Thủ tướng: ‘Sân bay Long Thành đấu thầu mãi không xong’

Phát biểu tại hội nghị tổng kết Bộ GTVT chiều 13.1, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu hàng loạt vấn đề thiết thân với ngành giao thông vận tải.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ GTVT đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành quy hoạch hàng không

nhật bắc

Theo Thủ tướng, công tác quy hoạch là vấn đề khó, nhưng Bộ GTVT là một trong những bộ hoàn thành quy hoạch chuyên ngành sớm, với 4/5 quy hoạch, hiện chỉ còn lại quy hoạch hàng không. Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương hoàn thành quy hoạch về hàng không, nhất là trong xu hướng thế giới đang phát triển rất mạnh về ngành này.

"Đừng có tư tưởng làm sân bay là thế này, thế kia"

Dẫn lại câu chuyện trước năm 1975 từ Quảng Trị trở vào phía nam, Mỹ đã quy hoạch hơn 300 điểm đỗ cất hạ cánh được máy bay, các tỉnh quy mô đều nhỏ nhưng tỉnh nào cũng có sân bay, theo Thủ tướng, ví dụ như Bình Thuận, Ninh Thuận hay Phú Yên, Khánh Hòa gần nhau cũng có sân bay.

“Nhưng có sân bay không có nghĩa là bay từ Khánh Hòa sang Phú Yên, mà từ Hà Nội vào Phú Yên, Khánh Hòa, từ các nơi khác đến. Quy hoạch sân bay phải lưỡng dụng, lúc cần thì chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, không cần thì khai thác thương mại. Chúng ta phải thoát khỏi tư tưởng làm sân bay là thế này thế kia. Mà đầu tư hiệu quả, thuận lợi cho việc đi lại, quy hoạch phải chỉ ra việc đó chứ không phải ít hay nhiều”, Thủ tướng nêu.

Về nguồn lực đầu tư cho hạ tầng, hiện giao thông huy động được từ 5 nguồn quan trọng là đầu tư công, chương trình phục hồi kinh tế, tăng thu giảm chi, từ các địa phương và từ nguồn ngoài ngân sách.

Nếu cả nhiệm kỳ trước chỉ huy động được 136.000 tỉ đồng, thì nhiệm kỳ này có 500.000 tỉ đồng cho ngành giao thông. Tinh thần chung của Chính phủ sẽ tập trung cho hạ tầng giao thông và văn hóa xã hội. Năm nay tăng thu gần 400.000 tỉ đồng, ngoài tập trung cho chi lương và nhiệm vụ cấp bách, còn lại tập trung vào đầu tư cho hạ tầng giao thông, đặc biệt là cao tốc, “để tất cả các tỉnh đều phải có cao tốc kết nối vùng, các tỉnh”. Tới đây phải tập trung cho đường sắt.

Theo Thủ tướng, với các dự án lớn phải đặt lợi ích quốc gia lên trên hết

nhật bắc

"Sợ trách nhiệm nhiều quá"

Về việc tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý, Thủ tướng nêu tình trạng các thông tư làm ra nhưng “tự trói mình, tự bôi mỡ cho kiến cắn”, chưa có tầm nhìn dài hạn, tổng kết thực tiễn có vấn đề dẫn đến phải làm đi làm lại, sửa sang nhiều. Theo đó, dứt khoát phải triển khai trung tâm dữ liệu quốc gia trong năm nay.

Thủ tướng cũng đánh giá cao sự phối hợp giữa Bộ GTVT và Bộ Công an, “làm sao để nay mai mỗi công dân chỉ cần một căn cước điện tử để thực hiện các việc khác nhau”.

Theo Thủ tướng, nếu cứ cấn cá vì lợi ích cục bộ thì không làm được. Hiện nay, sự phối hợp giữa các bộ, ngành rất ì ạch. “Gần đây sợ trách nhiệm nhiều quá, cứ dè dặt, ông nào cũng giữ cho mình. Đề nghị phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương. Sao các bộ trưởng lại ngại gặp nhau. Càng sợ trách nhiệm càng phải gặp nhau để thống nhất giải quyết, mới nhanh được. Hiện nay, tôi chỉ thấy 2 bộ Công an và Quốc phòng là giải quyết nhanh, còn lại vướng và ì ạch lắm”, Thủ tướng nêu.

Thủ tướng cũng chỉ rõ một số tồn tại của ngành giao thông, đặc biệt là hình thức đầu tư BOT, BT và yêu cầu phải sớm đề xuất Bộ Chính trị khởi động lại đầu tư BT mới thu hút được nguồn lực ngoài ngân sách. Chủ trương của Đảng cũng đã nêu rõ, đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt nguồn lực tư nhân. “BOT chả có tội tình gì, chỉ mấy ông thực hiện có tội, tại sao kết liễu nó”, Thủ tướng nêu vấn đề.

Với dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh việc “đấu thầu mãi không xong”. “Tôi cảnh báo đấu thầu kiểu đó sau lại thanh tra, kiểm tra, mất rất nhiều công sức, mất tiền của, mất uy tín. Làm phải minh bạch, trong sáng”, Thủ tướng nêu.

Không được bán thầu, chia nhỏ gói thầu

Cho rằng với các dự án lớn phải đặt lợi ích quốc gia trên hết, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, không nên chia nhỏ dự án, làm dàn trải. Ví dụ, dự án đường cao tốc 5.000 - 10.000 tỉ đồng là bình thường, “không thể chia ra 2 - 3 km một đoạn, đi kiểm tra cũng rối hết cả đầu. Cứ hình dung 10 km mà 3 ông nhà thầu, 3 ông tư vấn giám sát...”.

Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT phải thay đổi tư duy, dự án lớn phải làm lớn, nhà thầu nào đủ năng lực thì mời vào, đấu thầu quốc tế sòng phẳng. Làm việc phải trong sáng vì cái chung. Không thể để tình trạng các ban quản lý dự án đấu thầu xong thì bán gói thầu bố mẹ, con cháu đến chắt.

“Đến lúc xảy ra vấn đề thì tìm mãi không thấy đâu là nhà thầu con cháu, vì bán thầu 4 - 5 lần rồi, đến lúc F5 quay lại không biết ai là F1. Các ban quản lý dự án phải xem lại, rút kinh nghiệm, không thể chia be bét dự án rồi bán thầu. Phải dẹp bỏ đi, dứt khoát phải tránh tiêu cực, tham nhũng”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Khuyến khích xã hội hóa, hợp tác công tư

Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT tiếp tục tăng cường quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng các công trình, dự án; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng, thất thoát, lãng phí, tiêu cực; kiên quyết xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng dự án nhưng cũng có những hình thức khen thưởng kịp thời để cổ vũ, động viên những tổ chức, cá nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Dẫn ví dụ luồng lạch tại địa phương nhưng do Bộ GTVT quản lý, trong khi cả năm mới tới kiểm tra một lần, Thủ tướng lưu ý "nhiều lĩnh vực vẫn còn tình trạng xin - cho, dễ nảy sinh tiêu cực; đề nghị ngành GTVT và các địa phương xem xét, những việc, lĩnh vực mà nhân dân và xã hội làm được và làm tốt thì khuyến khích xã hội hóa, khuyến khích hợp tác công tư".

Ngành GTVT cần xây dựng các dự án, hoàn thiện thể chế, hoàn thiện thủ tục khuyến khích hợp tác công tư trong xây dựng các tuyến giao thông trọng điểm như nâng cấp tuyến đường sắt Bắc - Nam, đường bộ cao tốc, kết nối các vùng trong nước và với các nước lân cận.

Thủ tướng lưu ý trong quý 1/2023, Bộ GTVT phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ vấn đề thôi quản lý luồng lạch ở địa phương mà giao địa phương trực tiếp quản lý; tăng cường quản lý bằng điện tử từ kinh nghiệm áp dụng thu phí điện tử không dừng.

Đồng thời, Bộ GTVT cần nghiên cứu xây dựng các dự án kết nối với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào, Campuchia; phát huy tối đa các dự án hợp tác đối tác công tư; đẩy nhanh nghiên cứu dự án đường sắt tốc độ cao (khoảng 200 km/giờ), trước tiên, nghiên cứu đoạn TP.HCM đi Cần Thơ trên tinh thần tìm hướng tuyến thẳng nhất, tạo không gian phát triển mới.

Hoàn thiện các thủ tục, đề xuất các dự án PPP về phát triển các tuyến cao tốc kết nối, cảng biển... Tập trung cao độ với tỉnh Đồng Nai để hoàn thành giải phóng mặt bằng sân bay Long Thành; các bộ, ngành phải chủ động vì đây là công trình trọng điểm quốc gia.

"Đề nghị Bộ trưởng GTVT trực tiếp vào chỉ đạo sân bay Long Thành, đấu thầu lại rất mất thời gian. Vì sao phải hủy đấu thầu, vì tôi đã nói không hủy nay mai lại kỷ luật vì làm không chuẩn, chưa đúng, Hiệp hội Nhà thầu cũng đã có kiến nghị", Thủ tướng nêu.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GTVT cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và Bộ Công an để triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như chở quá khổ, quá tải, xe dù, bến cóc, vi phạm quy định về nồng độ cồn…