Thu hút đầu tư: Xã hội hóa đầu tư nghĩa trang

Một ngày cuối năm 2017, ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, sau khi nhận được tin báo về tình trạng bát nháo trong việc xây dựng tại nghĩa trang Hòa Sơn (H.Hòa Vang) đã trực tiếp đến hiện trường thị sát. Qua kiểm tra, có cả ngàn ngôi mộ tự phát mọc lên ngoài vùng quy hoạch. Ngay sau đó, một cuộc thanh tra đã diễn ra khiến nhiều cán bộ địa phương bị kỷ luật, chuyển hồ sơ sang cơ quan công an điều tra.

Vụ việc ông Thơ chỉ đạo xử lý chỉ là một trong những phần nhỏ trong thực trạng chôn cất trái phép diễn ra trên địa bàn. Theo tính toán của Thanh tra Sở Xây dựng, tổng số mộ tự phát tại các nghĩa địa cần di dời đến năm 2030 gần 161.000 mộ, với tổng diện tích đất cần phục vụ di dời gần 135ha, tổng diện tích đất phục vụ nhu cầu chôn mới đến năm 2030 khoảng hơn 247ha. Có nghĩa, tổng nhu cầu quỹ đất phục vụ chôn cất, di dời mộ lên đến hơn 382 ha. Trong khi đó, tổng diện tích đất quy hoạch nghĩa trang TP đã phê duyệt đến năm 2030 chỉ hơn 152 ha. Vì vậy, Sở Xây dựng đề xuất mở rộng ranh giới nghĩa trang tại thôn An Châu (xã Hòa Phú, H.Hòa Vang) thêm 50 ha; mở rộng thêm 50 ha tại vị trí phía nam nghĩa trang Hòa Sơn. Hiện nay, các dự án đang được triển khai thực hiện.

Khu vực xây dựng mộ trái phép vừa phát hiện tập trung chủ yếu tại xã Hòa Liên (H.Hòa Vang) và P.Hòa Hiệp Bắc (Q.Liên Chiểu). UBND TP.Đà Nẵng cũng đã phê duyệt sơ đồ ranh giới sử dụng đất các khu nghĩa trang tự phát hình thành từ lâu đời để quản lý đối với 85 vị trí tại H.Hòa Vang. Tình trạng xây dựng mộ trái phép, ngoài khu vực quy hoạch hiện vẫn tiếp tục xảy ra, chủ yếu do các khu nghĩa trang này tồn tại lâu đời, theo “quy hoạch” họ tộc và nhất là tập quán muốn tự lựa chọn vị trí đẹp chứ không đưa vào các khu nghĩa trang đã được TP xây dựng.

Trước thực trạng nêu, ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, yêu cầu các cấp chính quyền địa phương tăng cường công tác kiểm tra, quản lý, không để tiếp tục xảy ra tình trạng xây dựng mộ tự phát gần các khu dân cư, gần nguồn nước, các trục đường quy hoạch lớn của đô thị gây mất mỹ quan, không đảm bảo các quy chuẩn về khoảng cách và vệ sinh môi trường. Thanh tra Sở Xây dựng cũng phải nhanh chóng hoàn thành báo cáo tổng thể về tình trạng xây dựng mộ tự phát trên địa bàn, đề xuất phương án giải quyết.

Mới đây, tại cuộc họp với các ngành liên quan về vấn đề quỹ đất nghĩa trang phục vụ nhu cầu chôn cất, di dời mộ đến năm 2030, ông Huỳnh Đức Thơ đã giao Sở Xây dựng khảo sát, chọn thêm một số vị trí đưa vào quy hoạch để kêu gọi xã hội hóa, trình UBND xem xét, phê duyệt trong thời gian sớm nhất. Theo ông Thơ, việc kêu gọi đầu tư theo hình thức xã hội hóa vừa giúp giảm chi phí đầu tư từ ngân sách, vừa thuận lợi trong việc vận động người dân an táng tại các khu nghĩa trang do dịch vụ tốt hơn.

Chủ tịch Đà Nẵng cũng yêu cầu UBND H.Hòa Vang, Q.Liên Chiểu thông báo rộng rãi những khu vực được quy hoạch làm nghĩa trang và nghĩa trang tự phát để nhân dân được biết và chủ động trong việc chôn cất mộ. Không để xảy ra tình trạng chôn cất mộ nằm ngoài ranh giới quy hoạch…

Nhiều nhà đầu tư đã đề xuất 7 năm trước Tại cuộc họp Hội đồng Kiến trúc - quy hoạch TP.Đà Nẵng ngày 19.10.2012, ông Nguyễn Bá Thanh (lúc này là Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP.Đà Nẵng) chủ trì đã cho biết từng từ chối 4 dự án xin đầu tư xây nghĩa trang cao cấp theo mô hình nghĩa trang – công viên. Các nhà đầu tư vào Đà Nẵng lúc này đã nhìn thấy tiềm năng đầu tư, nhu cầu của một bộ phận người dân muốn mua đất nghĩa trang theo cụm, phân khu cho gia tộc, hoặc cần không gian an táng rộng rãi theo nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh. Các nhà đầu tư đã đề xuất đầu tư xã hội hóa nghĩa trang với cảnh quan đẹp, trồng nhiều cây cảnh, thảm cỏ, mỗi ngôi mộ trên 10m2 (các ngôi mộ thông thường chỉ bố trí khoảng 6m2), có người dọn vệ sinh, bảo vệ... Mỗi ngôi mộ được bán vài chục triệu đồng, mức giá khá cao so với thời điểm đó. Tuy nhiên, do nhận thấy địa phương đang thiếu đất nghĩa trang, người dân đa phần còn khó khăn, các nghĩa trang liệt sĩ cùng bình dị… nên lãnh đạo TP.Đà Nẵng cho rằng đầu tư mô hình nghĩa trang – công viên lúc đó chưa phù hợp. Cũng vào thời điểm năm 2012, đã có một khu nghĩa trang nội bộ tại xã Hòa Sơn (H.Hòa Vang) đã bố trí mỗi ngôi mộ 9m2 và lên kế hoạch thí điểm nghĩa trang - công viên, thiết kế tượng đài, hồ nước, cây cảnh, nhà nghỉ chân… Tuy nhiên, với quan điểm đặt ra từ cuộc họp Hội đồng Kiến trúc - quy hoạch, dự án đã điều chỉnh, tạm dừng một số hạng mục. Nguyễn Tú