 |
Đại biểu Phạm Trọng Nhân |
gia hân |
Cần minh định rõ các nguyên tắc nhằm tránh cảm tính, chủ quan của cơ quan có thẩm quyền
Theo đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương, điều khó khăn nhất khi chấp bút dự án luật Điện ảnh sửa đổi lần này là đưa một hoạt động mang tính chất nghệ thuật sáng tạo vào khuôn khổ, đường biên của thể chế, trong khi bản chất sáng tạo vốn không có giới hạn.
Đại biểu Nhân cho rằng, một tác phẩm có thể chứa đựng cả một giai đoạn lịch sử bi hùng nhưng đôi khi lại chất chứa đầy bản ngã của tác giả. Do đó, làm thế nào để hài hòa giữa quản lý nhà nước về hoạt động điện ảnh mà không gây ức chế sáng tạo để người nghệ sỹ thăng hoa cảm xúc trước ranh giới mong manh giữa giá trị đạo đức truyền thống, văn hóa với những cái mới được định hình trong thế giới phẳng phải là mục tiêu chính của dự luật này.
Theo đánh giá của đại biểu Phạm Trọng Nhân, dự thảo Luật có nhiều chế định “còn khá mơ hồ”, có thể trở thành vòng cương toả vô hình áp lên tư duy sáng tạo của người làm phim. Một trong những phạm vi điều chỉnh của luật Điện ảnh phải là quản lý nhà nước về điện ảnh. Tuy nhiên, khoản 1 Điều 3 định nghĩa: “Điện ảnh là ngành nghệ thuật sáng tạo, áp dụng công nghệ nghe nhìn và các thủ pháp sáng tác để sản xuất phim”.
“Như vậy, theo logic thì dự luật này phải chế định cho được nội dung liên quan đến quản lý nhà nước về nghệ thuật sáng tạo, áp dụng công nghệ nghe nhìn lẫn các thủ pháp sáng tác để sản xuất phim. Tuy nhiên, thủ pháp nghệ thuật thuộc về kinh điển, quy ước riêng hay thuộc về khả năng sáng tạo của người làm phim. Do đó, với quy định và logic như trên thì nhà nước phải quản lý gì về thủ pháp sáng tác?”, ông Nhân đặt vấn đề.
Cũng theo đại biểu Nhân, dự luật sửa đổi lần này có đến 17 điểm quy định các nội dung và hành vi bị nghiêm cấm. Điều đáng nói, nhiều điểm cấm trong dự thảo lại khá mơ hồ với tầm bao quát rộng mà khi áp dụng chắc chắn sẽ trói buộc sự sáng tạo, khả năng thăng hoa của đạo diễn ngay từ khi những xúc cảm đầu tiên được khởi sự.
Cụ thể, theo đại biểu này, “vi phạm các nguyên tắc cơ bản của Hiến pháp, pháp luật” là khoản chưa cụ thể đầu tiên trong 17 điểm cấm của dự luật. Trong khi rà soát Hiến pháp thì chỉ có 4 điều đề cập đến nguyên tắc, đó là “phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín” ở Điều 7, “tập trung dân chủ” ở Điều 8, “tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng” ở Điều 36, và “tranh tụng trong hoạt động xét xử được bảo đảm” ở Điều 103.
“Như vậy hoạt động điện ảnh phải đảm bảo những nguyên tắc nào trong các nguyên tắc kể trên? Đồng thời, hoạt động điện ảnh có phải đảm bảo không vi phạm tất cả các nguyên tắc của các luật trong hệ thống pháp luật hay không, bởi hầu như ở tất cả các luật đều có các điều khoản về nguyên tắc cơ bản?, đại biểu Nhân băn khoăn, đồng thời kiến nghị cần minh định rõ các nguyên tắc nhằm tránh cảm tính, chủ quan của cơ quan có thẩm quyền khi cầm cân nảy mực trong các khâu xét duyệt.
Dẫn ví dụ về một số tác phẩm điện ảnh Việt Nam được các giải thưởng nước ngoài nhưng bị cấm chiếu ngay tại sân nhà do vi phạm thuần phong mỹ tục hay phản ánh hiện thực quá đen tối, bi quan, đại biểu Nhân nói: “Thử hỏi có nơi nào trên thế giới này chỉ toàn điều tốt đẹp mà không có những mặt trái của xã hội? Ngay cả New York, nơi được mệnh danh là trung tâm kinh tế - tài chính của thế giới, cũng không khó để bắt gặp những người vô gia cư nằm co ro trên nền gạch sáng choang trước các cửa hàng sang trọng, trong khi điện ảnh Mỹ chưa bao giờ chối từ những hình ảnh này”.
“Nếu khắt khe với chính người nhà thì phải trả lời cho được vì sao “Điệp vụ biển Đỏ” với thông điệp Biển Đông là của Trung Quốc; hay “Everest - Người tuyết bé nhỏ” với bản đồ “đường lưỡi bò” lại xuất hiện ở các rạp chiếu của Việt Nam?”, đại biểu Nhân dẫn chứng.
Cần sự "trân trọng và thận trọng"
Vẫn theo đại biểu này, điện ảnh Việt Nam trong thời gian qua “dường như sợi dây kiểm duyệt đang bị kéo căng giữa nhà quản lý và người làm điện ảnh, tiếng nói giữa 2 chủ thể dường như chưa tìm được điểm tiệm cận, mà hệ quả của nó là một nền điện ảnh đến nay vẫn chưa thể rời xa vạch xuất phát” và theo đó “Tâm trạng lo âu, thấp thỏm của các đạo diễn khi đi kiểm duyệt phim khiến công chúng mường tượng quang cảnh một phiên tòa, thiếu vắng bầu không khí cởi mở, chân tình giữa nhà quản lý và những người hoạt động điện ảnh, trong khi đối tượng đang được xem xét không đơn thuần là một sản phẩm vật chất mà là những rung động, xúc cảm nghệ thuật".
Từ đó, ông Nhân cho rằng việc căn ke tác phẩm điện ảnh vào đường biên của lề luật “rất cần cả sự trân trọng và thận trọng”, bởi chỉ đủ tinh tế mới cảm nhận hết những xúc cảm của con người.
Đại biểu này nhấn mạnh điện ảnh Việt Nam thật cần những cuộc thảo luận cởi mở, lắng nghe và thấu cảm, nhằm xóa đi ranh giới giữa nhà quản lý và đối tượng quản lý cho một hoạt động đậm tính đặc thù, mang tâm thế và cách tiếp cận mới, phù hợp hơn đối với dự luật này, cốt đừng để cái bóng quá lớn của những nguyên tắc lề luật đè mãi tương lai của nền điện ảnh Việt Nam.
Bình luận (0)