(TNO) Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) ngày 16.9 công bố bộ tài liệu tình báo mật gồm 19.000 trang, trong đó có khoảng 2.500 trang báo cáo tuyệt mật gửi riêng các tổng thống Mỹ. Những tài liệu này hé lộ nhiều tình tiết mới từ vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy, cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba và Chiến tranh Việt Nam.
 Tổng thống John F. Kennedy trong Phòng Bầu dục, đầu thập niên 1960 - Ảnh: AFP |
Được đóng mộc chỉ dành riêng cho Tổng thống Mỹ, những báo cáo tình báo của CIA được gửi cho Nhà Trắng mỗi ngày. Chính quyền cựu Tổng thống John F. Kennedy còn đề nghị CIA in văn bản báo cáo tình báo cỡ nhỏ (kiểu tập sách nhỏ) để Tổng thống có thể bỏ vào túi quần mang theo người và đọc mọi lúc mọi nơi. Ông Barack Obama là vị tổng thống Mỹ đầu tiên xem những báo cáo tình báo hằng ngày của CIA trên máy tính bảng (chứ không phải văn bản giấy như trước).
Đây là lần đầu tiên CIA công bố những báo cáo tình báo viết riêng cho Tổng thống John F. Kennedy và Tổng thống Lyndon B. Johnson. Tại buổi họp báo về việc công bố tài liệu mật của CIA tại thư viện Lyndon B. Johnson ở thành phố Austin, Texas ngày 16.9, giám đốc CIA John Brennan cho hay ông Kennedy từng bày tỏ sự hài lòng đối với những báo cáo tình báo của CIA.
Những nhà nghiên cứu theo thuyết âm mưu đang nghiên cứu những tài liệu nhằm phát hiện “âm mưu” của CIA có thể thất vọng bởi các tài liệu đã được biên tập kỹ lưỡng.
Trong khi đó, các nhà sử học cho rằng những tài liệu vừa được giải mật cho thấy những thông tin tình báo từ CIA định hướng cho những quyết định được đưa ra trong phòng Bầu Dục sau sự kiện Vịnh Con Heo (là một nỗ lực bất thành của lực lượng người Cuba lưu vong do CIA huấn luyện xâm chiếm miền nam Cuba nhằm lật để chính quyền Cuba) và Chiến tranh Việt Nam.
“Đây là cánh cửa mở giúp mọi người hiểu hơn về suy nghĩ của các đời tổng thống Mỹ. Khi chúng tôi đọc tài liệu này, nó là một tấm gương phản chiếu những mối quan ngại của các tổng thống Mỹ”, theo nhận định của ông William Inboden, từng là quan chức dưới thời Tổng thống Mỹ George W. Bush và hiện đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu An ninh Quốc gia Clements thuộc Đại học Texas (Mỹ).
Vào năm 2009, Tổng thống Obama từng ra lệnh cho giải mật và công bố các tài liệu sau 25 năm. Các chuyên gia về chính sách đối ngoại ở Mỹ từng lên tiếng đề nghị CIA công bố số tài liệu trên, nhưng cơ quan này lâu nay từ chối, cho rằng báo cáo gửi tổng thống phải luôn được giữ tuyệt mật.
Kế hoạch "hậu" ám sát Tổng thống Kennedy
 Tổng thống Kennedy và phu nhân trên chiếc limousine mui trần trước khi bị ám sát tại thành phố Dallas vào ngày 22.11.1963 - Ảnh: Reuters |
Về vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy, thủ phạm Lee Harvey Oswald trước đó đã đến các đại sứ quán ở Cuba và Liên Xô sắp xếp việc xin tị nạn nhằm tìm đường tẩu thoát, trước khi y nổ súng ám sát cố Tổng thống Mỹ John F. Kennedy, theo hãng tin AP.
Thông tin này được báo cho cựu Tổng thống Lyndon B. Johnson ba ngày sau khi khi ông Kennedy bị bắn chết ở thành phố Dallas, bang Texas (Mỹ) vào ngày 22.11.1963 nhưng vẫn được giữ bí mật cho đến nay khi CIA giải mật những tài liệu trong thập niên 1960.
Theo báo cáo tình báo của CIA gửi tổng thống Johnson ngày 25.11.1963, Oswald, một lính thủy đánh bộ từng đào tẩu sang Liên Xô vào năm 1959, đã đến các đại sứ quán ở Cuba và Liên Xô vào ngày 28.9.1963 để xin visa, chuẩn bị trước việc đào tẩu sau khi ám sát tổng thống Kennedy.
Oswald trở về Mỹ ngày 3.10.1963 và dùng súng bắn tỉa bắn chết Tổng thống Kennedy vào ngày 22.11.1963 khi Tổng thống cùng phu nhân ngồi trên chiếc limousine mui trần đang di chuyển trên một con đường tại thành phố Dallas.
Oswald bị bắt 45 phút sau do bị tình nghi bắn một sĩ quan cảnh sát, nhưng sau đó bị buộc tội ám sát ông Kennedy. Jack Ruby, một người quản lý hộp đêm ở thành phố Dallas, đã bắn chết Oswald ngay tại đồn cảnh sát ở Dallas vào ngày 24.11.1963.
 Lee Harvey Oswald, người bị buộc tội ám sát Tổng thống Kennedy - Ảnh: Reuters |
Trước đó, khi Mỹ và Nga đứng trước bờ vực chiến tranh hạt nhân vào năm 1962, Tổng thống Kennedy đã nhận được thông tin tình báo tối mật của CIA cho biết một bệ phóng tên lửa mới của Liên Xô lại được phát hiện ở Cuba, một ngày trước khi kết thúc cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba (cuộc khủng hoảng liên quan đến hàng loạt tên lửa Liên Xô được triển khai ở Cuba).
Trước khi bị ám sát vào ngày 22.11.1963, trong lúc ở khách sạn tại Texas, ông Kennedy tỉnh giấc trước báo cáo tình báo về một hệ thống phòng thủ tên lửa mới của Liên Xô, và ở Nhật Bản thì cuộc bầu cử không thay đổi cán cân quyền lực. Ngoài ra, ít nhất một trang báo cáo gửi cho ông Kennedy trước khi ông bị ám sát vẫn còn được giữ tuyệt mật.
Cũng trong ngày 22.11.1963, sau khi ông Kennedy bị ám sát ở Dallas, CIA đưa ra một báo cáo ngắn, không hề có thông tin tình báo mà chỉ có một bài thơ ông Kennedy thường ngâm. Những báo cáo ngắn của CIA vài ngày sau cái chết của ông Kennedy cũng không hề đề cập đến vụ ám sát này.
 Ảnh chụp Tổng thống John F. Kennedy (phải) và ông Lyndon B. Johnson, lúc bấy giờ là Phó Tổng thống vào đầu thập niên 1960 - Ảnh: AFP |
Ông Johnson, lúc bấy giờ là Phó tổng thống Mỹ, lên giữ chức tổng thống sau khi ông Kennedy bị ám sát, thì vào mùa thu năm 1967, phần “Báo cáo đặc biệt hàng ngày về miền bắc Việt Nam” được thêm vào báo cáo hằng ngày của CIA gửi cho Tổng thống.
Chuyên gia Inboden nhận định ông Johnson lúc bấy giờ ngày càng trở nên lo ngại về những diễn biến của cuộc chiến tranh Việt Nam và những cuộc biểu tình tại Mỹ phản đối cuộc chiến này.
Dưới thời chính quyền Johnson, tình hình diễn biến chiến sự ở Việt Nam chiếm đa phần trong báo cáo hằng ngày của CIA, nhất là vào năm 1965 khi Mỹ bắt đầu chiến dịch đánh bom miền Bắc, và sau đó là vào năm 1968, khi Quân Giải phóng miền Nam tiến hành cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân.
Bình luận (0)