Tiền gửi tăng gần 300.000 tỉ đồng trong một tháng
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố lượng tiền gửi của các tổ chức kinh tế đột ngột tăng lên mức dương sau nhiều tháng âm. Lượng tiền gửi của các doanh nghiệp tăng 238.000 tỉ đồng trong tháng 9, vượt 7 triệu tỉ đồng, lên 7,076 triệu tỉ đồng. So với cuối năm ngoái thì tiền gửi của doanh nghiệp tăng 3,43%. Còn lượng tiền gửi của dân cư vẫn tăng đều đặn qua các tháng. Cụ thể, lượng tiền gửi của dân cư tăng thêm 33.000 tỉ đồng trong tháng 9, nâng tổng lượng tiền gửi dân cư từ đầu năm đến nay tăng thêm 425.000 tỉ đồng, lên 6,957 triệu tỉ đồng. Tiền gửi của người dân tháng 9 thêm 0,5% và tăng 6,5% so với cuối năm 2023. Như vậy, tổng phương tiện thanh toán tháng 9 tiếp tục tăng 5,94%, lên 16,94 triệu tỉ đồng.
Dự báo tiền gửi vào thời điểm cuối năm sẽ tăng lên do hoạt động sản xuất kinh doanh chậm lại. Còn các cá nhân thì cũng khó có kênh nào đầu tư nên tiền vẫn nằm ở kênh tiết kiệm là chính. Gửi tiết kiệm vẫn đang là kênh trú ẩn an toàn trong thời gian chờ đợi đầu tư vào các kênh khác như chứng khoán, bất động sản…
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu
Khảo sát một số cá nhân, câu trả lời đa số là chưa biết đầu tư gì nên gửi vào ngân hàng (NH) lấy lãi. Từ tháng 9, lãi suất tiết kiệm tăng càng hút dòng tiền trên thị trường. Thực tế, làn sóng tăng lãi suất huy động của các NH bắt đầu từ tháng 4 đến nay. Trước tình trạng này, cuối tháng 11, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng duy trì mặt bằng lãi suất tiền gửi ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.
Thế nhưng xu hướng tăng lãi suất huy động vẫn chưa dừng lại. Một số NH tăng lãi huy động vào những ngày đầu tháng 12 từ 0,1 - 0,3%/năm. Đơn cử GPBank mới tăng lãi suất tiết kiệm điện tử ở kỳ hạn 1 tháng lên 3,7%/năm, 3 tháng lên 4,22%/năm, 6 tháng lên 5,55%/năm, 12 tháng lên 6,25%/năm và mức cao nhất là 6,35%/năm ở kỳ hạn 13 tháng trở lên. Indovina Bank cũng vừa điều chỉnh lãi suất tiền gửi cá nhân lên 4%/năm ở kỳ hạn 1 tháng, 3 tháng ở mức 4,35%/năm, 6 tháng 5,35%/năm, 12 tháng 5,95%/năm và mức cao nhất là 6,2%/năm từ 24 tháng trở lên. Đối với khối doanh nghiệp, NH này huy động lãi suất thấp hơn khoảng 0,1% ở các kỳ hạn. Ở một số NH, kỳ hạn 1 tháng đã xuất hiện lãi suất 4 - 4,1%/năm; ở kỳ hạn 12 tháng có mức lãi huy động từ 6 - 7%/năm.
Dù các NH thương mại cổ phần nhà nước công bố lãi suất thấp nhưng một số khách nhận được mức lãi ưu đãi, cao hơn từ 0,1 - 1,2%/năm so với bình thường. Chẳng hạn, Vietcombank công bố lãi suất tiết kiệm từ 1,6 - 4,7%/năm nhưng khách hàng Priority thì lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 1 tháng lên 2,8%/năm, 3 tháng lên 3,2%/năm, 6 tháng lên 4%/năm, 12 tháng lên 4,8%/năm.
Lãi suất tăng, các kênh đầu tư khác nhiều rủi ro khiến tiền cứ ùn ùn kéo vào hệ thống NH cũng là điều dễ hiểu.
Tiền gửi dự báo sẽ tăng
Người dân tăng gửi đã đành, tiền gửi của các tổ chức cũng tăng ở thời điểm lẽ ra phải sử dụng vốn nhiều khiến thị trường đặt câu hỏi. Lý giải tiền gửi tăng lên, theo chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu, những tháng cuối năm, doanh nghiệp kết toán nên dư tiền thì đẩy vào NH gửi trên tài khoản. Một lý do quan trọng là năm nay cơ hội đầu tư, sản xuất kinh doanh có giới hạn nên dòng tiền vẫn trú ẩn vào NH là chính. Hơn nữa, tăng trưởng tín dụng thời gian qua thấp, doanh nghiệp ít vay tiền cho hoạt động sản xuất kinh doanh thì nguồn tiền đối ứng sẽ ứ đọng trên tài khoản. Bởi lãi suất tiền gửi thấp nhưng cũng kiếm được lời.
"Dự báo tiền gửi vào thời điểm cuối năm sẽ tăng lên do hoạt động sản xuất kinh doanh chậm lại. Còn các cá nhân thì cũng khó có kênh nào đầu tư nên tiền vẫn nằm ở kênh tiết kiệm là chính. Gửi tiết kiệm vẫn đang là kênh trú ẩn an toàn trong thời gian chờ đợi đầu tư vào các kênh khác như chứng khoán, bất động sản…", ông Nguyễn Trí Hiếu cho hay.
Còn theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM), tín dụng tăng lên cũng khiến lượng tiền gửi của tổ chức kinh tế tăng. Nó gọi là cơ chế tạo tiền. Cụ thể, doanh nghiệp A vay tiền trả tiền hàng hóa dịch vụ cho doanh nghiệp B, doanh nghiệp B gửi tiền vào NH khi chưa dùng đến và NH dùng tiền này cho vay trở lại. Khi lượng tiền cho vay gia tăng thì cũng đồng nghĩa lượng tiền gửi tăng lên. Nguyên nhân thứ 2 mang tính mùa vụ, đó là tháng 9 thường tất toán các đơn hàng và tiền về.
Đây là quy luật đã có từ các năm trước. Thời điểm năm 2023, lượng tiền gửi của doanh nghiệp cũng tăng mạnh trong năm, kéo dài từ tháng 9 - 12. Đặc biệt trong tháng 12.2023, lượng tiền gửi tăng lên một cách đột biến (tăng 457.000 tỉ đồng so với tháng 11), điều này cũng trùng khớp với tốc độ tăng trưởng tín dụng khá nhanh trong tháng 12. Thế nhưng qua những tháng đầu năm 2024, có thể thấy tốc độ tăng trưởng tiền gửi cả khối tổ chức kinh tế và cá nhân đều giảm mất phanh, rơi vào mức âm. Chẳng hạn, chỉ tính riêng tháng 1.2024, lượng tiền gửi của tổ chức kinh doanh đã giảm 165.000 tỉ đồng so với cuối tháng 12.2023, còn 6,676 triệu tỉ đồng; còn cá nhân giảm 34.000 tỉ đồng. Thời điểm này, tốc độ tăng trưởng tín dụng của NH cũng khá chật vật, có tháng còn bị âm.
Ông Nguyễn Hữu Huân dự báo: Với tốc độ tăng trưởng tín dụng công bố tháng 10 và 11 tăng trưởng nhanh thì khả năng tiền gửi của tổ chức kinh tế cũng sẽ còn tiếp tục tăng trong 2 tháng này và kéo qua tháng 12. Theo số liệu NHNN vừa công bố, tính đến ngày 22.11, tín dụng toàn hệ thống tăng 11,12% so với cuối năm 2023. Như vậy để đạt được kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm 2024 ở mức 15%, hệ thống NH sẽ tăng tín dụng 3,88% trong 5 tuần còn lại của năm 2024. Nghĩa là các NH sẽ phải bơm ra khoảng 527.000 tỉ đồng trong khoảng thời gian này. Do đó lượng tiền gửi từ tổ chức kinh tế sẽ còn tiếp tục tăng thêm vào những tuần này nếu các NH đẩy lượng tiền cho vay lên cao.
"Bản thân các NH cũng sẽ phải chạy chỉ tiêu năm nên đẩy nhanh cho vay ngắn hạn những tuần cuối năm, rồi những tháng đầu năm khách trả lại. Khả năng năm nay diễn biến thị trường cũng diễn ra như vậy. Nhưng việc tăng trưởng tín dụng như vậy sẽ làm móp méo con số. Vì vậy, cần phải tập trung tín dụng chất lượng hơn là số lượng. Làm sao để nắn được dòng vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, cần điều hành hạn mức tín dụng linh hoạt hơn chứ không chạy chỉ tiêu tín dụng bằng mọi giá", TS Nguyễn Hữu Huân nêu quan điểm.
Bình luận (0)