Đây là kỹ thuật đơn giản, sử dụng kim chích máu đầu ngón tay dùng một lần (thiết kế dùng một lần, khi đã sử dụng thì kim thụt vào trong và không tái sử dụng được) để chích nhẹ đầu ngón tay, sau đó nặn lấy một giọt máu để làm xét nghiệm tương tự như xét nghiệm theo dõi đường huyết.

Bên cạnh đó nhóm còn sử dụng sinh phẩm tự xét nghiệm bằng dịch miệng. Đây là kỹ thuật sử dụng dịch miệng để làm xét nghiệm sàng lọc HIV.

Hai kỹ thuật xét nghiệm trên đã được Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị làm xét nghiệm tại cộng đồng bao gồm xét nghiệm không chuyên và tự xét nghiệm. Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn xét nghiệm xét nghiệm tại cộng đồng và hướng dẫn các kỹ thuật xét nghiệm HIV, trong đó cho phép sử dụng hai kỹ thuật này được làm xét nghiệm sàng tại cộng đồng, do đơn giản dễ thực hiện và đảm bảo không gây lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm từ người xét nghiệm sang người được xét nghiệm.

Trả tiền cho người được xét nghiệm

Về trả tiền người được làm xét nghiệm, theo thông tin từ SCDI, trong kế hoạch hoạt động được nhà tài trợ đồng ý có hỗ trợ chi trả cho người tham gia nhận dịch vụ tư vấn xét nghiệm là 100.000 đồng. Đây là tiền hỗ trợ đi lại và chi trả 25.000 đồng khi giới thiệu một người khác tham gia. Do đó việc nhóm chi trả cho người tham gia xét nghiệm đúng với đề cương của dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Theo đánh giá sơ bộ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, xét trên các thông tin đại chúng và báo cáo cơ quan liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS thấy rằng việc nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen triển khai cung cấp một số dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng là phù hợp với chủ trương đã nêu tại chiến lược quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV từ người xét nghiệm HIV sang người được xét nghiệm HIV.

Với thực tế sự việc, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội: kiến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng: tạm dừng hoạt động của nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen để thu thập thông tin xác minh sự việc xảy ra vừa qua.

Đề nghị Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, quy trình chuyên môn, xét nghiệm đúng đối tượng có hành vi nguy cơ trên nguyên tắc tự nguyện.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng tư vấn cho các gia đình, phụ huynh và các cháu đã được xét nghiệm tại nhóm Bông hồng đen - cầu vồng đen để cung cấp thêm các thông tin và các vấn đề gia đình đang quan tâm, lo lắng.

Đề nghị SCDI rà soát các quy trình của dự án để đảm bảo việc kiểm soát các tổ chức cộng đồng thực hiện đúng các hướng dẫn của dự án và các quy định chuyên môn đối với hoạt động tại cộng đồng. SCDI cần phối hợp với cơ quan y tế địa phương để đảm bảo việc thực hiện dự án đúng với quy định hiện hành.