Hàng triệu năm trước, “người đứng thẳng”, tức “trực nhân” (Homo erectus) có thể đã sử dụng thuyền và những phương tiện thủy khác.
Theo giới khoa học, người Homo erectus sống khoảng thời gian thuộc thế Pleistocen (khoảng 1 triệu đến 1,8 triệu năm trước) tại châu Phi, châu Á và một số nơi khác. Họ đã từng sử dụng phương tiện thủy như bè và thuyền độc mộc. Cái tên Homo erectus xuất phát từ tiếng Latin “ērigere”, nghĩa là đứng thẳng, dùng để chỉ loài người đã tuyệt chủng có bằng chứng hóa thạch khoảng 1,8 triệu năm trước.
 |
Boita là loại thuyền và tàu lớn ở vùng Kalinga cổ đại thuộc Ấn Độ, thường do các thương nhân hàng hải sử dụng |
esamskriti.com, odiaportal.in |
 |
Thuyền rồng có nguồn gốc ở tỉnh Quảng Đông, miền Nam Trung Quốc |
dictionary.cambridge.org, littlepassports |
Thuyền đóng vai trò quan trọng trong nền văn minh Thung lũng Indus và Lưỡng Hà. Giới khảo cổ đã phát hiện những kiểu thuyền khác nhau tại Ấn Độ, khu vực Ả Rập và Hy Lạp cổ đại với kích cỡ lớn, phục vụ cho mục đích thương mại, du lịch và quân sự.
Thuyền di chuyển bằng gì?
Loại thuyền đơn giản nhất là thuyền di chuyển bằng cách trôi theo thủy triều hoặc dòng chảy của sông; kế tiếp là loại sử dụng sức người, ví dụ như mái chèo, cột định vị hay cột lượng tử; ngoài ra còn có loại hoạt động bằng buồm.
Ở những vùng nước nông như bờ sông hoặc bờ kênh thì thuyền di chuyển bằng sức kéo của con người hoặc động vật hoặc tàu khác. Loại hiện đại hơn thì chạy bằng động cơ đốt trong, động cơ hơi nước hoặc bằng pin và động cơ điện. Có loại kết hợp những phương pháp khác nhau trong những thời điểm khác nhau.
Các loại thuyền cổ xưa
Loại cổ xưa nhất có lẽ là thuyền độc mộc làm từ một thân cây rỗng, ví dụ như Dugout, một loại xuồng gỗ có niên đại khoảng 8.000 năm vào thời kỳ đồ đá mới, còn thuyền kayak do các dân tộc bản địa ở châu Mỹ sử dụng.
Ở Kuwait có loại thuyền sậy với niên đại khoảng 7.000 năm tuổi. Người ta còn thấy chúng trên những bức tranh khắc đá ở Ai Cập cổ đại. Boita là loại thuyền và tàu lớn ở vùng Kalinga cổ đại thuộc Ấn Độ, thường do các thương nhân hàng hải sử dụng. Riêng loại thuyền có mỏ gọi là Chundan vallam hay thuyền rắn Kerala thì rất phổ biến trong các cuộc đua thuyền truyền thống Vallamkali ở bang Kerala, miền Nam Ấn Độ.
 |
Trên: thuyền Pedalo (trái) và thuyền Kayak; dưới: thuyền nhà Kettuvallam (trái) và thuyền Shikara |
northyorkshirewaterpark.co.uk, freepik.com, indiamart.com, kashmirreader |
Thuyền rồng thì có nguồn gốc ở tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, là một trong những loại thuyền dài có mái chèo truyền thống được tìm thấy ở khắp châu Á, châu Phi, các đảo Thái Bình Dương và Puerto Rico.
Thuyền Kayak là một loại thuyền nhỏ, hẹp, di chuyển bằng hai tay quạt mái chèo, còn Pedalo thì cũng sử dụng mái chèo, song dùng chân nhấn vào bàn đạp làm quay bánh xe mái chèo.
Kettuvallam là một loại thuyền nhà có mái tranh che trên thân tàu bằng gỗ, sử dụng rộng rãi ở bang Kerala, Ấn Độ. Người ta sử dụng loại Kettuvallam truyền thống chủ yếu để quảng bá du lịch.
Nếu ở Việt Nam có loại thuyền thúng thì Nhật Bản có thuyền Tarai-bune cũng có dạng hình tròn tương tự. Đây là thuyền đánh cá truyền thống của Nhật Bản, được dùng chủ yếu trên đảo Sado, để đánh bắt bào ngư và các loài nhuyễn thể khác. Một loại đặc biệt khác là thuyền ống phao, giống như cái bánh rán có chỗ ngồi lọt thỏm xuống nước. Loại hiện đại hình chữ V, có phao ở hai bên và yên ngồi nhô cao trên mặt nước, chỉ có chân của người câu cá chìm trong nước. Người ta thường sử dụng loại thuyền này để đi câu cá bơn và những loài cá nhỏ khác.
 |
Ở Kuwait có loại thuyền sậy với niên đại khoảng 7.000 năm tuổi. Người ta còn thấy chúng trên những bức tranh khắc đá ở Ai Cập cổ đại |
dw.com, yachtingworld.com |
 |
Thuyền thúng Việt Nam (trên) và thuyền Tarai-bune Nhật Bản |
youtube.com, atlasobscura |
Thuyền bay (airboat) phổ biến ở những vùng đầm lầy, thường dùng để đánh cá, săn bắn và du lịch sinh thái. Loại thuyền này có đáy phẳng, sử dụng một cánh quạt máy bay với động cơ máy bay hoặc ô tô. Còn thuyền jon (johnboat) thì có đáy phẳng, làm bằng nhôm, sợi thủy tinh, gỗ hoặc polyethelen…
Trên thế giới còn nhiều loại thuyền cổ xưa và hiện đại, chúng tôi sẽ giới thiệu vào dịp khác.
Bình luận (0)